Đại điền thoát nghèo: [Bài 2] Người thoát chết dưới bánh máy cày

Bị máy đè vẫn cày xong ruộng

Nhưng ở thôn Cao Bạt Nam xã Lê Lợi, tỉnh Hưng Yên này, Trần Đức Thắng chỉ là một nông dân thuần túy, có chăng cấy lúa nhiều hơn người khác mà thôi. Quá trình làm nông hơn 20 năm của anh có biết bao mồ hôi, nước mắt và thậm chí là máu đã đổ xuống cánh đồng làng.

Xuất thân từ một gia đình nông dân nghèo, 16 tuổi, anh đã lái máy cày phụ giúp cho bố. 21 tuổi anh lấy vợ và mua cái máy cày dắt tay cỡ nhỏ để làm 1 mẫu ruộng của nhà rồi làm dịch vụ cho bà con. Nhà có ba anh em trai nhưng chỉ mình anh làm nông vì ai cũng ngại vất vả.

Khi cánh cửa khu nhà xưởng lợp mái tôn đơn sơ dựng tạm trên khu đất của bố mẹ anh Thắng mở ra, tôi choáng ngợp với một giàn 2 cái máy gặt, 2 cái máy cấy, 2 cái máy cày trị giá trên 3 tỷ đồng. Năm nay, vụ xuân, anh sắm cái máy cày 450 triệu đồng, cái máy cấy 6 hàng 370 triệu đồng, cái máy cấy dắt tay 80 triệu đồng, vụ mùa lại sắm cái máy gặt hơn 700 triệu đồng. “Làm nông, vất vả thì phải chịu, vay mượn thì trả dần. Em giờ đây chỉ mua toàn máy mới để đỡ phải lo nghĩ chứ máy bãi mua tiền trăm có khi chỉ bán tiền chục vì hay hỏng hóc. Hai đứa con đi lao động bên Nhật, mỗi đứa phải lo mất gần 300 triệu đồng, cũng toàn tiền từ bán thóc mà ra”, anh tâm sự.

Cách đây hơn 10 năm, khi công nghiệp về làng, người dân bắt đầu bỏ ruộng hoang. Những đám ruộng hoang nhiều vụ, cỏ bàng, cỏ lau mọc lút cả thân người. Vốn làm dịch vụ về máy nông nghiệp nên nhà nào bỏ ruộng là anh lại đến nói với chủ xin được mượn đất.

Cứ thế, anh mượn được 37 mẫu ruộng hoang (khoảng 14 ha) của 4 thôn Cao Bạt Nam, Cao Bạt Đình, Cao Bạt Lụ, Cao Bạt Đông của khoảng 100 hộ dân. 10 năm, nhưng suốt từ đó chưa có hộ nào xin nhận lại đất cả. Nông thôn bây giờ rất thiếu nhân lực làm nông. Có những ruộng chủ hộ đã mất hết, con, cháu đi làm ăn xa, về quê còn không biết đất của nhà mình ở đâu nữa.

Công cuộc vỡ hoang ở những thửa ruộng đã bỏ không nhiều năm, lầy thụt như đầm ấy, hễ máy nhỏ đưa xuống là chìm phải kéo nên cần đầu tư máy to mới đủ sức. Cứ nghe ai ở đâu mua máy mới là anh Thắng đến xem, hỏi han, tham khảo rồi lại vay mượn tiền để mua.

Thường hai vụ đầu sau vỡ hoang không hề có thu nhập mà chỉ thấy đủ thứ tiền chi ra, nào là thuê máy múc đắp bờ, nào là cải tạo lại mặt bằng. Đã thế chuột bọ lại phá hoại rất kinh. Một buổi trưa đang một mình lái máy cày trên cánh đồng thôn Cao Bạt Lụ, bình ắc quy lỏng chân, anh Thắng xuống lắp lại rồi đứng trước bánh lồng mà đề. Ai ngờ, nhảy số, máy tự chạy rồi đè lên chân và trườn qua người, chỉ lách được mỗi cái đầu để tránh.

“Lúc đó em không nghĩ là mình sống được. Bánh lồng đè qua chỉ có mà lòi ruột nên dùng tay bám vào nó để đỡ cho người. May mà bùn đất mềm nên cái bánh lồng đè qua người lại không bị sao. Sợ nó lao xuống mương em còn chạy theo để tắt máy”, anh hồi tưởng.

