Xã Tiền Phong (Mê Linh, Hà Nội) từng nổi tiếng là vùng đất trồng các loại rau màu cao cấp, đặc biệt là hành tây. Những năm gần đây vùng đất này cận kề các KCN Bắc Thăng Long, Quang Minh là cửa ngõ phía bắc Thủ đô vì thế Tiền Phong trở thành trọng điểm phát triển đô thị - công nghiệp của huyện. Cổng chính NM bị phá hỏng
1/2 diện tích của xã được bàn giao cho các dự án công nghiệp. Chỉ qua 2 năm, từ 2006 đến hết năm 2008, trong tổng số hơn 1.000ha đất tự nhiên của xã thì có gần 1/3 diện tích đã được thu hồi bàn giao cho các dự án xây dựng NM, khu đô thị mới.
Hiện có 47 DN đã và đang vào thuê đất, hoạt động trong các lĩnh vực dược, may mặc, lắp ráp ôtô, xây dựng, nước giải khát được giao 532,9 ha đất chiếm ½ diện tích tự nhiên của xã. Trong số 47 dự án đầu tư trên địa bàn xã Tiền Phong, có những dự án lớn của các Cty có thương hiệu mạnh như: Cty ôtô Xuân Kiên (Cty VINAXUKI), Cty Sản xuất & Thương mại Hà Nội, Cty CP Hà Phong, TCty Rượu bia nước giải khát, Cty Xây dựng Phương Huy...Con số các dự án trên cho thấy GPMB để thu hồi đất ở xã Tiền Phong là vấn đề không đơn giản. Bài học xảy ra với Cty VINAXUKI ngày 17, 18/12 vừa qua dẫn đến thiệt hại cho cả Cty và những người dân thôn Do Thượng là một thí dụ.
Được biết ngày 2/4/2004, Thủ tướng Chính phủ đồng ý cho Xuân Kiên được đầu tư sản xuất, lắp ráp phụ tùng ôtô tại tỉnh Vĩnh Phúc. Giai đoạn 1 GPMB 8ha đã đi vào hoạt động từ năm 2005. Do nhu cầu của DN, UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã phê duyệt giai đoạn mở rộng NMSX khuôn mẫu phụ tùng ôtô và sản xuất các loại ôtô cho Xuân Kiên với tổng diện tích 65.390m2 tại thôn Do Thượng, xã Tiền Phong. Triển khai từ tháng 6/2006 đến trước ngày 17/12/2009 đã có 153/226 hộ nhận tiền bồi thường, còn 73 hộ chưa nhận với diện tích 22.598,3m2 do vậy Xuân Kiên không thể xây dựng nhà xưởng.
Ngày 3/1/2008, UBND huyện Mê Linh đã ban hành quyết định cưỡng chế thu hồi đất theo quy định của pháp luật đối với các hộ dân không chịu di dời. Tuy nhiên, do quá trình sáp nhập về Hà Nội, việc cưỡng chế chưa được thực hiện. Tại cuộc họp báo ngày 15/12/2009 chuẩn bị cho công tác cưỡng chế, ông Nguyễn Đức Nhã- Phó Chủ tịch HĐND huyện Mê Linh khẳng định các căn cứ pháp lý để tổ chức cưỡng chế GPMB đã đầy đủ. Huyện lấy công tác tuyên truyền, vận động, thuyết phục là chính để nhân dân hiểu rõ ủng hộ, không kéo đông người ra khu vực cưỡng chế. Sáng 17/12/2009, Cty Xuân Kiên triển khai kế hoạch cưỡng chế, có lực lượng cảnh sát cơ động 113, công an và các tổ chức đoàn thể hỗ trợ, bảo vệ.
Đó là ý kiến từ phía lãnh đạo huyện Mê Linh, còn người dân thôn Do Thượng nói gì? Một số hộ cho rằng không phải dân đòi NM phải đền bù theo Nghị định 69. Mà theo Luật Đất đai năm 2003 (điều 43) thì người dân mất đất phải được bồi thường tái định cư. Đất dịch vụ hoặc tính giá trị bồi thường tất cả bằng tiền nếu không quy hoạch được đất tái định cư và đất dịch vụ. Ở trường hợp thu hồi đất của nhân dân xã Tiền Phong nhìn chung trước khi xây dựng dự án các DN không xây dựng kế hoạch bố trí đất tái định cư và đất dịch vụ trình UBND tỉnh phê duyệt là trái với Điều 43 Luật Đất đai năm 2003.
Hơn nữa đây là dự án SXKD nên theo người dân khi thu hồi đất DN phải thỏa thuận giá đền bù với dân chứ không nên áp đặt. Ông Vũ Văn Dương- PCT UBND xã Tiền Phong cho biết ở giai đoạn trước thu hồi 8,1ha dân chỉ được đền bù 18 triệu đồng/sào. Ở giai đoạn 2 (6,5 ha) lúc đầu chỉ được đền bù 58 triệu/sào nhưng do người dân không chấp nhận nên NM đã năng mức đền bù lên 100 triệu/sào.
Tuy giá đền bù đã tăng từ 58 lên 100 triệu/sào nhưng một số người vẫn không đồng thuận vì họ cho rằng giá đền bù diện tích đất dịch vụ được tính theo giá thu hồi đất là không thỏa đáng vì với số tiền đền bù này dân không thể mua được đất dịch vụ. Vấn đề nữa số hộ dân mất đất thì nhiều nhưng số lao động được tiếp nhận vào vào việc tại Cty hoặc số tiền hỗ trợ cho người dân học nghề chưa thỏa đáng...