Hiệu quả phân loại rác hữu cơ từ các mô hình xanh

Biến rác thành phân hữu cơ

Phân loại và xử lý rác hữu cơ tại các chợ đầu mối lớn đóng vai trò then chốt trong thành công chung của chương trình phân loại rác tại nguồn ở TP Huế. Nhận thức được tầm quan trọng đó, tại chợ Đông Ba - ngôi chợ có tuổi đời hơn 120 năm tuổi và lớn nhất TP Huế, Dự án “Huế - Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam” (Dự án TVA) đã phối hợp cùng Ban Quản lý chợ Đông Ba triển khai mô hình phân loại rác hữu cơ ngay tại chợ và kết nối với các trang trại, gia trại, HTX nông nghiệp trên địa bàn, góp phần tạo ra vòng tuần hoàn xanh và giảm thiểu lượng rác thải ra môi trường.

Một trong những HTX đi đầu trong việc nhận thức được lợi ích của phân bón hữu cơ nhằm thay thế phân bón hóa học, nâng cao chất lượng nông sản là HTX Nông nghiệp Dịch vụ Hương Long Saemaul.

Với sự hỗ trợ của Dự án TVA, HTX đã thu gom rác hữu cơ từ chợ Đông Ba, tiến hành ủ phân bằng chế phẩm sinh học. Nhờ quy trình khép kín, tuần hoàn và thân thiện với môi trường, các sản phẩm nông nghiệp của HTX giờ đây không chỉ sạch, an toàn mà còn góp phần lan tỏa mô hình nông nghiệp xanh, bền vững.

Phân hữu cơ từ rác hữu cơ và phế phụ phẩm nông nghiệp là loại phân bón chứa nhiều chất dinh dưỡng đa dạng, cả hữu cơ và vi lượng giúp cải thiện kết cấu đất, làm đất tơi xốp, tăng sức khỏe của đất nhờ tăng cường sự hoạt động của sinh vật và vi sinh vật trong đất. Phân hữu cơ cũng bổ sung cho đất một lượng lớn chất hữu cơ, chất mùn, giúp tăng độ phì nhiêu cho đất, cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cho cây trồng như đạm, lân, kali, các nguyên tố trung, vi lượng, một số vitamin cho cây trồng.

Chị Mai Tịnh Thùy, Giám đốc HTX Nông nghiệp Dịch vụ Hương Long Saemaul cho biết, HTX chủ yếu canh tác các loại rau, củ theo hướng nông nghiệp hữu cơ. Trung bình mỗi tháng, HTX tổ chức 4 chuyến thu gom các phế phụ phẩm nông nghiệp thải ra từ chợ Đông Ba đưa về ủ với chế phẩm sinh học phục vụ cho việc sản xuất phân hữu cơ bón cho cây trồng. Để đảm bảo chất lượng nông sản, HTX cũng yêu cầu người dân cam kết không sử dụng các loại thuốc trừ sâu, phân bón hóa học, thường xuyên giám sát, kiểm tra quy trình trồng trọt của người dân.

“Nhờ đó, diện tích trồng rau của HTX đã được cấp chứng nhận sản xuất an toàn, tạo điều kiện thuận lợi để sản phẩm đến tay người tiêu dùng với niềm tin cao hơn. Thời gian tới, cùng với mở rộng diện tích trồng rau, HTX sẽ đầu tư phát triển các mô hình chăn nuôi theo hướng an toàn. Mục tiêu của HTX là xây dựng một hệ sinh thái nông nghiệp khép kín, nơi các nguồn tài nguyên được tái sử dụng hiệu quả, góp phần giảm thiểu ô nhiễm, nâng cao giá trị sản xuất và hướng tới phát triển nông nghiệp bền vững toàn diện”, chị Thùy chia sẻ.

Dự án TVA còn hỗ trợ triển khai các hoạt động thu gom rác vườn để ủ phân hữu cơ tại các trường học. Tiêu biểu như tại Trường Tiểu học Phú Thượng đã khuyến khích các em học sinh phân loại rác thải để ủ phân hữu cơ bón cho vườn rau của trường học.

Các em học sinh được các thầy cô hướng dẫn cách thức ủ phân từ rác hữu cơ tại trường học, sử dụng thùng ủ do Dự án cung cấp để bón cho vườn rau sạch. Hoạt động thu hút sự tham gia đông đảo của học sinh, trở thành một hoạt động ngoại khóa thú vị và hữu ích, từ đó dần hình thành thói quen phân loại rác tại nguồn cho thế hệ trẻ.

