Hợp tác xã Quảng Ngãi phát huy lợi thế, mở hướng sinh kế cho nông dân

Thôn Bình Thành (xã Phước Giang, tỉnh Quảng Ngãi) nằm ở vùng trung du, được thiên nhiên ưu đãi với khí hậu, thổ nhưỡng thích hợp cho cây ăn trái và nhiều làng nghề truyền thống mang đậm bản sắc quê hương. Đây là lợi thế lớn để địa phương phát triển du lịch nông nghiệp, du lịch cộng đồng. Nhận thấy tiềm năng đó, tháng 4/2023, Hợp tác xã Nông nghiệp - Dịch vụ và Du lịch cộng đồng Bình Thành được thành lập với mục tiêu quản lý, khai thác du lịch cộng đồng, quảng bá hình ảnh quê hương và sản phẩm nông nghiệp địa phương đến du khách gần xa.

Ngay sau khi đi vào hoạt động, hợp tác xã đã tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc cây ăn quả, hỗ trợ người dân học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình du lịch cộng đồng trong và ngoài tỉnh. Cách làm này giúp bà con dần thay đổi tư duy sản xuất, từ “làm nông để bán” sang “làm nông để đón khách”. Anh Nguyễn Đức Hiền (xã Phước Giang) chia sẻ: “Trước kia, chúng tôi chỉ trồng cây rồi bán quả, giá cả phụ thuộc thị trường. Giờ làm du lịch, sản phẩm mình làm ra còn có giá trị dịch vụ. Du khách thích vào vườn hái trái, thưởng thức nước ép tại chỗ, thu nhập vì thế cao hơn hẳn so với bán nông sản truyền thống".

Khi người dân làm du lịch, cảnh quan làng quê cũng thay đổi. Các hộ cùng nhau cải tạo vườn, dọn dẹp vệ sinh, trồng thêm hoa, cây xanh, tạo không gian thân thiện, hấp dẫn du khách. “Người này làm, người khác hưởng ứng, dần dần cả làng thay đổi. Bà con chú trọng hơn đến nông nghiệp sạch, hạn chế thuốc hóa học. Vừa làm đẹp quê hương, vừa giữ được môi trường", anh Hiền nói.

Còn tại xã Tịnh Khê, nơi có rừng dừa nước Mỹ Khê rộng lớn gắn liền với lịch sử kháng chiến, tháng 4/2023, Hợp tác xã Nông nghiệp và Du lịch cộng đồng Mỹ Khê ra đời. Hàng chục thành viên là người dân địa phương đã cùng nhau tham gia, tận dụng tiềm năng sẵn có để phát triển du lịch sinh thái, kết hợp giáo dục truyền thống cách mạng. Giờ đây, khách du lịch đến Mỹ Khê được ngồi ghe len lỏi qua rừng dừa, nghe kể chuyện về những năm tháng chiến đấu, về căn cứ cách mạng nằm sâu trong lòng rừng. Những người chèo ghe, hướng dẫn viên không ai khác mà chính là cư dân bản địa, từng gắn bó cả đời với vùng sông nước này.

Anh Nguyễn Văn Dũng, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp và Du lịch cộng đồng Mỹ Khê cho biết: “Khi mới bắt đầu, bà con còn e ngại vì chưa quen làm du lịch. Sau các lớp tập huấn, tuyên truyền, mọi người đã tự tin, chuyên nghiệp hơn. Giờ đây, họ biết giới thiệu cho khách về lịch sử, văn hóa địa phương. Càng làm, càng thấy tự hào về quê hương mình”.

Trong số những người gắn bó với rừng dừa, bà Nguyễn Thị Tía (70 tuổi) là một thành viên đặc biệt. Trước đây, bà từng là du kích phục vụ bộ đội trong thời chiến. Hiện nay, do tuổi đã cao nên công việc hàng ngày của bà là đan tàu lá dừa bán cho khách dùng để lợp nhà hoặc quán cà phê với thu nhập khoảng từ 150 – 200 ngàn đồng/ngày.

Sau khi tham gia vào Hợp tác xã nông nghiệp và Du lịch cộng đồng Mỹ Khê, bà Tía đảm nhận công việc chèo ghe chở khách tham quan. Mỗi chuyến đi như vậy kéo dài từ 45 phút đến 1 giờ, bà cũng kiếm thêm được 80.000 đồng để trang trải cuộc sống. “Công việc chèo ghe chở khách cũng nhẹ nhàng, ngoài tiền công cố định thì nhiều khi khách du lịch họ còn cho chúng tôi thêm tiền nữa. Những dịp lễ, khách đông thì mỗi người cũng chèo được 7 - 8 chuyến. Giờ già rồi, có thêm công việc làm vừa kiếm được tiền vừa vui, thoải mái”, bà Tía tâm sự.

Nhờ hợp tác xã làm đầu mối, du lịch cộng đồng Mỹ Khê không chỉ tạo việc làm cho thành viên mà còn lan tỏa lợi ích đến toàn khu vực. Nhiều hộ dân sống gần rừng dừa đã mở quán nước, bán đặc sản, dịch vụ ăn uống, giúp kinh tế địa phương khởi sắc rõ rệt.

Anh Nguyễn Văn Dũng cho biết thêm: “Nếu như trước đây nơi này hoang vắng, thì nay trở nên sầm uất. Khi du lịch phát triển, các sản phẩm nông nghiệp, thủ công của người dân cũng tiêu thụ dễ dàng hơn. Hợp tác xã đang lên kế hoạch mở thêm homestay, dịch vụ ẩm thực để giữ chân du khách lâu hơn, tạo thêm nhiều sinh kế cho bà con".

Những mô hình hợp tác xã gắn du lịch cộng đồng như Bình Thành, Mỹ Khê cho thấy, khi người nông dân được hỗ trợ đúng hướng, họ hoàn toàn có thể trở thành chủ thể của kinh tế nông thôn mới. Hợp tác xã không chỉ là “bà đỡ” trong sản xuất mà còn là cầu nối giúp người dân đưa sản phẩm, văn hóa và câu chuyện quê hương đến với du khách.

Phát triển nông nghiệp tích hợp đa giá trị đang trở thành xu hướng tất yếu ở Quảng Ngãi. Trong đó, hợp tác xã đóng vai trò trung tâm trong việc tổ chức sản xuất, chuyển giao kỹ thuật, kết nối tiêu thụ sản phẩm và phát triển dịch vụ gắn với cộng đồng. Khi du lịch và nông nghiệp cùng phát triển, giá trị kinh tế, văn hóa, môi trường được nâng lên, góp phần tạo sinh kế ổn định, giúp người dân gắn bó hơn với quê hương, làm giàu ngay trên mảnh đất mình sinh ra.

Theo ông Hồ Quý Nhân, Phó Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã tỉnh Quảng Ngãi, để các hợp tác xã phát triển bền vững, cần đổi mới tư duy quản trị, chú trọng xây dựng mô hình hợp tác xã tích hợp đa giá trị, kết hợp sản xuất nông nghiệp với du lịch, dịch vụ và chế biến. Liên minh hợp tác xã tỉnh sẽ tiếp tục hỗ trợ các hợp tác xã học hỏi mô hình hay, tăng cường kết nối doanh nghiệp, mở rộng liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, nhằm ổn định đầu ra và giá cả cho sản phẩm địa phương.