Hôm trước, cháu lớp 8 đánh nhau với một đứa bạn thân đến mức hai gia đình và nhà trường phải ngồi lại thu xếp (Ảnh minh họa)
Chị Dạ Hương thân mến! 
Tôi là một trong hàng ngàn người lính đã từng chiến đấu ở mặt trận Tây Nam, đã từng gặp chị (nhà văn Dạ Ngân) khi chị đi thực tế tại các đơn vị thuộc QK9. Tôi rất thích những truyện ngắn của chị, tôi nhớ chị cởi mở, hòa đồng và thân thiện với anh em lính. Biết chị hiện cộng tác với Báo NNVN, tôi rất mừng và tôi đang có việc rất khó xử muốn xin chị tư vấn.
Tôi có một đứa cháu trai năm nay 13 tuổi, học lớp 8, gọi tôi bằng dượng vì mẹ cháu là chị của vợ tôi. Cha mẹ cháu do mải kinh doanh nên đã gửi cháu cho vợ chồng tôi lo ăn, ở, học hành. Vợ chồng tôi có 2 con, cháu trai đang học lớp 10 và cháu gái học lớp 7. Vợ chồng tôi thường nói là nhà mình có ba đứa con. Mỗi đứa một phòng riêng, bàn học riêng, máy tính riêng. Nói chung điều kiện ăn ở học tập rất tốt. Tôi thường xuyên kiểm tra tình hình học tập của cả ba đứa. Hằng ngày tôi còn giao cho cả ba đứa phải thuộc 20 từ tiếng Anh thông dụng liên quan đến các vật dụng trong nhà, đồ ăn, thức uống, giường chiếu... Nói chung các cháu rất thích cách học như vậy. Về môi trường sinh hoạt tôi cố gắng hòa đồng các cháu để không có khoảng cách.
Thời gian gần đây tôi kiểm tra bài vở của cháu lớp 8 thấy không chép bài. Buổi tối, ngồi học một lúc thì thấy buồn ngủ và ngủ gục luôn. Đến trường, cháu kiếm cớ đau bụng, đi tiểu... rồi trốn ra ngoài chơi Internet và kết bạn với học sinh cá biệt. Nhà trường và gia đình đã phối hợp tìm cách chấn chỉnh nhưng chỉ được một thời gian là cháu lại chứng nào tật nấy. Nhà tôi và nhà anh chị vợ cũng gần nên cháu thường xuyên đi về. Cứ mỗi lần nhắc nhở cháu học thì cháu tìm cách trốn tránh như về nhà lấy cái nọ cái kia...
Không biết cháu có xích mích gì với ba mẹ mà dám tuyên bố nó không có mẹ. Hỏi mẹ cháu thì chị nói không có gì. Cứ về nhà mẹ đẻ là nó gây sự đòi hỏi mua quần áo, mua điện thoại, giầy dép, còn khi về lại nhà tôi thì rất lễ phép, như người hai mặt. Từ nhà tôi đến trường chỉ khoảng 500 mét, ngay cháu lớn nhà tôi lớp 10, là bí thư lớp, tôi đã mua điện thoại di động cho đâu. Hôm trước, cháu lớp 8 đánh nhau với một đứa bạn thân đến mức hai gia đình và nhà trường phải ngồi lại thu xếp.
Mấy tuần gần đây cháu đòi đi Sài Gòn học nghề với cậu. Tất nhiên là phải khuyên ngăn, phân tích thiệt hơn và động viên. Chỉ vài hôm nó lại trốn học và đi theo mấy đứa lang thang tóc xanh tóc đỏ. Vợ tôi thấy tình hình nghiêm trọng nên đã đưa cháu về nhà giao lại cho anh. Vợ tôi cũng sợ vì nó mà ảnh hưởng đến hai đứa con của mình. Khi về nhà cháu mới thể hiện nguyên hình là đứa con hư: mắng nhiếc cha mẹ, đòi bỏ học, chê nhà xấu, chê phòng tắm chật, chê xe máy bèo…
Anh chị tôi chỉ biết khóc thôi. Tôi cũng rất lúng túng, có nhờ các cơ quan đoàn thể, chính quyền địa phương, hội phụ nữ đến hỗ trợ nhưng cháu không chịu nghe. Nó còn dẫn mấy đứa bụi đời về nhà ba mẹ ăn uống xong rồi lại đi ngủ nhà nọ nhà kia. Anh chị tôi đi tìm về, sáng hôm sau nó lấy điện thoại di động của anh đem bán để ăn chơi tiếp. Liệu nó có vấn đề gì về giới tính nên mới hận mẹ nó như vậy? Tôi thì cho rằng cháu hoàn toàn bình thường vì nó có bạn gái. Tôi sợ rằng nếu không nhanh tay ngăn chận, xã hội sẽ có thêm một kẻ hư hỏng.
