Giết mổ tập trung gặp khó vì '3 thiếu'

Thiếu kinh phí

Trên địa bàn tỉnh Đắk Nông hiện có 79 cơ sở, điểm, hộ giết mổ gia súc, gia cầm. Trong đó, có 16 cơ sở giết mổ động vật tập trung, còn lại là các cơ sở giết mổ động vật nhỏ, lẻ. Các cơ sở giết mổ động vật trên địa bàn tỉnh đều do tư nhân đầu tư xây dựng, quản lý và có nhân viên thú y được phân công trực tiếp làm công tác kiểm soát giết mổ.

Theo lãnh đạo Chi cục Phát triển nông nghiệp Đắk Nông, toàn tỉnh có 8 huyện, thành phố chỉ duy nhất huyện Cư Jút chưa có các cơ sở, điểm giết mổ gia súc, gia cầm tập trung. Tuy nhiên, các cơ sở này còn nhỏ lẻ chưa đủ đáp ứng nhu cầu của người dân.

Tình trạng giết mổ động vật tại các điểm giết mổ nhỏ lẻ, hộ gia đình vẫn còn diễn ra, các cơ sở này thường tự phát, tự tiêu thụ gắn với thói quen sinh hoạt của người dân nên rất khó quản lý cũng như quy hoạch lại theo đúng các quy định của ngành chăn nuôi.

Tại một số cơ sở giết mổ, các hạng mục phục vụ công tác giết mổ đã xuống cấp, chủ cơ sở giết mổ không quan tâm đầu tư nâng cấp, sửa chữa kịp thời, mặc dù đã được kiểm tra, nhắc nhở, xử lý nhiều lần nhưng còn chậm khắc phục. Còn tồn tại việc giết mổ gia cầm tại các điểm chợ, hộ giết mổ tự phát, không được chính quyền địa phương cấp phép hoạt động, không được cơ quan chuyên môn kiểm tra, kiểm soát theo quy định.

Trong khi địa bàn rộng, lực lượng thú ý mỏng, chính quyền địa phương chưa quan tâm đúng mức về công tác quản lý, giám sát, chủ yếu giao cho lực lượng thú y cơ sở đảm nhiệm nên công tác quản lý, kiểm soát giết mổ còn gặp nhiều khó khăn.

Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường Đắk Nông, trong những năm qua tỉnh đã có kêu gọi các đơn vị tham gia xây dựng các cơ sở giết mổ tập trung. Tuy nhiên, do hoạt động kinh doanh dịch vụ giết mổ gia súc, gia cầm tập trung cần đầu tư vốn lớn, đặc biệt là khâu xử lý chất thải, nước thải, thời gian thu hồi vốn chậm, phải thường xuyên khắc phục, nâng cấp nên tính rủi ro cao, các doanh nghiệp còn e ngại bỏ vốn đầu tư vào lĩnh vực này.

Ngoài ra, nhu cầu giết mổ gia súc, gia cầm trên tỉnh còn ít, phải cạnh tranh với các tiểu thương của các cơ sở giết, mổ nhỏ lẻ. Trong khi doanh nghiệp phải chịu nhiều khoản chi phí, lệ phí, sản phẩm đưa vào giết mổ phải được kiểm soát chất lượng chặt chẽ thì các tiểu thương không phải trả chi phí nào, chất lượng cũng rất khó khăn trong việc kiểm soát.

Doanh nghiệp thực hiện đúng theo chủ trương, quy hoạch nhưng chính quyền địa phương chưa có giải pháp hữu hiệu kiểm soát các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ khiến cuộc cạnh tranh chưa thực sự sòng phẳng. Dẫn tới việc thu hút đầu tư, xây dựng cơ sở giết mổ tập trung còn gặp khó khăn.

Đồng bộ các giải pháp

Theo ông Nguyễn Viết Vui, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông nghiệp Đắk Nông, đến thời điểm này Trung ương và địa phương cũng đã ban hành rất nhiều các chính sách hỗ trợ liên quan đến việc đầu tư, xây dựng cơ sở giết mổ động vật tập trung, có thể kể đến như: Chính sách về thuế, phí, lệ phí; chính sách miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuế sử dụng đất; chính sách hỗ trợ đầu tư, tín dụng, đất đai...

