Thoát nghèo bền vững từ mô hình liên kết ‘ba nhà’

Hướng đi liên kết "ba nhà" rất đúng

Nhiều năm nay, tình trạng sản xuất nông nghiệp còn manh mún, nhỏ lẻ, hiệu quả kinh tế chưa cao đã trở thành một trong những rào cản lớn cho việc chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp để hình thành chuỗi sản xuất, cung cấp dịch vụ chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp quy mô lớn.

Đảng và Nhà nước hiện nay đã có nhiều cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ các tổ chức kinh tế, tập thể tích tụ đất đai, mở rộng quy mô sản xuất, ứng dụng công nghệ cao, thực hành sản xuất tốt trong nông nghiệp. Thực tế, nhiều địa phương triển khai, ứng dụng mô hình liên kết “ba nhà” trong nông nghiệp (nhà nông – nhà nước – nhà đầu tư) và đã phát huy hiệu quả, từng bước giúp người dân vươn lên thoát nghèo.

Mô hình “ba nhà” là sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà nông (người có đất đai, sức lao động), nhà đầu tư (người có vốn, thị trường) và nhà nước (người hỗ trợ chính sách, kỹ thuật). Mô hình này tuy không mới nhưng những năm gần đây mới thực sự được chú trọng và nhiều địa phương đã vận dụng hiệu quả, thành công.

Một trong những điển hình phải nhắc tới là mô hình nuôi thỏ tại Hợp tác xã Dịch vụ sản xuất chăn nuôi thỏ Hợp Thành (xã Sơn Động, tỉnh Bắc Ninh). Năm 2015, Hợp tác xã này đã ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với Công ty Nippon Zoki (một công ty của Nhật chuyên về dược phẩm, thực phẩm và thức ăn chăn nuôi - PV). Công ty này sẽ hỗ trợ giống, thức ăn chăn nuôi, hỗ trợ kỹ thuật từ xa và bao tiêu toàn bộ sản phẩm đầu ra. Người dân chịu trách nhiệm xây dựng chuồng trại, chăn nuôi theo đúng quy chuẩn, kỹ thuật để đảm bảo thỏ thành phẩm đạt yêu cầu. Nhà nước sẽ là cầu nối để hỗ trợ kỹ thuật, giống và liên kết các hộ nuôi thỏ vào hợp tác xã.

Đánh giá cao mô hình này, ông Mã Văn Phương, Chủ nhiệm Hợp tác xã Dịch vụ sản xuất chăn nuôi thỏ Hợp Thành, cho biết: “Khi mới ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm, bản thân tôi còn nhiều băn khoăn nên chỉ nuôi thử 100 con để vừa làm vừa học hỏi kinh nghiệm từ thực tế. Sau một thời gian, nhận thấy hiệu quả rõ rệt, tôi đã đầu tư mở rộng quy mô, xây dựng hệ thống chuồng trại khép kín rộng hơn 400m², đảm bảo điều kiện vệ sinh, thoáng mát cho đàn thỏ phát triển. Có thời điểm tổng đàn thỏ của gia đình tôi lên tới 2.500 con”.

Nhận thấy mô hình chăn nuôi hiệu quả, nhiều hộ gia đình tại xã Sơn Động đã chủ động xin làm thành viên của Hợp tác xã Hợp Thành và hiện đều trở thành đối tác của Công ty Nippon Zoki. “Mô hình liên kết này rất ý nghĩa. Chúng tôi được nhà đầu tư, nhà nước hỗ trợ giống, kỹ thuật, thức ăn chăn nuôi và bao tiêu đầu ra nên không có gì phải lo lắng cả. Chúng tôi chỉ tập trung vào chăn nuôi, phát triển đàn thỏ để mở rộng quy mô và đảm bảo chất lượng sản phẩm thôi. Hơn nữa, nuôi thỏ không quá khó, quan trọng là phải tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật và giữ vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, thoáng mát. Nếu tập trung nuôi thỏ, mỗi hộ gia đình đều có thu nhập ổn định từ 10-15 triệu đồng/tháng”, ông Mã Văn Phương chia sẻ.

Bài toán liên kết nông dân

Một mô hình liên kết tiêu biểu khác là mô hình trồng khoai tây ở xã An Lạc (tỉnh Bắc Ninh). Người nông dân liên kết với công ty nông nghiệp, được công ty cung cấp giống, phân bón, thuốc trừ sâu và bao tiêu sản phẩm. Theo thống kê của xã An Lạc, trên địa bàn xã hiện có khoảng 100 hộ gia đình tập trung chuyên canh cây khoai tây và có liên kết với công ty nông nghiệp.

Ông Hoàng Văn Huynh, Phó Chủ tịch UBND xã An Lạc, cho biết: “Chúng tôi đang tập trung phát triển mô hình liên kết 3 nhà theo hướng chuyên sâu, hiện đại hơn nữa. Trước đây xã An Lạc có mô hình trồng khoai tây khá thành công, tuy nhiên quy mô vẫn chỉ dừng ở mức nhỏ lẻ, chưa hình thành chuỗi sản xuất. Vì thế hiện nay, xã đang tổ chức thực hiện và kêu gọi thêm các nhà đầu tư. Trước mắt trong năm nay, chúng tôi sẽ triển khai dự án trồng khoai tây trên diện tích khoảng 50 ha. Doanh nghiệp sẽ đầu tư vốn, phân bón, thuốc trừ sâu, bao tiêu sản phẩm. Người dân bỏ công chăm sóc và đất đai để canh tác. Phía chính quyền sẽ hỗ trợ về chính sách và tập hợp các hộ dân cùng tham gia”.

Một trong những mấu chốt để phát triển thành công mô hình “ba nhà” là tập hợp và liên kết người dân đồng thuận tham gia. Được biết, mô hình trồng khoai tây tại xã An Lạc ban đầu chỉ có khoảng 8 hộ tham gia trong tâm thế băn khoăn, lo lắng. Tuy nhiên, sau khi mô hình này chứng minh tính hiệu quả, nhiều hộ dân tại xã An Lạc đã chủ động trồng và mở rộng diện tích canh tác. Theo tính toán của lãnh đạo xã An Lạc, một sào khoai tây thu lãi khoảng 4 triệu đồng sau khi trừ tất cả chi phí. Bởi vậy, nhiều gia đình có thêm thu nhập hàng chục triệu đồng/vụ khoai tây. Đối với hộ nghèo, đây là nguồn thu đáng kể, giúp họ vươn lên thoát nghèo.

Trao đổi với phóng viên, ông Hoàng Văn Huynh, chia sẻ: “Mô hình liên kết ba nhà về cơ bản là nông dân không phải băn khoăn vấn đề đầu ra. Tuy nhiên quan trọng nhất là phải giúp người dân thấy được hiệu quả kinh tế. Người ta bỏ công chăm sóc nhưng khi ngồi hạch toán lại mà lợi nhuận thấp thì họ cũng không mặn mà. Vì thế tôi tin mô hình vừa phải hay, vừa phải chứng minh được hiệu quả trong thực tế thì việc huy động, liên kết nhiều hộ dân cùng tham gia để mở rộng quy mô, đẩy mạnh sản xuất theo chuỗi mới đạt được hiệu quả cao”.

Được biết, khoai tây là cây vụ đông ngắn ngày, đặc biệt phù hợp với những địa phương có khí hậu lạnh và có điều kiện thổ nhưỡng đất pha cát khá đặc thù ở xã An Lạc. Cây khoai tây những năm qua có đầu ra ổn định, kỹ thuật canh tác không quá phức và hiệu quả kinh tế đã được chứng minh qua thực tiễn.