HTX Phú Nông Xanh: Hạt nhân liên kết lúa chất lượng cao biên giới Tây Nam

Chuỗi liên kết lúa chất lượng cao ở vùng biên giới Tây Nam

Tại tổ 8, ấp Đồng Cơ, xã Vĩnh Điều, tỉnh An Giang nơi chỉ cách đường biên giới Campuchia vài trăm mét, HTX Dịch vụ Phú Nông Xanh đang trở thành mô hình điển hình về liên kết sản xuất lúa chất lượng cao, gắn kết chặt chẽ với doanh nghiệp để mở ra hướng phát triển bền vững cho nông dân vùng biên giới Tây Nam. Được thành lập năm 2023, do ông Trần Văn Hai làm Giám đốc, HTX hiện có 20 thành viên chính thức, 300 hộ liên kết và quản lý hơn 3.000 ha sản xuất mỗi vụ.

Ngay từ ngày đầu hoạt động, HTX xác định con đường phát triển là liên kết chuỗi giá trị với các doanh nghiệp đầu ra để đảm bảo tiêu thụ ổn định và nâng cao lợi nhuận cho nông dân. HTX đã ký kết hợp đồng với nhiều doanh nghiệp lớn như: Công ty CP Lương thực A An (Tân Long); Công ty TNHH Olam Việt Nam; Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Công nghệ An Đình; Công ty TNHH TMDV Lương thực Hào Sơn…Trung bình mỗi vụ, 3.000ha lúa được liên kết sản xuất theo giống DS1 – loại giống phù hợp yêu cầu xuất khẩu sang Nhật Bản, EU, Mỹ. Đặc biệt, 100% diện tích được kiểm soát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, trong đó trên 70% đạt chuẩn kiểm soát dư lượng của các thị trường khó tính. Giai đoạn 2024–2025, HTX đã có 400 ha đạt chứng nhận Global GAP, đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ về sản xuất xanh và minh bạch.

HTX còn cung cấp giống lúa, vật tư nông nghiệp, dịch vụ máy cày, máy bay phun thuốc và cả dịch vụ vận chuyển lúa tươi bằng ghe, giúp giảm chi phí sản xuất cho thành viên. Mỗi năm, HTX đạt lợi nhuận 200–250 triệu đồng và riêng vụ Hè Thu 2025 đã đóng góp gần 5 tỷ đồng thuế cho ngân sách địa phương.

Ông Trần Văn Hai, Giám đốc HTX Dịch vụ Phú Nông Xanh cho biết: Hiện nay nông dân làm lúa giảm chi phí, gia tăng lợi nhuận là mục tiêu trọng tâm. Để sản xuất bền vững, HTX phải đi đầu ứng dụng công nghệ. Các mô hình như san phẳng mặt ruộng bằng laser, sạ cụm, quản lý nước bằng cảm biến và theo dõi đồng ruộng qua IoT đã giúp giảm chi phí sản xuất từ 3–5 triệu đồng/ha, đồng thời tăng năng suất 5–10%.

Ông Trần Văn Hai cho biết: điển hình là mô hình 5 ha trong vụ hè thu vừa qua, chi phí sản xuất chỉ 25 triệu đồng/ha, giảm 5 triệu đồng so với cách canh tác thông thường là nhờ vào ứng dụng khoa học công nghệ vào đồng ruộng. Quan trọng hơn hết là môi trường được cải thiện rõ rệt. Nông dân làm đúng kỹ thuật không chỉ lời hơn mà còn khỏe hơn.

Từng bước xây dựng nông nghiệp tuần hoàn ở vùng biên

Thực hiện mục tiêu không đốt rơm trên đồng ruộng, HTX Phú Nông Xanh thu gom 20.000 tấn rơm/năm để sản xuất phân bón, nấm rơm, thức ăn chăn nuôi và than Biochar nhằm tạo sản phẩm giúp cải tạo đất, giữ carbon và góp phần giảm phát thải khí nhà kính.

Điều này phù hợp định hướng của Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao giảm phát thải tại ĐBSCL. Mô hình của HTX trở thành hạt nhân quan trọng, chứng minh rằng ngay cả vùng biên giới xa trung tâm cũng có thể làm nông nghiệp công nghệ cao và đạt chuẩn quốc tế.

Giai đoạn 2025–2030, HTX đặt mục tiêu, mở rộng vùng nguyên liệu DS1 lên 5.000–6.000ha/vụ. Phát triển thêm giống Đài Thơm 8, ST24, ST25 trên 1.000–2.000ha, đầu tư 2 cụm máy san phẳng laser. Hoàn thiện chuỗi thu mua – sấy – trữ – cung ứng lúa sạch đạt chuẩn xuất khẩu. Minh bạch hóa giao dịch với doanh nghiệp bằng quy trình số hóa và sáp nhập 4 HTX trong địa phương để nâng số thành viên lên 150 hộ và diện tích lên 3.500 ha.

HTX kỳ vọng trở thành vùng nguyên liệu chiến lược của các doanh nghiệp xuất khẩu lớn, mở ra cơ hội nâng giá trị hạt lúa địa phương lên tầm cao mới.

Theo Thạc sĩ Nguyễn Văn Hiếu, Giảng viên Trường Đại học Tiền Giang, canh tác lúa chất lượng cao không chỉ là tạo ra hạt gạo thơm, ngon, sạch mà còn yêu cầu quy trình an toàn, kiểm soát nghiêm dư lượng để đáp ứng chuẩn quốc tế. Ông nhấn mạnh: Việc quản lý rơm rạ theo hướng tuần hoàn, giảm phát thải khí methane và tăng dinh dưỡng cho đất là xu thế tất yếu. HTX Phú Nông Xanh đang đi đúng hướng khi kết hợp giữa nâng cao năng suất và bảo vệ môi trường.

Ông Nguyễn Phước Thành, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh An Giang, nhận định: HTX Phú Nông Xanh là một trong những đơn vị tiên phong tham gia Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao của Chính phủ. Hiện nay, HTX đang làm rất tốt vai trò minh bạch hóa liên kết với doanh nghiệp, sản xuất theo chuẩn cao, đáp ứng đúng yêu cầu xuất khẩu. Đây là mô hình cần nhân rộng, vì tạo niềm tin cho nông dân và doanh nghiệp, đồng thời giúp An Giang xây dựng vùng nguyên liệu quy mô lớn ổn định lâu dài.