Trong bối cảnh ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, phân loại rác tại nguồn được xem là giải pháp quan trọng để giảm tải áp lực cho các hệ thống xử lý rác, thúc đẩy tái chế và tiết kiệm tài nguyên. Thành công của công tác này không chỉ phụ thuộc vào hệ thống hạ tầng, pháp lý mà còn đòi hỏi sự tham gia tự giác của cộng đồng mà trong đó, phụ nữ đóng vai trò then chốt.
Phường Phan Chu Trinh (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) là một trong những địa phương đầu tiên thực hiện thí điểm mô hình phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn theo Kế hoạch “Quản lý, phân loại, thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt” của UBND quận Hoàn Kiếm, ban hành từ tháng 7/2024. Trong hành trình ấy, Hội Liên hiệp Phụ nữ phường đóng vai trò dẫn dắt, phối hợp và lan tỏa mô hình từ từng tổ dân phố đến toàn cộng đồng.
Phường đã bố trí 18 điểm đặt thùng rác phân loại, khung giờ thu gom được quy định rõ từ 17h30 đến 22h00 hằng ngày. Tại mỗi điểm thu gom, Hội Phụ nữ cử cán bộ hội viên trực tiếp hướng dẫn, tuyên truyền cho người dân cách phân loại đúng theo quy định. Họ không chỉ truyền đạt lý thuyết mà còn lắng nghe phản hồi từ cơ sở để điều chỉnh cách tiếp cận phù hợp hơn với từng tổ dân phố.
Điểm sáng trong phương pháp của Hội là lồng ghép hoạt động phân loại rác với các chương trình từ thiện, cộng đồng. Phong trào “Gom rác tái chế vì cộng đồng” được phát động rộng rãi: hội viên phụ nữ thu gom giấy, nhựa, kim loại... tại các điểm tập kết cố định, sau đó bán gây quỹ giúp đỡ người yếu thế hoặc đóng góp cho các chương trình nhân đạo. Đây không chỉ là giải pháp nâng cao nhận thức mà còn khơi dậy tinh thần sẻ chia, đoàn kết trong cộng đồng dân cư.
Theo bà Vũ Thị Dung - Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Phan Chu Trinh, phân loại rác thải sinh hoạt mang lại lợi ích lâu dài nhưng thực tế gặp nhiều khó khăn trước mắt. Tại phường Phan Chu Trinh, việc phân loại rác đã được các hội viên Hội Phụ nữ thực hiện từ nhiều năm trước, thời gian đầu, việc phân loại rác chưa thu hút nhiều hội viên tham gia, nhưng sau quá trình được vận động, tuyên truyền, nhiều chị em phụ nữ đã tích cực phân loại rác.
Không dừng lại ở các hoạt động thường nhật, Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Phan Chu Trinh còn phối hợp với UBND, Đoàn Thanh niên và Urenco Hoàn Kiếm tổ chức “Ngày thứ Bảy xanh” – một mô hình đổi rác lấy quà, kết hợp tuyên truyền và vận động thực hành phân loại rác trong cộng đồng.
Hội viên Hội Phụ nữ phường Phan Chu Trinh tiến hành phân loại rác tại gia đình. Ảnh: VTD.
Chỉ trong một ngày triển khai chương trình, phường đã thu gom được hơn 300 kg rác thải các loại. Người dân tham gia đủ mọi lứa tuổi, từ học sinh, người lao động đến các cụ cao tuổi... cho thấy sức lan tỏa mạnh mẽ và thiết thực của mô hình. Đồng thời, các “Ngày thứ Bảy xanh” còn là dịp để các cán bộ, hội viên trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ khó khăn và tăng cường gắn kết trong quá trình thực hiện phân loại rác.
“Qua thời gian triển khai mô hình, những kết quả bước đầu đạt được đó là tạo sự chuyển biến về nhận thức và hành động của mỗi cán bộ, hội viên phụ nữ trong việc xây dựng, hình thành nên những thói quen tốt, lan tỏa tới người dân trong việc chủ động thực hiện phân loại trước khi mang ra bỏ rác. Có thể nói, sự đoàn kết và tinh thần cộng đồng của các chị em trong Hội Phụ nữ phường Phan Chu Trinh đã góp phần giữ gìn môi trường sạch đẹp, tiến tới biến rác thành tài nguyên”, bà Vũ Thị Dung chia sẻ.
Câu chuyện từ phường Phan Chu Trinh cho thấy, nếu có sự chỉ đạo quyết liệt, phối hợp chặt chẽ và đặc biệt là vai trò dẫn dắt của tổ chức phụ nữ, việc phân loại rác tại nguồn có thể từng bước trở thành thói quen trong đời sống đô thị.
Mô hình của phường Phan Chu Trinh là một mô hình hay cần được lan tỏa và nhân rộng tại các phường khác trên địa bàn nội thành Hà Nội, góp phần hoàn thành mục tiêu 100% phường thực hiện phân loại rác tại nguồn - một nền tảng không thể thiếu để xây dựng Thủ đô xanh, sạch, văn minh và phát triển bền vững.
