Nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn qua nét vẽ của họa sĩ Nguyễn Thị Hiền.
Nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn sinh ngày 31/10/1945 tại Sóc Sơn, Hà Nội. Ông bước vào văn chương ở độ tuổi đôi mươi, khi tham gia thanh niên xung phong tại Quảng Ninh. Nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn gắn bó với TP.HCM từ cuối năm 1975 đến nay. Chính tại đô thị phương Nam này, ông đã có một sự nghiệp cầm bút rực rỡ mang đầy đủ mọi sắc thái thăng trầm.
Ông là tác giả 3 tiểu thuyết “Những khoảng cách còn lại”, “Đứng trước biển” và “Cù lao Tràm” có số lượng phát hành trên 100 ngàn bản ở nửa đầu thập niên 80 của thế kỷ 20. Tiểu thuyết Nguyễn Mạnh Tuấn một thời xôn xao dư luận, tạo ra những ý kiến trái chiều, góp phần phong phú hóa sinh hoạt văn chương sôi nổi và dân chủ, thúc đẩy tiến bộ xã hội.
Không dừng lại ở tiểu thuyết, nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn cũng có thành tựu ở mảng truyện ngắn và các tác phẩm viết cho thiếu nhi. Đồng thời, ông mở rộng năng lực sáng tạo sang các lĩnh vực sân khấu, điện ảnh và truyền hình. Nhanh chóng thích ứng với những biến động cuộc sống, ông gửi gắm những quan sát và suy tư của mình trong hàng chục kịch bản phim chiếu rạp và hàng chục kịch bản phim truyền hình. Ông còn mạnh dạn hợp tác với các nhà làm phim quốc tế bằng bản lĩnh của một tác giả Việt Nam giai đoạn hội nhập tự tin và chuyên nghiệp.
Nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn hai lần được trao tặng Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam vào năm 1980 và năm 1982. Thế nhưng, hào quang ấy không hề khiến ông bận tâm. Bởi lẽ, điều quan trọng nhất với ông là nhà văn phải sống được bằng chính ngòi bút. Ông xin nghỉ việc Nhà nước để hành nghề văn chương tự do.
Ông không mơ mộng đặt ra bất kỳ cao vọng nghệ thuật gì, mà chứng minh sự tồn tại của nhà văn ở từng tác phẩm, cả giá trị vật chất lẫn giá trị tinh thần. Vì vậy, ông lặng lẽ viết, ông nhẫn nại viết, ông bền bỉ viết. Từ sự lao động có ý chí kiên định và có kỷ luật nghiêm túc, ông có được số lượng đầu sách đáng kính nể và ông có được nguồn thu nhập đáng mơ ước, so với nhiều đồng nghiệp khác.
Ở tuổi 80, sau nửa thế kỷ miệt mài chữ nghĩa, nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn ghi lại hành trình sống và viết của mình, qua hồi ký “Chua ngọt đời văn”. Cuốn sách gói ghém dung lượng tròm trèm 400 trang in, vẫn cho thấy một dòng chảy lịch sử văn chương nước nhà. Dù tự sự bản thân, nhưng ông không đưa hồi ký vào sự quẩn quanh những dữ liệu ca ngợi cá nhân.
“Chua ngọt đời văn” chia sẻ những trải nghiệm và những thao thức của một nhà văn yêu nghề và hiểu nghề. “Chua ngọt đời văn” còn giúp công chúng hình dung rõ nét thêm một số nhân vật liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp những chuyển biến báo chí và xuất bản Việt Nam, cả giai đoạn kinh tế bao cấp lẫn giai đoạn mở cửa thị trường.
Hồi ký ở tuổi 80 của nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn.
“Chua ngọt đời văn” của nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn nhiều vui buồn đan xen. Tuy nhiên, vượt lên trên tất cả, độc giả nhận ra nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn luôn điềm tĩnh, luôn cầu thị để đạt được mục tiêu cầm bút mà ông chọn lựa. Thậm chí, chính những va vấp và những thiệt thòi của nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn cũng khơi gợi những nghĩ suy tích cực để thúc đẩy văn chương nước nhà phát triển một cách bền vững và tử tế.
Đã rất lâu, kể từ hiện tượng “Đứng trước biển” và “Cù lao Tràm”, nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn mới có buổi giao lưu được tổ chức quy mô với bạn đọc và đồng nghiệp. Đây không chỉ là cơ hội để nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn tâm tình cùng giới mộ điệu, mà còn là cơ hội để cộng đồng giải mã nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn. Bởi lẽ, khi đề cập thành bại của văn chương Việt Nam suốt 50 năm qua, thì nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn có tư cách một nhân chứng tin cậy nhất, thuyết phục nhất. Chắn chắn, từ “Chua ngọt đời văn” của ông, những ai quan tâm văn chương sẽ có được góc nhìn chân thật về nghề cầm bút nhiều nhọc nhằn mà cũng lắm thăng hoa.