Tôi xin chị đừng nêu tên và địa chỉ email
Bạn thân mến!
Thật tình tôi không sao nhớ hết được những người lính những nơi mình đi qua. Nhưng nhớ mãi nỗi niềm của lính và của chính mình những năm tháng đó, 4 lần đi thực tế ở Campuchia chứ ít đâu. Mừng vì bạn đã thoát ra yên ổn, có gia đình, có những đứa con ngoan và hạnh phúc.
Người Việt mình rất hớ hênh khi cho rằng nhiều tiện nghi thì đứa con sẽ học tốt. Nhất là với các bé trai. Ở các nước văn minh, nhà người ta rất ít tivi, trẻ con có những kênh riêng để xem và muốn xem bao lâu phải xin phép. Dĩ nhiên việc học của họ không nặng, riêng phần tiếng Anh với con em nước mình cũng đã đủ khổ ải rồi. Và, chắc chắn mỗi đứa trẻ một máy vi tính sẽ không hay, nhất là khi nó còn ở cấp II như con gái của bạn và đứa học lớp 8 kia. Tại sao vi tính sớm sẽ không hay? Thật ra để học cách sử dụng vi tính, người ta chỉ cần mấy tháng hè là thạo.
Trẻ con cần gì trên vi tính sớm, không cần gì, ngoài tra tiếng Anh và chơi game, thế thôi. Ở tuổi của các cháu, tiếng Anh là phải miệng đọc tay viết, tóm lại là học trên giấy, trên bảng, học ít nhưng phải thuộc chắc. Đến khi lên lớp 10, như con trai bạn, hãy tiếp xúc với vii tính là vừa, không muộn tí nào. Chính xác là nên biết vi tính khi học hè, sắp vào cấp III. Dù vậy, ở tuổi này vẫn phải dòm chừng, vẫn phải qui định giờ vì chúng rất dễ sa đà chơi game và lang thang đủ thứ trên mạng vừa hại mắt, vừa dễ sinh chứng nghiện. Những nhà nghiêm khắc, họ còn có mã khóa máy vi tính để kiểm soát trẻ con.
Nếu anh chị có sai lầm chỗ nào thì chính là cho chúng nhiều riêng tư quá: phòng riêng, máy tính riêng. Chắc chắn thằng nhỏ lớp 8 đã nghiện game rồi, giờ lại nghiện đủ thứ trò trên Internet nữa. Lứa ấy đang tuổi nổi loạn để chứng tỏ mình đã lớn. Cháu lại thấy ba mẹ mải lo kiếm tiền mà gạt nó ra rìa, nó hận đấy. Cho dù anh chị là người cực kỳ bao dung và công tâm, nó vẫn hờn tủi trong lòng. Cha mẹ ở gần mà không được ở, nó nghĩ thế đấy. Nuôi con thì dễ nhưng nuôi cháu dễ bạc lắm, nhất là nuôi một đứa con trai thời này gian nan và quá nhiều cạm bẫy.
Chừng như đã khá muộn, nó sẽ bỏ học, nó sẽ ăn chơi, thậm chí rồi nó sẽ đua xe, hút hít. Cha và mẹ nó, nhất là bà chị vợ của bạn phải buông việc kiếm tiền mà ôm lấy để chăm sóc con, không ai thay thế được. Đừng nhờ chính quyền hay công an hay đoàn thể, càng làm già càng khiến nó xa thêm, hãy dùng tình thương và phương pháp đúng đễ cứu vãn. Mưa dầm thấm lâu, hy vọng sẽ là như vậy.