Tuy nhiên, để thu hút được các doanh nghiệp, tổ chức đầu tư, tham gia vào lĩnh vực này, cần tiếp tục cải thiện chính sách ưu đãi và hỗ trợ đầu tư, hoàn thiện khung pháp lý và đồng bộ hóa chính sách ưu đãi, cần ban hành quy định nhất quán trên cả nước, với hướng dẫn chung từ trung ương và tiêu chí rõ ràng về hỗ trợ, ưu đãi, điều kiện áp dụng.

“Cần có cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và địa phương để đảm bảo thực thi hiệu quả. Ưu tiên đầu tư hạ tầng và quỹ đất đồng bộ, tập trung vào giao thông, hệ thống cấp thoát nước, xử lý chất thải tại các khu vực quy hoạch, tạo nền tảng thuận lợi cho sản xuất, kinh doanh”, ông Vui chia sẻ thêm.

Bên cạnh đó, cần thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị, xây dựng hợp đồng tiêu thụ ổn định giữa cơ sở giết mổ và hộ chăn nuôi, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp đầu tư toàn chuỗi giá trị nhằm nâng cao hiệu quả và giảm rủi ro đứt gãy cung ứng.

Đồng thời đơn giản hóa thủ tục hành chính, tuyên truyền và minh bạch thông tin để hỗ trợ doanh nghiệp, cần đơn giản hóa thủ tục hành chính bằng cơ chế “một cửa” và áp dụng nền tảng số hóa giúp đăng ký, theo dõi hồ sơ trực tuyến, giảm thời gian và chi phí. Minh bạch hóa thông tin và tăng cường tuyên truyền sẽ nâng cao hiệu quả quản lý và hỗ trợ đầu tư.

Doanh nghiệp cần được hướng dẫn tận dụng chính sách ưu đãi qua truyền thông, hội thảo, và phối hợp với hiệp hội ngành. Đồng thời, thông tin quy hoạch, quỹ đất, khu vực giết mổ và ưu đãi đầu tư cần công khai minh bạch để nhà đầu tư dễ tiếp cận và ra quyết định.

Tăng cường giám sát và đánh giá, kiểm soát cơ sở nhỏ lẻ để quản lý ngành giết mổ hiệu quả và bền vững, cần giám sát chặt chẽ các cơ sở nhỏ lẻ, ban hành quy định nghiêm ngặt về vệ sinh thực phẩm và xử lý chất thải, đồng thời hỗ trợ tài chính, kỹ thuật để chuyển đổi sang mô hình tập trung, đảm bảo tuân thủ tiêu chuẩn ngành. Thành lập tổ kiểm tra độc lập để đánh giá chính sách, xử lý nghiêm lạm dụng hoặc vi phạm cam kết nhằm đảm bảo minh bạch và củng cố niềm tin doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Viết Vui cho rằng, để thu hút được các tổ chức, cá nhân doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực giết mổ động vật tập trung cần sửa đổi một số nội dung trong Nghị định số 57/2018/NĐ-CP ngày 17/4/2018 theo hướng hỗ trợ các loại hình giết mổ được chính quyền cấp phép hoạt động và hỗ trợ ngay khi thực hiện đầu tư để thu hút nhà đầu tư.

Đồng thời ban hành quy định phân loại cơ sở giết mổ động vật dựa trên công suất giết mổ của cơ sở thay vì phân loại theo loại hình đăng ký kinh doanh như hiện nay để phù hợp với phân cấp về quản lý an toàn thực phẩm. Bổ sung thêm đối tượng được hưởng chính sách ưu đãi theo Nghị định số 57/2018/NĐ-CP ngày 17/4/2018 là các cá nhân, tổ chức khi đầu tư vốn xây mới cơ sở giết mổ động vật tập trung.

Theo báo cáo của cơ quan thực hiện kiểm soát giết mổ các huyện, thành phố Gia Nghĩa trong năm 2024 và 5 tháng đầu năm 2025 đã thực hiện kiểm soát giết mổ được: 13.226 con trâu, bò; 181.749 con lợn; 166.466 con gia cầm (gà, vịt). Bình quân, mỗi ngày có 350 con lợn được giết mổ tập trung (chiếm khoảng 60%); 25 con trâu bò (chiếm khoảng 80%) và 320 con gia cầm (chiếm khoảng 30%) tổng số gia súc, gia cầm được giết mổ cung cấp ra thị trường hàng ngày.