Người dân lo lắng
22 giờ ngày 6/8, ông Hoàng Đức Nhuận (Xóm Đồng Chuối, xã Dân Tiến, Huyện Võ Nhai) đi đánh răng thì hốt hoảng phát hiện ra nguồn nước tự chảy về trang trại nuôi cá nhà mình chuyển màu lạ, mùi lạ. Mang đèn ra soi kỹ, nước có màu xanh đen, nổi váng, nổi bọt. Múc nước lên thì thấy vẩn đen đọng lại dày thành lớp dưới đáy chậu, mùi nước hôi nồng, khó chịu. Ông Nhuận vội vàng lên khu vực mỏ nước để đóng toàn bộ các cửa van lấy nước về trang trại, đồng thời lấy nguồn nước khác để bơm đảo nước trong bể nuôi. Đến tận sáng, ông mới xong việc.

Người dân lo lắng về nguồn nước bị ô nhiễm qua chai nước lấy mẫu tại mỏ Voi đằm hôm 06/08/2021. Ảnh: Đồng Văn Thưởng.
Thông tin nguồn nước sinh hoạt bị ô nhiễm nhanh chóng được dân cả xóm Đồng Chuối xác nhận và phản ánh.
Biên bản làm việc sáng 7/8 của địa phương xác định, nguồn nước đã bị ô nhiễm nghiêm trọng do ngấm nước phân lợn. Ngày 10/8, UBND xã thành lập đoàn kiểm tra hiện trạng sự việc. Đoàn kiểm tra đã làm việc với ông Lê Văn Quy (Chủ trang trại lợn nằm phía trên mỏ nước). Theo đó, sáng 6/8, ông Quy đã bơm nước thải phân lợn để tưới cây khiến một lượng lớn nước tràn ra ngoài khuôn viên trang trại. Thậm chí, tại rãnh nước thải phía sau trang trại, phân lợn còn trải khắp rãnh, tràn ra cả ruộng lúa liền kề.
Bà Đặng Thị Thúy là người có ruộng nằm bên trang trại của ông Quy cho biết, nước thải, phân thải chảy ra mương, tràn ra ruộng của nhà bà từ mấy vụ nay. Vậy nhưng nhắc song thì đâu lại vào đấy.

Mỏ nước được dùng từ nhiều đời của nhân dân bỗng dưng ô nhiễm. Ảnh: Đồng Văn Thưởng.
Ông Lê Văn Phục (Trưởng xóm Đồng Chuối) cho biết, hệ thống nước sinh hoạt của xóm Đồng Chuối được lấy từ mạch nước ngầm mỏ voi đằm. Nguồn nước này đã phục vụ đồng bào ở đây từ xưa đến nay. Công trình được xây dựng từ năm 2007 với nguồn vốn hơn 700 triệu theo Chương trình 134 của Chính phủ để phục vụ nhu cầu nước sinh hoạt của các hộ dân trong xóm. Đến nay, công trình đã đáp ứng nhu cầu lớn hơn của các khu dân cư mới liền kề. Các cơ quan chức năng cần sớm vào cuộc để giải quyết sự việc, giúp bà con nhân dân được hưởng lợi từ nguồn nước hợp vệ sinh.
Khắc phục, liệu đã ổn?
Ngày 13/8, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Võ Nhai đã phối hợp với UBND xã Dân Tiến và xóm Đồng Chuối tiến hành kiểm tra công tác bảo vệ môi trường tại cơ sở chăn nuôi lợn của ông Lê Văn Quy. Theo đó, kế hoạch bảo vệ môi trường của cơ sở chăn nuôi đã được UBND huyện Võ Nhai xác nhận từ tháng 7/2018.
Tại thời điểm kiểm tra, ông Quy cho biết, cơ sở đang chăn nuôi 50 con lợn nái và 400 đầu lợn thịt khoảng 2 tháng tuổi. Thực tế, hệ thống nước thải tại cơ sở chăn nuôi chưa được xây dựng theo hồ sơ đã được xác nhận. Các ao lắng chứa chất thải đều không được lót đáy chống thấm nên tự ngấm ra ngoài. Chủ cơ sở cũng không cung cấp được hồ sơ quan trắc, báo cáo công tác bảo vệ môi trường.

Bên trong cơ sở chăn nuôi của ông Lê Văn Quy. Ảnh: Đồng Văn Thưởng.
Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Võ Nhai đã yêu cầu chủ cơ sở chăn nuôi hoàn thiện, khắc phục những thiếu sót trên, đồng thời đề nghị UBND xã Dân Tiến thông tin để người dân bớt hoang mang.
Lãnh đạo UBND xã Dân Tiến cũng như nhân dân xóm Đồng Chuối cùng đưa ra quan điểm, trang trại ở bên trên, chỉ cách mỏ nước vài trăm mét, nguồn nước thải đã ngấm ra từ lâu. Mới đây là tràn ra bề mặt nên mới đục ngầu nước trong mỏ voi đằm. Cơ quan chuyên môn phải xác định nguồn nước trên có phải là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường cho công trình nước sinh hoạt Đồng Chuối hay không?.
Ông Hoàng Đức Nhuận (chủ trang trại nuôi cá tầm) cho biết, cơ sở chăn nuôi của ông được huyện hỗ trợ đầu tư sản xuất, vừa mới mua về mấy ngàn cá tầm con để nuôi. Vậy mà nước bẩn tràn về, cá chưa chết nhưng rất lo chúng sẽ ủ bệnh. Thêm nữa, không biết nguồn nước này bây giờ có nên tiếp tục sử dụng nữa hay không?

Nước thải từ trang trại tràn ra ruộng lúa khiến mặt ruộng lúa biến đổi thành bọt lạ. Ảnh: Đồng Văn Thưởng.
Ông Hà Văn Bạch (một hộ dân trong xóm Đồng Chuối) cho hay, trong lúc chờ một giải pháp triệt để thì nhiều hộ dân trong xóm đã tự bỏ tiền đào giếng khoan để yên tâm sử dụng. Một số hộ liên hệ mua nước lọc đóng can để dùng. Đấy là những hộ có khả năng kinh tế, còn phần lớn nhân dân vẫn phải dùng nguồn nước cũ cùng với sự lo lắng ảnh hưởng đến sức khỏe gia đình.
Ông Dương Văn Hào (Phó Chủ tịch UBND huyện Võ Nhai) cho biết, huyện sẽ chỉ đạo để cơ sở chăn nuôi hoạt động phải đáp ứng các quy định của pháp luật và không làm ảnh hưởng đến bà con. Đồng thời, sẽ sớm đưa ra giải pháp để ổn định tình hình, giúp đồng bào yên tâm lao động sản xuất.