Rau hữu cơ của Hợp tác xã Trung Giã đổi đời nông dân

Thay đổi tư duy, thay đổi cuộc sống

Người dân Trung Giã vốn quen với canh tác lúa, song một số hộ đã tiên phong chuyển sang mô hình trồng rau hữu cơ, trong đó có gia đình ông Khổng Minh Sáng. Sự mạnh dạn đổi mới này không chỉ giúp họ có thu nhập ổn định hơn mà còn mở ra hướng làm nông bền vững cho cộng đồng.

Nếu trước đây, canh tác phụ thuộc nhiều vào thời tiết, sâu bệnh và bấp bênh về đầu ra khiến thu nhập của các hộ không đủ trang trải, thì nay, sản phẩm rau hữu cơ của Hợp tác xã Dịch vụ Nông nghiệp và Kinh doanh tổng hợp Trung Giã đã được tiêu thụ ổn định tại Hà Nội, trong đó có các cửa hàng thực phẩm sạch và bếp ăn trường học.

Việc chuyển sang sản xuất nông nghiệp sạch, không hóa chất và tuân thủ quy trình VietGAP đã giúp người dân ổn định thu nhập, đồng thời thay đổi tư duy canh tác theo hướng bền vững, thân thiện môi trường. Nhờ mô hình này, thu nhập của các hộ tham gia tăng gấp 1,5-2 lần so với trồng lúa, tạo nền tảng thoát nghèo vững chắc cho nhiều gia đình.

Chuyển đổi sang mô hình rau hữu cơ không phải là quá trình dễ dàng, đặc biệt với người nông dân lớn tuổi, quen với lối canh tác truyền thống. Gia đình ông Khổng Minh Sáng và bà Lương Thị Trọng là một trong những hộ đầu tiên chuyển đổi từ năm 2020. Bà Trọng cho biết, những ngày đầu bước vào Hợp tác xã, gia đình gần như phải làm lại từ đầu: cải tạo đất, làm nhà màng và học kỹ thuật trồng. “Ban đầu ai cũng lo, vì trồng rau hữu cơ khó hơn gấp nhiều lần. Nhưng nhờ được hỗ trợ kỹ thuật, giống, quy trình, bà con dần quen tay”, bà chia sẻ.

Tuy vậy, thu nhập từ việc trồng rau hữu cơ có cải thiện nhiều hơn trồng lúa. Khi chuyển sang rau hữu cơ, dù vất vả hơn, kinh tế lại có lối mở rõ rệt. Bà Trọng cho biết thêm, trồng rau hữu cơ có nhiều quy định khắt khe hơn trồng lúa. Để đáp ứng các tiêu chuẩn của VietGAP, người dân phải làm đúng, làm chuẩn: từ khâu gieo trồng, bón phân chuồng hoai mục, rắc trấu, đến sơ chế và đóng gói theo quy định. “Mỗi mớ rau phải đạt chuẩn, từ hình thức đến chất lượng, để đủ điều kiện đưa vào siêu thị và cửa hàng”, bà nói.

Chính sự kiên trì và thay đổi tư duy đã giúp mô hình đứng vững. Người dân hiểu rằng làm nông nghiệp sạch thì phải giữ chữ tín, giữ chất lượng, không thể làm ẩu. Để đảm bảo sản phẩm đủ chuẩn hữu cơ, người dân cần tuân thủ quy trình nghiêm ngặt. Thậm chí, các hộ còn đầu tư hàng tấn phân trấu mỗi năm, vì trồng rau hữu cơ đòi hỏi đất tơi xốp và giàu dinh dưỡng.

Dù mô hình rau hữu cơ mang lại nhiều lợi ích và thu nhập ổn định hơn so với trồng lúa, người dân vẫn phải đối mặt không ít rủi ro, đặc biệt khi thiên tai ập đến. Điều này thể hiện rõ trong đợt ngập lụt lịch sử xảy ra trong khoảng tháng 10 vừa qua, khi gia đình ông Sáng, bà Trọng chịu thiệt hại nặng nề.

