Lan tỏa giảm nhựa trong trường học
Tại Trường THCS Thủy Phù (xã Thủy Phù, thị xã Hương Thủy), một làn gió mới đang lan tỏa trong từng lớp học qua những hoạt động tuyên truyền bảo vệ môi trường đầy sáng tạo và thiết thực.
Những tháng gần đây, không gian lớp học trở nên sinh động hơn với sự xuất hiện của các bảng thông tin truyền thông trực quan, mang thông điệp gần gũi như: “Hành động vì trường học không rác thải nhựa”, “Hành trình giảm nhựa của các đại sứ sống xanh trong lớp học”. Các khẩu hiệu này không chỉ tạo điểm nhấn về mặt hình ảnh mà còn truyền cảm hứng cho học sinh hành động vì một môi trường học đường xanh - sạch - đẹp. Đặc biệt, đội ngũ cán bộ lớp đóng vai trò “người dẫn đường”, tích cực vận động bạn bè cùng tham gia vào các hành động giảm nhựa và sau đó ghi nhận số liệu các bạn thực hiện hoạt động vào sổ ghi chép.
Các bảng thông tin truyền thông trực quan, mang thông điệp gần gũi vì một môi trường học đường xanh - sạch - đẹp. Ảnh: Văn Dinh.
Cô Võ Ngọc Quý, Tổng phụ trách Trường THCS Thủy Phù cho biết, đây là phương pháp “Giáo dục hành động”, một mô hình giáo dục lấy thực tiễn làm nền tảng nhằm hình thành và củng cố thói quen tích cực ở học sinh. Phương pháp này mang tính khả thi cao, bởi các em không chỉ nghe và nhìn mà còn trực tiếp tham gia, trải nghiệm và tự đánh giá hành động của mình.
“Với sự hỗ trợ, đồng hành của Dự án Huế - Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam (Dự án TVA), mô hình “Giáo dục hành động” đã giúp học sinh bỏ rác đúng nơi quy định, phân loại rác, sử dụng bình nước cá nhân thay ly nhựa dùng một lần, không dùng ống hút nhựa và hạn chế túi ni lông... Ngoài ra, nhà trường đã tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa khác như Kiểm toán rác, Ngày hội sống xanh để giúp giáo viên và học sinh phần nào hiểu được về thành phần các loại rác mà hiện tại đang bị thải ra môi trường”, cô Quý chia sẻ.
Học sinh thích thú với các hoạt động đổi rác nhận quà. Ảnh: Văn Dinh.
Trong khi đó, tại Trường Tiểu học số 1 Quảng Phú (xã Quảng Phú, huyện Quảng Điền), phong trào giảm nhựa, bảo vệ môi trường cũng đang được triển khai một cách sôi nổi và sáng tạo, phù hợp với lứa tuổi học sinh.
Nhờ Dự án TVA, nhà trường đã xây dựng quy chế thi đua “Lớp học sạch - không rác thải nhựa”, phân công các giáo viên hướng dẫn các em học sinh cách thức phân loại rác tại trường. Cứ đầu tuần, giáo viên tuyên truyền và giao nhiệm vụ cho các lớp trực nhắc nhở việc thu gom và đổ rác đúng cách và đúng nơi quy định; tổ chức các buổi seminar, hướng dẫn dưới cờ và tổ chức cho học sinh thi đua phân loại rác đúng cách; tái chế chai nhựa làm chậu hoa và chậu trồng cây xanh trưng bày tại các hành lang lớp học. Ngoài ra, tổ chức các hoạt động “Ngày hội sống xanh” kết hợp Hội thi Rung chuông vàng và “Đổi rác lấy quà”.
“Những cách làm linh hoạt, gần gũi và phù hợp với tâm lý lứa tuổi đã và đang góp phần hình thành thói quen sống xanh cho học sinh ngay từ những năm đầu đời, một nền tảng quan trọng để xây dựng thế hệ công dân có trách nhiệm với môi trường trong tương lai”, lãnh đạo Trường Tiểu học số 1 Quảng Phú nói.
Mô hình “Trường học giảm nhựa” góp phần hình thành thói quen sống xanh, có trách nhiệm với môi trường ngay từ lứa tuổi học trò. Ảnh: Văn Dinh.
