Ngóng điện, chờ nước để về nhà mới

Khu tái định cư vắng bóng người

Sau hơn hai năm kể từ trận lũ quét kinh hoàng ở huyện Kỳ Sơn cũ (tỉnh Nghệ An), hàng chục hộ dân mất nhà vẫn chưa thể an cư tại nơi ở mới.

Dù khu tái định cư bản Hòa Sơn (xã Mường Xén) đã hoàn thành từ tháng 3/2025, nhưng đến nay, chỉ duy nhất một hộ dân dọn về ở, phần lớn các hộ còn lại vẫn “đứng giữa hai nơi” vì điện và nước chưa được đấu nối hoàn chỉnh.

Khu tái định cư bản Hòa Sơn có diện tích gần 4 ha, được xây dựng để bố trí cho 56 hộ dân bị ảnh hưởng nặng nề sau trận lũ ống, lũ quét đầu tháng 10/2022. Tổng mức đầu tư của dự án là 31,5 tỷ đồng, với kỳ vọng giúp người dân vùng lũ sớm ổn định cuộc sống, tránh xa khu vực nguy cơ thiên tai.

Những ngày giữa tháng 11/2025, khu tái định cư hiện lên với hàng chục ngôi nhà mới, mái ngói đỏ tươi, tường sơn sáng bóng. Tuy nhiên, khung cảnh lại tĩnh lặng đến lạ thường. Không có tiếng trẻ con nô đùa, không khói bếp bay lên mỗi chiều. Hầu hết người dân vẫn phải tạm sống ở khu cũ hoặc nhà thuê vì nơi ở mới thiếu điện, thiếu nước sinh hoạt.

Anh Lô Văn Tình, một trong những hộ bị lũ cuốn trôi nhà cách đây hai năm, thuộc diện tái định cư tại Khu tái định cư bản Hòa Sơn, chia sẻ trong buồn bã: “Nhà mới gần xong rồi mà chưa có điện. Thợ phải chạy máy phát hoặc xin điện tạm, rất tốn kém. Giờ gia đình chúng tôi vẫn ở nhà tạm, chỉ mong sớm có điện, có nước để được chuyển về ở ổn định”.

Theo ông Lô Đình Thụ, Chủ tịch UBND xã Mường Xén, vướng mắc lớn nhất hiện nay là thủ tục hành chính. Khu tái định cư bản Hòa Sơn trước đây thuộc địa bàn xã Tà Cạ (huyện Kỳ Sơn cũ), do UBND huyện làm chủ đầu tư. Sau khi điều chỉnh địa giới hành chính và giải thể cấp huyện để thành lập chính quyền hai cấp, dự án được bàn giao về xã Mường Xén, nhưng hồ sơ, thủ tục vẫn chưa hoàn tất.

“Hiện xã chưa có cơ sở pháp lý để tiếp nhận, nên chưa thể đề xuất, phối hợp các ngành liên quan hoàn thiện hệ thống điện, nước. Chúng tôi rất mong các cơ quan chức năng sớm bàn giao đầy đủ để địa phương có thể tiếp quản và vận hành hạ tầng”, ông Thụ cho biết.

Trong khi đó, một cán bộ nguyên lãnh đạo Ban Quản lý dự án huyện Kỳ Sơn cũ thông tin: Phần lớn hạ tầng khu tái định cư, bao gồm đường, nền, hệ thống cấp thoát nước, đã hoàn thành từ đầu năm 2025. Riêng phần điện nằm trong dự án cấp điện cho các thôn bản chưa có điện trên địa bàn Kỳ Sơn, được khởi công từ tháng 3/2025, nhưng chưa thể hoàn thiện do thời tiết khắc nghiệt và quá trình chuyển giao chủ đầu tư kéo dài.

“Nhà thầu đã thi công xong hệ thống cột trung thế và hạ thế, chỉ còn kéo dây, lắp trạm biến áp và đấu nối với đường điện 35kV là có thể đóng điện. Nhưng đến giữa năm 2025, chính quyền cấp huyện giải thể, hồ sơ dự án phải chuyển lên tỉnh nên mọi việc bị gián đoạn”, vị cán bộ cho biết thêm.

Người dân mỏi mòn chờ ngày ‘thắp sáng’ bản mới

Ông Vi Văn Truyền, Trưởng bản Hòa Sơn, chia sẻ: “Toàn bộ 56 hộ dân đều đồng thuận di dời lên khu tái định cư. Nhưng vì chưa có điện, nước nên bà con chưa thể chuyển đến. Có nhà đã dựng xong, có người đã trồng cây, nhưng vẫn phải về ở tạm nơi cũ vì bản mới chưa đủ điểu kiện sinh hoạt”.

Nhiều hộ dân cho biết, họ mong kịp dọn đến và đón Tết trong ngôi nhà mới, nhưng nếu tình trạng này kéo dài, giấc mơ an cư sẽ lại lỡ hẹn thêm một mùa. “Không có điện, không có nước, nhà có đẹp mấy cũng không thể ở. Bà con ai cũng mong nhìn thấy ánh sáng điện thắp lên, để có động lực bắt đầu cuộc sống mới”, ông Mong Như Bình, một hộ dân, chia sẻ.

Theo thống kê, tính đến tháng 11/2025, chỉ có một hộ dân duy nhất trong tổng số 56 hộ đã chuyển lên ở hẳn tại khu tái định cư Hòa Sơn. Số còn lại đều chờ hạ tầng hoàn thiện mới có thể dọn về.

Sau hai năm chờ đợi, sự chậm trễ trong việc hoàn thiện hệ thống điện, nước khiến những ngôi nhà mới trở nên lạnh lẽo, trơ trọi giữa vùng núi. Dự án với mục tiêu giúp dân ổn định sau thiên tai lại rơi vào cảnh “xây xong nhưng chưa thể ở”.

Ông Lô Đình Thụ nhấn mạnh: “Hiện nay đang là mùa mưa, nếu không sớm hoàn thiện các hạng mục hạ tầng, bà con ở vùng thấp vẫn phải đối mặt nguy cơ sạt lở, lũ quét. Chúng tôi kiến nghị các cấp sớm tháo gỡ vướng mắc để người dân được an cư, không còn cảnh ngóng điện, chờ nước như bây giờ”.

Khu tái định cư bản Hòa Sơn được kỳ vọng là điểm khởi đầu cho cuộc sống mới sau lũ vẫn đang im lìm trong bóng tối. Giữa vùng núi Mường Xén mịt mù sương, những mái nhà mới vẫn đang chờ đợi ánh sáng đầu tiên của dòng điện, để thật sự trở thành “nhà” của người dân vùng lũ năm nào.