Khởi động Dự án ‘Điện mặt trời ban công cho Việt Nam’

Sự kiện diễn ra tại TP.HCM với sự tham dự của ông Christopher Scholl - Phó Tổng Lãnh sự, Tổng Lãnh sự quán CHLB Đức tại TP.HCM cùng sự hiện diện của nhiều doanh nghiệp, chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực kỹ thuật và năng lượng mặt trời. Đây là một cột mốc quan trọng đánh dấu một bước tiến trong hành trình thúc đẩy các giải pháp năng lượng tái tạo khu vực đô thị tại Việt Nam.

Hợp tác quốc tế vì mục tiêu năng lượng xanh

Dự án “Điện mặt trời ban công cho Việt Nam” (Balcony Solar Systems for Viet Nam - BSS4VN) được truyền cảm hứng từ mô hình điện mặt trời ban công đã đạt được những thành tựu ấn tượng tại Đức. Ông Christopher Scholl - Phó Tổng Lãnh sự, Tổng Lãnh sự quán CHLB Đức tại TP.HCM chia sẻ: Tại Đức, sự phát triển của mô hình điện mặt trời ban công đã vượt xa kỳ vọng ban đầu. Chỉ trong vài năm, có hơn 800.000 hệ thống được đăng ký chính thức và ước tính có đến 1 - 1,5 triệu hệ thống đã được lắp đặt không chính thức.

“Con số đó vẫn đang tiếp tục tăng nhanh chóng, minh chứng cho tính khả thi, hiệu quả và khả năng nhân rộng của mô hình điện mặt trời ban công này. Với sự tài trợ từ Bộ Hợp tác Kinh tế và Phát triển CHLB Đức (BMZ) thông qua chương trình develoPPP, BSS4VN hướng đến việc tái hiện mô hình này tại Việt Nam, mang đến giải pháp năng lượng sạch, tiết kiệm và dễ tiếp cận cho các hộ gia đình và doanh nghiệp” - ông Christopher Scholl cho hay.

Bà Lưu Thị Thanh Mẫu - CEO Công ty Cổ phần Đầu tư & Xây dựng Phúc Khang (Phuc Khang Corporation), Phó Chủ tịch Thường trực Hội Doanh nghiệp Xanh TP.HCM (HGBA) chia sẻ: “Chúng tôi tin rằng điện mặt trời ban công không chỉ là một giải pháp kỹ thuật, mà còn là một phần trong chiến lược sống xanh, sống bền vững mà chúng tôi theo đuổi. Việc hợp tác với GIZ và các đối tác quốc tế là minh chứng cho cam kết của chúng tôi trong việc đóng góp vào chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh”.

Không chỉ là một giải pháp kỹ thuật, điện mặt trời ban công cho thấy sự thay đổi tư duy trong tiếp cận năng lượng, từ phụ thuộc vào nguồn cung tập trung sang chủ động sản xuất và tiêu thụ năng lượng tại chỗ. Đây là một giải pháp thiết thực và phù hợp với định hướng Chính phủ Việt Nam đề ra trong Quy hoạch điện VIII với mục tiêu tăng nguồn điện mặt trời tự sản, tự tiêu. Loại hình hệ thống điện mặt trời siêu nhỏ như điện mặt trời ban công có thể xem là giải pháp dễ tiếp cận và phù hợp cho nhiều hộ gia đình ở Việt Nam.

Dự án BSS4VN được hợp tác triển khai bởi các đối tác công - tư với GIZ đóng vai trò là đối tác công và các doanh nghiệp Việt Nam và quốc tế là đối tác tư nhân, bao gồm: SolarBK, REEPRO, 365 Energy, Tona Syntegra Solar, Blueberry Energy, SmartSolar và Phuc Khang Corporation.

Hệ thống điện mặt trời ban công đầu tiên trong khuôn khổ Dự án BSS4VN sẽ được lắp đặt thí điểm tại tòa nhà Diamond Lotus Riverside, một công trình xanh tiêu biểu do Phuc Khang Mitsubishi Corporation Holding (PKMC) phát triển, liên doanh giữa Tập đoàn Phúc Khang và Mitsubishi Corporation (Nhật Bản). Dự án được đầu tư xây dựng và đăng ký đạt cấp độ Vàng (Gold) theo tiêu chuẩn công trình xanh LEED của Hội đồng Công trình Xanh Hoa Kỳ (USGBC) và LOTUS của Hội đồng Công trình Xanh Việt Nam (VGBC).

