Đất hết khó vì có thủy lợi

Từ những cánh đồng lúa bạc màu quanh năm “nước ngập - mặn xâm”, nay vùng đất xã Thuận Mỹ, tỉnh Tây Ninh khoác lên mình màu áo mới, màu xanh tươi của thanh long, màu trắng bạc của những ao tôm thẻ chân trắng. Đây là kết quả của hành trình chuyển đổi cơ cấu cây trồng gắn với hạ tầng thủy lợi đa mục tiêu.

Dẫn chúng tôi đi thăm các công trình thủy lợi trên địa bàn, ông Nguyễn Trung Kiên, nhân viên Phòng Vận hành Quản lý nước, Trung tâm Thủy lợi và Nước sạch Tây Ninh cho biết: năm 2016, xã được đầu tư hệ thống đê bao sông Tra kết hợp giao thông dài hơn 5km, công trình giúp ngăn mặn, trữ ngọt, bảo vệ hơn 2.000 ha đất sản xuất và là con đường huyết mạch để người dân đi lại, vận chuyển nông sản.

Song song đó, các cống ngăn mặn cũng được quan tâm đầu tư đồng bộ, phục vụ sản xuất. Mới đây, được sự quan tâm của Trung ương và địa phương, xã Thuận Mỹ có thêm 6 cống ngăn mặn được vận hành theo chế độ tự động kết hợp cưỡng bức, giúp việc điều tiết nước hiệu quả hơn. 

Ông Nguyễn Trung Kiên chia sẻ: “Từ khi tiếp nhận, các cống đã phát huy hiệu quả rõ rệt, đặc biệt trong việc chuyển đổi từ trồng lúa sang trồng thanh long. Để nâng cao hiệu quả toàn bộ hệ thống, chúng tôi đề xuất tiếp tục xây dựng thêm một số cống vận hành cưỡng bức, giúp quản lý chủ động hơn trong công tác điều tiết nước, phục vụ sản xuất và sinh hoạt”.

Ông Đỗ Thành Hải, Phó Chủ tịch UBND xã Thuận Mỹ, cho biết thêm, với đặc thù địa hình ven sông, từ tháng 1 đến tháng 6 nước mặn xâm nhập sâu, có khi hơn 10 km vào nội đồng. Xã xác định hạ tầng thủy lợi là yếu tố then chốt để phát triển kinh tế bền vững.

Cùng với đê bao và cống ngăn mặn, Thuận Mỹ có 150 km kênh, mương nội đồng. Các tuyến kênh được nạo vét, khơi thông thường xuyên, bảo đảm nước phục vụ tưới tiêu. Dựa vào hệ thống thủy lợi, xã tập trung sản xuất theo mô hình ‘một cây - một con’, trong đó thanh long và tôm là hai sản phẩm chủ lực. Người dân giờ đây yên tâm bám ruộng, bám đê, nhiều hộ đã vươn lên khá giả.

“Cuối năm 2024, thu nhập bình quân của người dân đạt 80 triệu đồng/người/năm, gần gấp đôi so với năm 2017. Mục tiêu đến năm 2030, xã phấn đấu đạt 100 triệu đồng/người, hướng đến xã nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu”, ông Hải nhấn mạnh.

Thủy lợi - giao thông - dân cư nếu được quy hoạch hài hòa sẽ tạo thành “tam trụ vững chắc” giúp người dân ổn định sinh kế, vươn lên làm giàu.

Không chỉ tại xã Thuận Mỹ, tỉnh Tây Ninh đang chuyển mạnh từ đầu tư thủy lợi đơn chức năng sang hệ thống hiện đại, phục vụ tưới tiêu, giao thông, cấp nước sinh hoạt, nuôi trồng thủy sản và phát triển du lịch nông thôn.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Tây Ninh, giai đoạn 2025-2030, tỉnh ưu tiên các công trình thủy lợi đa mục tiêu gắn với vùng sản xuất tập trung; kết hợp đê bao với giao thông nông thôn, vừa bảo đảm tiêu chí giao thông, vừa phát huy hiệu quả phòng, chống thiên tai.

Nhiều địa phương cũng đang tận dụng lợi thế mặt nước để phát triển du lịch sinh thái nông nghiệp, hình thành chuỗi giá trị “thủy lợi - du lịch - nông sản đặc trưng”, góp phần đa dạng hóa nguồn thu cho người dân.