Hiệu quả từ mô hình ‘Trường học giảm nhựa’
Dự án TVA được tài trợ từ WWF-Na Uy (thông qua Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên tại Việt Nam, WWF-Việt Nam và được tiếp nhận bởi UBND TP Huế). Từ năm 2022 đến 2025, Dự án đã triển khai mạnh mẽ mô hình “Trường học giảm nhựa” trên địa bàn TP Huế, thu hút sự tham gia của 180 trường học với hơn 54.000 học sinh, trong đó có 83 trường là mô hình điểm, thu gom gần 30 tấn phế liệu trong đó có hơn 5,5 tấn nhựa, góp phần tạo nên những thay đổi bền vững trong nhận thức và hành vi về rác thải nhựa trong môi trường giáo dục.
Ngoài ra, mô hình “Trường học giảm nhựa” đã hỗ trợ 117 “Ngôi nhà xanh” thu gom rác tái chế, gần 6.200 học sinh được tiếp cận phương pháp “Giáo dục hành động” trong tuyên truyền giảm nhựa, góp phần giúp các trường giảm thiểu hơn 660kg nhựa dùng một lần mỗi tháng. Kho tư liệu giáo dục được xây dựng bài bản với 54 bài giảng mẫu, 161 bài dự thi giáo án điện tử, cùng hơn 600 tiết học lồng ghép chủ đề rác thải nhựa vào chương trình giảng dạy.
Dự án TVA khen thưởng cho các trường học tiêu biểu trong phong trào giảm thiểu rác thải nhựa ở TP Huế. Ảnh: Văn Dinh.
Riêng trong năm 2025, mô hình tiếp tục được mở rộng ra các huyện, thị xã vệ tinh gồm Phú Vang, Quảng Điền và Hương Thủy, với sự tham gia của 90 trường với 31 trường học làm mô hình điểm và hơn 16.000 học sinh tham gia. Chỉ trong 5 tháng đầu năm nay, hơn 120 hoạt động giảm nhựa đã được tổ chức, bao gồm hội thảo, tập huấn, các tiết học mẫu, hoạt động truyền thông, kiểm toán rác và 31 Ngày hội sống xanh, thu hút đông đảo học sinh và giáo viên hưởng ứng.
Các hoạt động sáng tạo như thi vẽ tranh, cuộc thi phân loại rác đúng cách, và hoạt động “Đổi rác lấy quà” cũng góp phần đưa giáo dục môi trường trở thành một phần thiết thực trong đời sống học đường tại các trường học ở Huế.
Từ năm 2022 đến 2025, Dự án TVA đã triển khai mạnh mẽ mô hình “Trường học giảm nhựa” trên địa bàn TP Huế, thu hút sự tham gia của 180 trường học với hơn 54.000 học sinh. Ảnh: Văn Dinh.
Bà Hoàng Ngọc Tường Vân, Quản lý Dự án TVA nhấn mạnh, trong suốt 3 năm học, với sự quan tâm của các thầy cô giáo, sự sáng tạo trong cách tiếp cận của các em học sinh và sự hỗ trợ kịp thời về kỹ thuật, kinh phí của Dự án, các mô hình giảm rác thải nhựa tại trường học ở TP Huế đã và đang được triển khai hiệu quả, thu hút sự tham gia đông đảo của các thầy cô và học sinh.
Mô hình “Trường học giảm nhựa” không chỉ lan tỏa trong tại các trường mà còn góp phần hình thành thói quen sống xanh, có trách nhiệm ngay từ lứa tuổi học trò. Điều quan trọng không chỉ là góp phần giảm thiểu phát sinh và tăng cường phân loại, thu gom và tái sử dụng rác thải nhựa một lần, mà còn là sự thay đổi trong tư duy và hành động của cả học sinh, thầy cô và cộng đồng.
“Chúng tôi tin rằng, mỗi hành động nhỏ từ việc phân loại rác, giảm nhựa dùng một lần đến việc truyền cảm hứng cho người xung quanh đều góp phần tạo nên một thế hệ công dân sống xanh. Mong rằng mô hình này sẽ tiếp tục được duy trì và lan rộng hơn nữa trong tương lai, vì một Huế xanh - sạch - sáng và không rác thải nhựa”, bà Vân chia sẻ.
Dự án TVA đề xuất các trường học tham gia tiếp tục duy trì các hình thức tuyên truyền nâng cao nhận thức của học sinh về phân loại rác và giảm thiểu sử dụng nhựa dùng một lần; theo dõi, đánh giá và có hình thức khen thưởng đối với các bạn học sinh có thành tích tốt trong phân loại rác và giảm sử dụng đồ nhựa; tiếp tục tận dụng nguồn lực bên ngoài hoặc một phần kinh phí của nhà trường cho nhiệm vụ phân loại rác, giảm rác thải nhựa để xây dựng trường học xanh, sạch, không rác thải nhựa.