Tạo ra nước tẩy rửa Enzyme sinh học từ rác hữu cơ

Trong khi đó, tại phường Mỹ Thượng (TP Huế), Hội Liên hiệp Phụ nữ Phú Thượng (cũ) đã tích cực triển khai mô hình phân loại rác thải hữu cơ để làm nước tẩy rửa Enzyme sinh học.

Ban đầu, mô hình chỉ được áp dụng trong một nhóm nhỏ phụ nữ. Đến năm 2022, với sự hỗ trợ của Dự án TVA, hoạt động này đã được nhân rộng ra cả 9/9 tổ dân phố, thu hút hàng trăm hội viên tích cực tham gia.

Chị Trần Thị Ngọc Nga, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ phường Mỹ Thượng thông tin, qua 2 năm thực hiện, Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Phú Thượng (cũ) đã tổ chức 12 lớp tập huấn cho hơn 300 hội viên phụ nữ về mô hình phân loại rác thải hữu cơ để làm nước tẩy rửa Enzyme sinh học. Bình quân mỗi năm, các chị xử lý hơn 1.000 kg rác thải hữu cơ, thu được hơn 3.000 lít nước tấy rửa sinh học dùng vào việc rửa chén, lau sàn nhà, xác rác hữu cơ sau khi lấy nước dùng làm phân bón hữu cơ.

Để có được kết quả trên, Hội đã phát động nhiều đợt thi đua trong các chi hội phụ nữ về việc phân loại đúng các loại rác thải, cùng nhau thu gom rác hữu cơ như vỏ trái cây, rau củ hư hỏng, trang bị sổ theo dõi để các chị em cập nhật quá trình thực hiện và Hội phụ nữ cũng làm cầu nối cung cấp nguyên liệu (quả bồ hòn) để hội viên phụ nữ thuận tiện trong việc thực hiện mô hình.

Điều đặc biệt là Hội đã đưa mô hình này vào trong nội dung sinh hoạt của CLB Tự vững (CLB này chủ yếu là phụ nữ yếu thế, phụ nữ từng có dấu hiệu mắc bệnh trầm cảm) để các chị làm quen, duy trì thực hiện nhằm tạo thói quen lành mạnh, sử dụng các sản phẩm hữu cơ an toàn, thân thiện với môi trường. Đến nay, mô hình vẫn đang được 9/9 chi hội phụ nữ trên địa bàn phường Phú Thượng (cũ) duy trì thực hiện.

“Tháng 7 vừa qua, ngay sau khi thực hiện sát nhập đơn vị hành chính, Hội Liên hiệp phụ nữ phường Mỹ Thượng đã tiến hành rà soát và chỉ đạo các chi hội kiện toàn các mô hình này. Trong thời gian tới, Hội tiếp tục duy trì, mở rộng mô hình, tăng cường công tác truyền thông, nhân rộng các gương điển hình và phối hợp với các đoàn thể chính trị - xã hội đẩy mạnh tuyên truyền việc thực hiện phong trào sống xanh đến toàn thể người dân trên địa bàn”, chị Nga nhấn mạnh.

Tận dụng rác hữu cơ làm nguồn thức ăn nuôi ruồi lính đen

Rác hữu cơ như các loại trái cây bị hỏng, dập nát cũng là một nguồn đầu vào quan trọng cho chăn nuôi. Tại xã Quảng An cũ (nay là xã Quảng Điền, TP Huế), anh Đặng Hoài Thi đã áp dụng việc lấy rác hữu cơ làm thức ăn nuôi ấu trùng ruồi lính đen hay còn gọi là sâu canxi. Khi phát triển, sâu canxi lại trở thành nguồn thức ăn cho nuôi trồng thủy sản và vật nuôi.

“Nhờ Dự án TVA thì mình đã tìm được nguồn cung rác từ các chợ, mang về nuôi sâu phục vụ làm thức ăn cho gia súc, gia cầm và cá. Một tạ sâu sẽ tiêu tốn 1,5 - 4 tạ rác. Qua quá trình nuôi thì mình thấy sản phẩm và vật nuôi nhanh lớn hơn, giảm thiểu được chi phí thức ăn và giảm thiểu rác từ môi trường”, anh Thi nói.

Theo bà Hoàng Ngọc Tường Vân, Quản lý Dự án TVA, rác hữu cơ không còn là gánh nặng mà đã trở thành nguồn tài nguyên xanh. Từ phân bón hữu cơ, nước tẩy rửa sinh học đến thức ăn chăn nuôi, những mô hình tại TP Huế đã chứng minh rác có thể “tái sinh” thành giá trị. Đây không chỉ là cách giảm rác thải, mà còn là con đường xây dựng kinh tế tuần hoàn, nông nghiệp sạch và một lối sống xanh bền vững cho cộng đồng.