Tín chỉ thiên nhiên là một phần trong chiến lược của Liên minh châu Âu (EU) nhằm tăng cường khả năng chống chịu khí hậu, nâng cao sức cạnh tranh kinh tế và thực hiện các mục tiêu môi trường.
Theo ước tính, EU cần khoảng 65 tỷ euro mỗi năm để thực hiện các mục tiêu về đa dạng sinh học. Con số này cao hơn rất nhiều so với nguồn vốn công hiện tại. Do đó, việc huy động nguồn vốn tư vào đóng vai trò vô cùng quan trọng cho các nỗ lực này.
EU đang xây dựng lộ trình tín chỉ thiên nhiên để thúc đẩy các hành động tích cực với thiên nhiên, huy động nguồn vốn cho dự án phục hồi môi trường trong và ngoài khối. Ảnh: iStock.
“Chúng tôi đang thực hiện một bước táo bạo khi coi thiên nhiên là tài sản chiến lược cho tương lai châu Âu. Tín chỉ thiên nhiên sẽ thu hút đầu tư thiết yếu và tưởng thưởng xứng đáng cho những người gìn giữ đất, biển và cộng đồng địa phương”, bà Jessika Roswall - Ủy viên về Môi trường, nguồn nước và Kinh tế tuần hoàn của EU - cho biết.
Theo đó, từ đầu nhiệm kỳ này, Ủy ban châu Âu (EC) đã tham vấn các quốc gia thành viên và các bên liên quan để thúc đẩy tiến trình xây dựng hệ thống tín chỉ thiên nhiên. Các quốc gia cho rằng, để tín chỉ thiên nhiên vận hành hiệu quả, cần có quy trình hợp tác, cả trong EU và trên toàn cầu, dựa trên các nguyên tắc liêm chính cao, minh bạch và dữ liệu khoa học vững chắc.
Lộ trình tín chỉ thiên nhiên của EU sẽ bao gồm các bước: Thiết lập hợp tác chặt chẽ giữa các quốc gia thành viên và các bên liên quan, nhằm tận dụng chuyên môn hiện có để xây dựng sự hiểu biết chung, đồng thời thúc đẩy hợp tác quốc tế.
Thứ hai, xây dựng các phương pháp minh bạch và có tính liêm chính cao, ưu tiên tính đơn giản, dễ áp dụng, đồng thời đảm bảo cơ chế quản trị đáng tin cậy và các biện pháp bảo vệ để tránh các rủi ro về uy tín như “gian lận xanh” (greenwashing), tính trùng lặp hay thất thoát lợi ích.
Thứ ba, xác định và phát triển cung - cầu thị trường cho tín chỉ thiên nhiên, tạo tiền đề cho sự vận hành bền vững.
Cuối cùng, trong trường hợp cần thiết, có thể cung cấp nguồn vốn công ban đầu thông qua các công cụ như quỹ giảm thiểu rủi ro, tài chính hỗn hợp và tài trợ kỹ thuật để khởi động và thúc đẩy thị trường tín chỉ thiên nhiên phát triển hiệu quả.
Tín chỉ thiên nhiên là một công cụ tài chính đại diện cho các hành động mang lại lợi ích cho thiên nhiên, như phục hồi đất ngập nước, mở rộng rừng, hoặc bảo tồn đa dạng sinh học. Các hành động này được chứng nhận độc lập, giúp đảm bảo tính minh bạch, đáng tin cậy và tránh “gian lận xanh”.
Đổi lại, nhà đầu tư sẽ được hưởng lợi từ hệ sinh thái lành mạnh hơn, quản lý rủi ro tốt hơn, nâng cao uy tín thương hiệu và tăng cường sự ủng hộ từ cộng đồng. Đây là giải pháp hiệu quả để giảm rủi ro khí hậu và thu hẹp khoảng cách tài chính trong bảo vệ môi trường.
Hiện nay, khoảng 75% doanh nghiệp khu vực đồng euro phụ thuộc vào hệ sinh thái khỏe mạnh. Tín chỉ thiên nhiên giúp lượng hóa giá trị vốn tự nhiên, biến thiên nhiên thành tài sản có thể đầu tư.
Sáng kiến này cũng tạo ra nguồn thu mới cho nông dân, lâm dân, ngư dân và chủ đất bằng cách hỗ trợ họ phục hồi hệ sinh thái bị suy thoái. Cộng đồng địa phương được kỳ vọng sẽ hưởng lợi về cả kinh tế và môi trường.
Đối tượng tham gia thị trường này rất đa dạng, từ tập đoàn, tổ chức tài chính, nhà đầu tư nhỏ lẻ đến cơ quan nhà nước, với mục tiêu chung là đưa phục hồi thiên nhiên thành cơ hội đầu tư chính thống.
