Nắng nóng ngày càng khốc liệt

Số liệu quan trắc tự động đo được tại trạm khí tượng vào thời điểm tháng 4/2024 ở Đà Nẵng đã lên đến hơn 40 ^oC. Tuy nhiên, “cảm giác thực tế” của hầu hết mọi người khi ở ngoài đường vào thời điểm giữa trưa là “như 50 ^oC”. Nắng nóng gay gắt khiến cho cuộc sống của người dân ở thành phố biển bị đảo lộn và gặp nhiều khó khăn, nhất là những người lao động phải mưu sinh ngoài trời.

Lấy khăn lau vội những giọt mồ hôi đang chảy thành dòng ở mặt, chị Nguyễn Thị Hạnh, công nhân môi trường cho biết: “Năm nay nóng hơn mọi năm, nhiệt độ cao quá. Nắng nóng ảnh hưởng đến công việc rất nhiều, nhất là trong việc di chuyển đi lại. Những ngày qua tôi phải đi làm sớm hơn để nghỉ sớm, tránh bớt nắng nóng.”

Những bóng mát của cây xanh, gầm cầu là điểm nghỉ của nhiều người lao động là công nhân, tài xế công nghệ, người bán vé số… sau hàng giờ “phơi mình” dưới nắng gắt để mưu sinh. Tuy nhiên, nhiều người lao động cũng gặp khó khi tìm các bóng mát này.

Theo ông Phạm Văn Chiến - Phó Giám đốc Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Trung Trung bộ, do ảnh hưởng của BĐKH, yếu tố nhiệt độ tăng nhanh trong thời gian gần đây là một trong những nguyên nhân khiến nắng nóng khốc liệt hơn, điển hình đợt nắng nóng trong tháng 4/2024 vừa qua tại khu vực Trung Trung Bộ, nhiều nơi nhiệt độ cao nhất đã vượt chuỗi giá trị lịch sử từ năm 1976 đến nay.

Ngoài ra, quá trình phát triển đô thị diễn ra một cách nhanh chóng cũng là nguyên nhân. Nói cụ thể hơn, khi tốc độ đô thị hóa cao, xuất hiện nhiều tòa nhà cao tầng cũng như sự gia tăng nhanh chóng của các phương tiện giao thông cá nhân trong khi những mảng xanh của cây cối, hồ nước còn ít ỏi, thì hiện tượng đảo nhiệt đô thị còn mạnh hơn. Nhân tố thứ 2 góp phần tạo ra đảo nhiệt đô thị là lượng nhiệt thải ra do quá trình sử dụng năng lượng như các thiết bị điều hòa, thiết bị điện, bếp nướng...

Ông Phạm Văn Chiến cho biết thêm, nắng nóng tại Đà Nẵng hiện nay còn có khả năng kéo dài đến cuối tháng 8/2024 với nền nhiệt độ cao nhất phổ biến từ 37-39, có nơi trên 39 ^oC; sang những ngày đầu tháng 9/2024 vẫn còn xảy ra nắng nóng, nhưng ở mức độ nhẹ hơn và có khả năng kết thúc vào giữa đến cuối tháng 9/2024.

Tăng diện tích cây xanh, đất công viên

Theo báo cáo của Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường, nhiệt độ trung bình năm tại Đà Nẵng có xu thế tăng cao dần theo thời gian, đặc biệt là trong giai đoạn (1984 – 2010) xu thế tăng nhiệt độ rất rõ rệt. Với xu thế này, có thể dự báo giai đoạn từ nay và đến những năm 2040, 2050 nhiệt độ trung bình năm tại Đà Nẵng gia tăng đáng kể, sẽ đạt đến 26,5^oC vào năm 2040 và 26,8 ^oC vào năm 2050. So với năm 1990 của thế kỷ XX thì nhiệt độ trung bình năm tại Đà Nẵng năm 2040 sẽ tăng thêm 0,8 ^oC và đến năm 2050 sẽ tăng thêm 1,1^oC.

Từ thực tế này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có giải pháp “làm mát đô thị”. Theo các chuyên gia quy hoạch, với đô thị biển Đà Nẵng các giải pháp chống nóng cần được lồng ghép ngay từ khâu quy hoạch cơ sở hạ tầng và thiết kế đô thị, tập trung vào giảm nhiệt ở phạm vi khu vực, giải pháp dựa vào tự nhiên. Trong đó, giải pháp được áp dụng khả thi nhất là tăng diện tích các không gian cây xanh, mặt nước và bảo vệ những diện tích rừng, trồng nhiều cây xanh trên các tuyến đường, bảo tồn và phát triển thêm nhiều hồ trong đô thị để điều hòa nhiệt độ.

“Để giảm bớt nắng nóng tại đô thị chúng ta cần xây dựng hạ tầng xanh, gia tăng mật độ trồng cây xanh ở đô thị (đường phố, không gian sống tại các khu dân cư,...); sử dụng tiết kiệm các thiết bị điện, ưu tiên các phương tiện giao thông thân thiện với môi trường, hạn chế sử dụng xe cơ giới cá nhân nhằm giảm bớt lượng nhiệt thải ra môi trường”- ông Phạm Văn Chiến đề xuất.

Thời gian qua, thành phố Đà Nẵng đã triển khai nhiều kế hoạch để tăng mảng xanh như trồng thêm cây xanh, tăng đất công viên công cộng… Tuy nhiên, hiện thành phố chưa đạt tiêu chuẩn diện tích đất cây xanh công cộng khu vực nội thị tối thiểu là 6m²/người (hiện chỉ đạt 4,34m² cây xanh/người). Vì vậy, thành phố cần phải triển khai các giải pháp để cải thiện tình trạng này.

Mới đây, Đà Nẵng đã phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung thành phố đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 tại một số phân khu. Trong quá trình lập các quy hoạch phân khu, nhất là một số đồ án quy hoạch phân khu đã được UBND thành phố phê duyệt, các công viên, diện tích cây xanh... Đồ án quy hoạch phân khu ven sông Hàn và bờ đông nêu rõ, diện tích cây xanh sử dụng công cộng cấp đô thị bình quân 6,1m2/người. Còn đồ án quy hoạch phân khu ven vịnh Đà Nẵng (1.573ha) thể hiện tổng diện tích trồng cây xanh là 58,2ha, chiếm 3,7% tổng diện tích toàn phân khu.

Ngoài ra, các khu công viên hiện trạng và công viên được quy hoạch sẽ được đầu tư cải tạo, nâng cấp phục vụ người dân và tạo thành những điểm đến quan trọng như: công viên cây xanh khu vực đường vành đai phía tây 2, công viên ở khu vực hồ Tây…. Đà Nẵng xác định mặt nước, cây xanh…..là những yếu tố bền vững để giảm sức nóng cho thành phố.

Chương trình phát triển đô thị thành phố Đà Nẵng giai đoạn 2021-2030 được UBND thành phố phê duyệt điều chỉnh tại Quyết định số 3431/QĐ-UBND ngày 30/12/2022, thành phố đã xác định lộ trình, giải pháp khắc phục và hoàn thiện các tiêu chuẩn chưa đạt. Cụ thể, đối với diện tích đất cây xanh công cộng khu vực nội thị, thành phố phấn đấu đến năm 2025 đạt 5m2/người và 6m2/người vào năm 2030; diện tích đất cây xanh toàn đô thị đạt 10m2/người vào năm 2025 và 15m2/người vào năm 2030.