Nước dâng cao trong nhiều ngày làm toàn bộ diện tích rau hữu cơ của gia đình bị úng rễ, héo rũ rồi chết hàng loạt. Những luống rau đã gần đến ngày thu hoạch buộc phải nhổ bỏ, số tiền hỗ trợ chỉ đủ bù một phần rất nhỏ chi phí giống, phân và công chăm sóc.

Bà Trọng kể, nước lên nhanh khiến hai ông bà không kịp trở tay. “Vì mải ‘chạy rau’ nên khi quay ra để về nhà, nước đã ngập quá sâu, vợ chồng tôi bị kẹt, may mà có xe của quân đội đến giải cứu. Có đoạn nước ngập đến cổ, nhiều thửa rau của nông dân quanh đây bị thối rữa vì không kịp thu hoạch. Không chỉ mất trắng một vụ, đất cũng bị nén chặt, phải mất nhiều tuần cải tạo mới trồng lại được. Thiệt hại ấy khiến gia đình gần như kiệt sức, nhưng họ vẫn cố bám ruộng để duy trì mô hình rau sạch đã gắn bó suốt nhiều năm”, bà Trọng xúc động chia sẻ.

Từ mô hình nhỏ đến hướng đi bền vững

Tuy đối diện với nhiều khó khăn, nhưng mô hình trồng rau hữu cơ không chỉ đem lại cải thiện thu nhập mà còn tạo nền tảng để người dân thay đổi tư duy sản xuất. Họ bắt đầu coi “chất lượng - an toàn - môi trường” là cốt lõi của nông nghiệp bền vững, không còn chú trọng chạy theo năng suất như trước.

Dù mô hình mang lại kết quả tích cực, song thách thức lớn hiện nay là thiếu vùng sản xuất tập trung đáp ứng đầy đủ các tiêu chí. Ông Nguyễn Văn Bình, Phó trưởng Phòng Kinh tế xã Trung Giã cho biết, đất nông nghiệp tại thôn Đo và nhiều khu khác vẫn còn manh mún, khiến việc hình thành vùng trồng tập trung còn khó khăn.

“Khi không đủ tiêu chí về diện tích sản xuất tập trung, loại cây hay đặc thù sản xuất, địa phương không thể tiếp cận chính sách hỗ trợ của thành phố như đầu tư nhà màng, máy móc, hệ thống tưới, hay hỗ trợ giống và vật tư đầu vào. Đây chính là lý do khiến nhiều mô hình dù triển vọng nhưng chưa được đầu tư đồng bộ”, ông Bình nói.

Chia sẻ về mong muốn, ông Nguyễn Văn Bình cho biết, xã kỳ vọng thành phố hỗ trợ bố trí nguồn vốn đầu tư hạ tầng, đặc biệt là xây dựng vùng trồng rau, cây ăn quả và dược liệu gắn với du lịch trải nghiệm. Đồng thời, tháo gỡ vướng mắc về quy hoạch để giúp người dân yên tâm đầu tư, mở rộng quy mô và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Mong muốn này cũng là tâm tư của nhiều hộ nông dân. Họ muốn có vùng trồng đủ lớn để được hưởng chính sách, giảm chi phí sản xuất và nâng cao năng lực cạnh tranh. Khi có hạ tầng đồng bộ, mô hình rau hữu cơ của thôn Đo không chỉ giúp người dân thoát nghèo, mà còn có thể trở thành điểm sáng trong phát triển nông nghiệp sạch vùng ngoại thành Hà Nội.

Nhìn lại chặng đường đã qua, có thể thấy mô hình rau hữu cơ của Hợp tác xã Dịch vụ Nông nghiệp và Kinh doanh tổng hợp Trung Giã không chỉ là câu chuyện kinh tế, mà còn là hành trình thay đổi tư duy, tạo dựng niềm tin vào hướng phát triển bền vững. Những người nông dân thôn Đo - dù lam lũ, vất vả nhưng vẫn kiên trì gieo từng mầm xanh để tìm kiếm cuộc sống tốt hơn.