Thấy chồng về nhà ăn cơm trong dạng quần áo rách tả tơi, bùn đất lấm lem toàn thân, chị Nguyễn Thị Nguyên - vợ anh mới hỏi: “Sao anh đi ngồi máy mà lại người ngợm như thế này?”. Anh trả lời bánh lồng vừa đè qua người, lúc đầu chị nhất định không tin. Ngay cả khi anh Thắng gọi cho người bạn thân Nguyễn Đức Lượng - một đại điền khác để kể lại chuyện tai nạn và mời đến ăn liên hoan mình thoát chết, anh này còn bảo: “Tao chưa nghe loa xã thông báo có người chết vì máy lồng đè đâu”.

Tím hết cả người nhưng 2 tiếng sau vụ việc, anh lại ra đồng làm. Đến 15 ngày sau, khi cày, cấy xong xuôi, anh cứ thấy chân mình ngày sưng, đêm xẹp nên mới đến bệnh viện để chụp thì bị giữ lại 15 ngày để tách da, làm sạch bọc nhầy bên trong, xử lý vết vỡ trên xương bánh chè.

Rủi ro trên những cánh đồng

Rất trùng hợp, vụ tai nạn của anh Thắng và anh Lượng đều đến đúng vào lúc họ đang ở tuổi 39. Thế nhưng điều đó vẫn không làm họ sợ bởi mình may mắn còn sống chứ một số đại điền khác của tỉnh Thái Bình cũ đã chết vì tai nạn ngay trên cánh đồng bởi máy lật hay giật điện.

Thứ họ sợ nhất không phải là cái chết mà là thiên tai, là giá cả trồi sụt bất thường. Đã 3-4 lần anh Thắng mất trắng mùa màng thay vì thu được 45-50 tấn thóc mỗi vụ. Như vụ mùa năm nay, có nhiều mảnh ruộng anh phải cấy lại 3-4 lần nên đến đầu tháng 11 mà lúa vẫn chưa được gặt. Tính chi li ra là lỗ nhưng đã đâm lao phải theo lao.

Thứ mà họ mong nhất là mặt bằng để làm xưởng mạ khay, chứa máy móc, thiết bị. Với 37 mẫu ruộng của nhà mỗi vụ, anh Thắng cần tới 10.000 khay mạ. Thiếu chỗ rải mạ, anh phải mượn cả bãi bóng của thôn để làm nhưng vẫn không thể xuể, đành làm mạ thành mấy đợt.

Không có đất để mở xưởng, không có bãi để rải mạ nên khi bà con ngỏ ý thuê làm dịch vụ anh cũng chẳng dám nhận. “Trước đây em đã lên xã hỏi thuê đất hoang để mở xưởng mạ khay nhưng không được. Giờ chính quyền hai cấp vận hành rồi, em hi vọng sẽ tìm được mảnh đất nào tiện đường giao thông để mở xưởng phục vụ cho bà con”…, anh Thắng ước ao.

Anh Đỗ Văn Dân - Chủ nhiệm CLB Đại điền Thái Bình thống kê toàn tỉnh Thái Bình cũ có hơn 1.000 người sản xuất từ 10 ha đất trở lên, trong đó có hơn 400 người tham gia vào CLB theo hình thức tự nguyện để giao lưu, gặp mặt chứ chưa có quy chế, quyền lợi gì. Ước tính cứ mỗi 1 mẫu đất mỗi năm đại điền có thể lấy công làm lãi được khoảng 4-5 triệu đồng, ai diện tích càng rộng, quản lý càng tốt thì lợi nhuận lại càng cao.  

Tuy thế, rủi ro luôn thường trực trên những cánh đồng. Trong khoảng 5 năm trở về đây, anh Dân được biết có 2 đại điền bị lật máy cày bị thương, 1 đại điền bị máy cuốn rơm làm mất 1 cánh tay, 4 đại điền bị chết vì điện giật, chủ yếu do bẫy chuột bằng điện. Số đó chưa là gì so với những nông dân sản xuất nhỏ lẻ bị tai nạn bởi máy càng nhỏ càng dễ bị lật. Thêm vào đó, ý thức của họ về an toàn trong sử dụng điện lại chưa được cao…

Ngoài vấn đề đất đai để mở xưởng đặt máy, rải mạ, anh Dân còn kiến nghị cho phép các đại điền được chuyển đổi đất lúa sang làm nhà lưới để gieo mạ hay trồng rau màu. Trước đây anh đã từng kiến nghị như thế nhưng khi chuyển đổi phải đắp đất cao lên, thay đổi mặt bằng nên chính quyền địa phương không đồng ý. Chính bởi thế mà các đại điền chưa phát triển kinh tế theo như mong muốn được.