Diamond Lotus Riverside sở hữu nhiều đặc điểm nổi bật về hiệu quả môi trường như: giảm 44% mức tiêu thụ năng lượng so với tiêu chuẩn cơ sở, tiết kiệm 35% lượng nước nhờ hệ thống thiết bị vệ sinh hiệu quả, 21,6% diện tích cảnh quan, góp phần giảm hiệu ứng đảo nhiệt và 100% hệ thống tưới sử dụng nước tái chế. Những yếu tố này không chỉ nâng cao chất lượng sống cho cư dân mà còn tạo nền tảng vững chắc để triển khai các giải pháp năng lượng tái tạo như điện mặt trời. Việc ứng dụng hệ thống điện mặt trời ban công chính là sự chung tay của các đối tác Dự án và Phuc Khang Corporation giúp Việt Nam đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Đặc biệt, hệ thống điện mặt trời thí điểm những căn hộ đầu tiên trên ban công lắp đặt tại Diamond Lotus Riverside được Dự án BSS4VN tài trợ 100% thiết bị, lắp đặt. Đây là sự hỗ trợ thiết thực từ đối tác quốc tế, giúp cư dân tiếp cận nguồn năng lượng sạch mà không phải chịu thêm gánh nặng tài chính ban đầu. Khoản tài trợ này không chỉ mang lại lợi ích trực tiếp cho cộng đồng cư dân thụ hưởng tại Diamond Lotus Riverside, mà còn thể hiện sự tin tưởng và đánh giá cao của GIZ đối với năng lực triển khai và cam kết phát triển bền vững của Phuc Khang Corporation.

Ông Markus Bissel - Giám đốc Dự án BSS4VN (GIZ) khẳng định: “Chúng tôi rất tự hào khi được hợp tác với Phuc Khang Corporation và các đối tác để triển khai Dự án BSS4VN. Điện mặt trời ban công là một mô hình thành công và đang phát triển mạnh mẽ tại Đức. Chúng tôi tin rằng đây sẽ là một giải pháp tiềm năng cho Việt Nam, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân và cộng đồng. GIZ cam kết sẽ làm việc chặt chẽ với các đối tác đưa mô hình điện mặt trời ban công vào thực tế”.

Hệ thống điện mặt trời ban công dự kiến sẽ sản xuất trung bình 52kWh điện/tháng, đáp ứng khoảng 17% nhu cầu tiêu thụ điện trung bình của một hộ gia đình tại TP.HCM với thời gian hoàn vốn ước tính là 6 năm hoặc ít hơn, sau đó hệ thống sẽ sản xuất điện miễn phí (theo tính toán thực hiện vào tháng 2/2025). Trong thời gian tới, các hệ thống điện mặt trời ban công cũng sẽ được triển khai tại nhiều loại hình nhà ở khác như nhà phố và biệt thự trên địa bàn TP.HCM.

Tại buổi lễ khởi động, đại diện các bên đã cùng nhau thực hiện nghi thức thỏa thuận hợp tác và chính thức khởi động Dự án BSS4VN. Sự kiện này không chỉ đánh dấu Dự án BSS4VN chính thức đi vào triển khai mà còn truyền tải thông điệp mạnh mẽ về cam kết hành động vì một tương lai xanh và phát triển bền vững.

Giải pháp cho hệ sinh thái năng lượng đô thị bền vững

Nhu cầu điện của Việt Nam, đặc biệt tại khu vực đô thị, tăng khoảng 10% mỗi năm. Hệ thống lưới điện hiện nay chưa thể hấp thụ toàn bộ sản lượng điện tăng thêm từ các nguồn tái tạo, dẫn đến việc một lượng lớn năng lượng tái tạo dư thừa không được sử dụng, trong khi tình trạng thiếu điện vẫn diễn ra vào các tháng cao điểm, gây ra tình trạng cắt điện thường xuyên. Trong bối cảnh giá điện có xu hướng điều chỉnh tăng, giải pháp về một hệ thống điện tự sản xuất, tự tiêu dùng tại các căn hộ hoặc tòa nhà văn phòng, đặc biệt là ở những khu vực đô thị đông dân với nhiều nhà cao tầng, là một giải pháp thiết thực, hấp dẫn và bền vững.

