Sáng 9/9, Ban Quản lý các Dự án Nông nghiệp (Bộ NN-MT) phối hợp Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) tổ chức cuộc họp khởi động dự án Canh tác Nông nghiệp kết hợp Điện mặt trời cho nông thôn Việt Nam (Agri-PV). Dự án được tài trợ bởi Bộ Hợp tác Kinh tế và Phát triển Cộng hòa Liên bang Đức (BMZ).
Chính thức khởi động dự án Canh tác Nông nghiệp kết hợp Điện mặt trời cho nông thôn Việt Nam (Agri-PV) giai đoạn 2025-2027. Ảnh: Kiều Chi.
Đẩy mạnh các mô hình điện mặt trời trong canh tác nông nghiệp
Phát biểu khai mạc, ông Phạm Ngọc Mậu - Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ NN-MT) cho biết, Agri-PV là dự án điện mặt trời nông nghiệp đầu tiên tại Việt Nam. Dự án Agri-PV nhằm thúc đẩy sự phát triển của các mô hình điện mặt trời trong các hệ thống canh tác trên đất nông nghiệp theo hướng nâng cao bình đẳng giới và góp phần gia tăng thu nhập cho nông dân, thúc đẩy chuyển đổi năng lượng.
"Mô hình này mang lại lợi ích kép: vừa tạo ra năng lượng sạch, vừa sản xuất nông nghiệp", ông nói.
Bộ NN-MT kỳ vọng GIZ sẽ huy động đội ngũ chuyên gia và kinh nghiệm quốc tế để phát triển điện mặt trời phục vụ nông nghiệp. Ban Quản lý sẽ tận dụng các mô hình sẵn có, điều chỉnh hiệu quả, hướng tới xây dựng dự án điểm mang tính đa ngành.
Ông Phạm Ngọc Mậu, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ NN-MT) phát biểu tại cuộc họp. Ảnh: Kiều Chi.
Theo ông Nguyễn Thế Hinh - Phó trưởng ban quản lý các dự án nông nghiệp kiêm Giám đốc dự án Agri-PV, điện mặt trời phát triển nhanh tại Việt Nam trong thời gian gần đây. Năm 2019 công suất mới đạt 272MW, cuối năm 2024 tổng công suất điện mặt trời là hơn 16 GW và dự kiến tới năm 2030, 2050 tăng lần lượt 22 GW, 168 GW.
Dự án Agri-PV đặt mục tiêu ít nhất 10 mô hình điện mặt trời nông nghiệp được triển khai. Các mô hình thí điểm sẽ mang đến những kinh nghiệm quý báu để chứng minh rằng nông dân có thể hưởng lợi khi kết hợp sản xuất nông nghiệp với điện mặt trời. Ngoài ra, 65% trong tổng số 20 các nhà hoạch định chính sách và các bên liên quan trong lĩnh vực điện mặt trời nông nghiệp được nâng cao kiến thức về hiện trạng phát triển.
Bà Sonja Esche - Trưởng nhóm Nông nghiệp và Khí hậu, tổ chức GIZ Việt Nam khẳng định: "Điện mặt trời trong nông nghiệp không chỉ đơn thuần là đặt các tấm pin trên cánh đồng. Đó là việc kiến tạo sự cộng hưởng giữa hai hệ thống: tối ưu hóa giữa năng lượng và cây trồng cho tối đa hóa sản lượng, trong khi vẫn đảm bảo sản lượng điện hiệu quả".
Giải quyết vấn đề chính sách và kỹ thuật
Trên thực tế, việc nhân rộng mô hình điện mặt trời nông nghiệp còn vướng không ít thách thức lớn. Chưa có chính sách cụ thể để thúc đẩy, phát triển canh tác nông nghiệp kết hợp điện mặt trời tại Việt Nam. Song song là lỗ hổng về kiến thức và năng lực kỹ thuật: khái niệm về điện mặt trời nông nghiệp chưa đồng thuận, các nghiên cứu phân mảnh và thiếu dữ liệu thí điểm tin cậy; năng lực của các bên liên quan về lĩnh vực này còn rất hạn chế. Thêm vào đó, dữ liệu toàn quốc về các mô hình hiện có cũng chưa được tổng hợp hệ thống.
"Do đó, dự án được GIZ và Bộ NN-MT quan tâm nhằm giải quyết đồng thời vấn đề về chính sách và kỹ thuật", ông Nguyễn Thế Hinh, Giám đốc dự án Agri-PV chia sẻ.
Theo ông Nguyễn Thế Hinh, Giám đốc dự án Agri-PV: Bộ NN-MT đặt mục tiêu tăng diện tích đất làm điện mặt trời. Ảnh. Kiều Chi.
Để hiện thực hóa mục tiêu trong 3 năm thực hiện, dự án sẽ tập trung vào việc đánh giá hiện trạng và tiềm năng phát triển điện mặt trời nông nghiệp tại Việt Nam, từ đó có các giải pháp tư vấn về các mô hình và chiến lược phát triển điện mặt trời phù hợp. Ngoài ra, tăng cường năng lực, cung cấp dịch vụ tư vấn cho các bên liên quan và huy động nguồn lực, góp phần vào quá trình chuyển đổi nông nghiệp cũng như các cam kết về chuyển đổi năng lượng công bằng, Net Zero và NDC 3.0.
TS Michaela Baur - Giám đốc quốc gia GIZ tại Việt Nam - cho biết, với hơn 30 năm hiện diện tại Việt Nam, GIZ có kinh nghiệm chuyên môn triển khai các dự án trong lĩnh vực năng lượng tái tạo và nông nghiệp; đặc biệt, phối hợp công-tư, giữa cơ quan nhà nước, chính quyền địa phương trong tham vấn pháp lý, xây dựng quy định quản lý.
"Về công nghệ điện mặt trời kết hợp nông nghiệp, Đức đã có kinh nghiệm thí điểm cùng với Thái Lan, Ấn Độ và Brazil. Các nền kinh tế mới nổi có thể trao đổi chính sách, học hỏi lẫn nhau trong khuôn khổ dự án lần này", bà Michaela khẳng định.
Dự án Agri-PV có 4 hợp phần, thực hiện từ năm 2025-2027:
- Đánh giá hiện trạng và tiềm năng phát triển ĐMTNN ở Việt Nam
- Tư vấn về các mô hình và chiến lược phát triển ĐMTNN phù hợp tại Việt Nam
- Tăng cường năng lực cho các tác nhân liên quan, bao gồm phụ nữ và các nhóm dễ bị tổn thương, trong việc triển khai các mô hình ĐMTNN theo hướng thân thiện với người nông dân
- Huy động nguồn lực phát triển ĐMTNN tại Việt Nam cho các đối tác Việt Nam
