Hai tổ chức của Liên hợp quốc gồm Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) vừa công bố báo cáo và hướng dẫn mới mang tên “Biến đổi khí hậu và căng thẳng do nhiệt độ tại nơi làm việc”. Báo cáo cảnh báo nhiệt độ cực đoan đang trở thành một trong những nguy cơ hàng đầu đối với sức khỏe và năng suất lao động toàn cầu.
Nông dân ở vùng nông thôn Madagascar. Ảnh: Africa GreenTec Madagascar/Yann Raz.
Xu hướng đáng báo động
Hai tổ chức trên nhận định thời tiết cực đoan, đặc biệt là sóng nhiệt, ngày càng xảy ra thường xuyên và khắc nghiệt hơn, khiến cả người lao động làm việc ngoài trời và trong nhà đều chịu rủi ro sức khỏe nghiêm trọng.
WMO xác nhận năm 2024 là năm nóng nhất từng được ghi nhận, với mức nhiệt cao hơn 1,55 độ C so với mức ở thời kỳ tiền công nghiệp, và nhiệt độ ban ngày trên 40 độ C trở nên phổ biến, trong khi một số vùng còn vượt ngưỡng 50 độ C.
Theo báo cáo, năng suất lao động bị giảm từ 2-3% cho mỗi độ C tăng từ mức 20 độ C trở lên. Tác động của nắng nóng đến sức khỏe bao gồm: say nắng, mất nước, suy giảm chức năng thận, rối loạn thần kinh, đe dọa cả sức khỏe lâu dài và an ninh kinh tế của người lao động.
Đáng chú ý, khoảng một nửa dân số thế giới hiện đang chịu tác động tiêu cực từ nhiệt độ cao. Báo cáo ghi nhận những người lao động trong nông nghiệp, xây dựng và thủy sản - những người thường làm việc ngoài trời với cường độ cao - đối mặt với rủi ro đặc biệt nghiêm trọng.
Các cộng đồng dễ bị tổn thương ở các nước đang phát triển, gồm trẻ em, người cao tuổi, và những nhóm thu nhập thấp cũng đang chịu ảnh hưởng nặng nề từ sự gia tăng nhiệt độ cực đoan.
TS. Jeremy Farrar, Trợ lý Tổng Giám đốc WHO về thúc đẩy sức khỏe và phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh nhận định: “Căng thẳng do nhiệt độ đang gây hại cho sức khỏe và sinh kế của hàng tỷ người lao động, đặc biệt ở những cộng đồng dễ bị tổn thương nhất”. Ông cũng nhấn mạnh, hướng dẫn này đưa ra các giải pháp thực tiễn, dựa trên bằng chứng nhằm bảo vệ tính mạng, thu hẹp bất bình đẳng và giúp người lao động thích ứng tốt hơn trong thế giới ngày càng nóng lên.
Ông Ko Barrett, Phó Tổng Thư ký WMO cảnh báo rằng căng thẳng nhiệt trong lao động đã trở thành thách thức toàn cầu, không còn chỉ xảy ra ở các nước gần xích đạo mà còn được thấy rõ qua các đợt nắng nóng tại châu Âu. Ông nhấn mạnh, việc bảo vệ người lao động trước nhiệt độ cực đoan không chỉ liên quan đến sức khỏe mà còn là vấn đề kinh tế cấp bách.
Khuyến nghị hành động
Báo cáo đưa ra một loạt khuyến nghị nhằm giúp các chính phủ, người sử dụng lao động và cơ quan y tế ứng phó với tình hình căng thẳng do nhiệt.
Trước hết là xây dựng chính sách và kế hoạch hành động sức khỏe nghề nghiệp liên quan đến nhiệt, tùy chỉnh theo điều kiện thời tiết địa phương, ngành nghề và đặc điểm của lực lượng lao động.
Tiếp đó, ưu tiên bảo vệ người lao động dễ bị tổn thương, đặc biệt là người trung niên, cao tuổi, người có bệnh mãn tính hoặc thể lực yếu.
Hơn nữa, đào tạo và nâng cao nhận thức cho nhân viên y tế, chủ sử dụng lao động và người lao động về việc kịp thời nhận biết và xử lý căng thẳng do nhiệt, một vấn đề thường dễ bị chẩn đoán sai.
Đồng thời, phối hợp với tất cả các bên liên quan, bao gồm người lao động, công đoàn và chính quyền địa phương, để xây dựng các chiến lược phù hợp và dễ thực thi.
Cùng với đó, khuyến khích các giải pháp thiết thực, chi phí hợp lý, bền vững, đồng thời thúc đẩy đổi mới và sử dụng công nghệ để bảo vệ sức khỏe, đồng thời đảm bảo năng suất lao động.
Ngoài ra, tăng cường nghiên cứu và giám sát nhằm đảm bảo các biện pháp vẫn hiệu quả lâu dài.
Báo cáo này cũng bổ sung bằng chứng từ Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), ước tính hơn 2,4 tỷ người lao động đang tiếp xúc với nhiệt độ quá cao, gây ra hơn 22,85 triệu ca thương tích nghề nghiệp mỗi năm.
Ông Joaquim Pintado Nunes, Trưởng Ban an toàn, sức khỏe nghề nghiệp và môi trường lao động của ILO đánh giá báo cáo này là một cột mốc quan trọng trong nỗ lực chung ứng phó với mối đe dọa ngày càng gia tăng của nhiệt độ cực cao tại nơi làm việc. Báo cáo đưa ra hướng dẫn mạnh mẽ, dựa trên bằng chứng nhằm giúp chính phủ, người sử dụng lao động và người lao động đối mặt với rủi ro ngày càng gia tăng của biến đổi khí hậu.
WHO và WMO khẳng định rằng giải quyết căng thẳng nhiệt độ cao không còn là lựa chọn mà là điều thiết yếu để bảo vệ mạng sống, sinh kế và nền kinh tế. Những khuyến nghị này cũng hỗ trợ các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên hợp quốc về bảo vệ người lao động dễ bị tổn thương, giảm nghèo đói và thúc đẩy tăng trưởng bền vững.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, việc triển khai ngay lập tức các chính sách và chương trình bảo vệ sức khỏe và năng suất của người lao động trước tác động của nhiệt độ cực đoan là cần thiết hơn bao giờ hết. Hai tổ chức trên kêu gọi: chỉ có hành động cấp bách và tăng cường phối hợp mới có thể cứu sống con người, bảo vệ sinh kế và giữ vững nền kinh tế toàn cầu.