Việc triển khai hệ thống điện mặt trời ban công tại Diamond Lotus Riverside không chỉ mang ý nghĩa là một giải pháp kỹ thuật tiết kiệm điện, mà còn là một bước đi chiến lược hướng đến phát triển bền vững toàn diện. Về mặt cộng đồng, cư dân sẽ là những người hưởng lợi trực tiếp khi được tiếp cận với nguồn năng lượng sạch tại chỗ, từ đó hình thành một lối sống xanh, chủ động và có trách nhiệm với môi trường. Dự án cũng góp phần nâng cao nhận thức và khuyến khích sự chung tay của tất cả các bên liên quan, từ chủ đầu tư, cư dân, Ban quản lý vận hành đến các tổ chức quốc tế như GIZ cùng xây dựng một cộng đồng cư dân hiện đại, bền vững.

Về khía cạnh kinh tế, hệ thống điện mặt trời ban công giúp tiết kiệm đáng kể chi phí điện hàng tháng cho cư dân với tiềm năng đáp ứng khoảng 17% nhu cầu điện hộ gia đình. Thời gian hoàn vốn của hệ thống ước tính là 6 năm hoặc ít hơn, sau đó hệ thống sẽ sản xuất điện miễn phí (theo tính toán thực hiện vào tháng 2/2025), đồng thời, nâng cao hiệu quả năng lượng vận hành của toàn tòa nhà.

Với chi phí đầu tư hợp lý và quy trình lắp đặt đơn giản, đây là mô hình phù hợp cho cả nhà ở cao tầng và nhà ở riêng lẻ, đặc biệt phù hợp với điều kiện đô thị Việt Nam đang phát triển nhanh. Về mặt môi trường, việc sử dụng năng lượng mặt trời sẽ giúp giảm lượng phát thải khí nhà kính, thực hiện cam kết Net Zero tại COP26. Điện mặt trời ban công không chỉ giảm áp lực cho lưới điện quốc gia trong các giai đoạn cao điểm, mà còn đóng góp vào hệ sinh thái năng lượng tự sản - tự tiêu, giảm phụ thuộc vào các nguồn điện hóa thạch. Đây là một phần trong nỗ lực cụ thể của Diamond Lotus Riverside và Phuc Khang Corporation nhằm đồng hành cùng chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh và chuyển đổi năng lượng công bằng.

Mô hình Điện mặt trời ban công mà Dự án BSS4VN giới thiệu đến thị trường Việt Nam cho thấy nhiều ưu điểm như: Quy trình lắp đặt không phức tạp, chi phí đầu tư không lớn và không cần sử dụng diện tích mái. Tại Đức, người dân có thể mua trực tiếp hệ thống điện mặt trời ban công tại các siêu thị hoặc website của nhà sản xuất, tự lắp đặt không cần kỹ thuật viên, dễ dàng theo dõi lượng điện sản xuất, tiêu thụ thông qua ứng dụng trên điện thoại.

Để nghiên cứu và phát triển mô hình này phù hợp với thị trường Việt Nam, trong giai đoạn từ tháng 6/2025 đến tháng 4/2027, Dự án BSS4VN sẽ triển khai một loạt các hoạt động như: Lắp đặt và giám sát thí điểm 100 hệ thống điện mặt trời ban công tại TP.HCM; xây dựng các khuyến nghị chính sách cho Bộ Công Thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) dựa trên thực tế triển khai dự án và kinh nghiệm từ nước Đức.

Nghiên cứu và giới thiệu các mô hình kinh doanh phù hợp nhằm thúc đẩy thị trường điện mặt trời ban công tại Việt Nam; tổ chức các hội thảo phổ biến để chia sẻ kết quả và tác động của dự án đến cộng đồng và các bên liên quan. Thông qua các hoạt động này, BSS4VN không chỉ là một dự án kỹ thuật mà còn là một nền tảng thúc đẩy đối thoại chính sách, đổi mới mô hình kinh doanh và nâng cao nhận thức cộng đồng về năng lượng tái tạo.