Nhiều sự cố đê điều chưa được sửa chữa
Ngày 15/5/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (Bộ NN-MT) có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ và công văn hỏa tốc gửi các địa phương thuộc diện được nhận hỗ trợ kinh phí từ nguồn dự phòng ngân sách Trung ương năm 2024 tại Quyết định 1660 (ngày 26/12/2024) của Thủ tướng Chính phủ về công tác sửa chữa, khắc phục các sự cố hư hỏng của công trình đê điều để đảm bảo an toàn chống lũ mùa mưa lũ 2025.
Theo Quyết định 1660, 23 địa phương được nhận tổng nguồn kinh phí hỗ trợ là 5.080 tỷ đồng để khắc phục hậu quả bão số 3 (Yagi) và mưa lũ sau bão để khắc phục công trình đê điều, hồ chứa thủy lợi, công trình phòng chống thiên tai, cơ sở hạ tầng thiết yếu, bố trí ổn định dân cư vùng thiên tai cấp bách do ảnh hưởng của bão số 3 và mưa lũ sau bão.
Kè đê biển chắn sóng tại Thịnh Long (huyện Hải Hậu, Nam Định). Ảnh: Kiên Trung.
Trong đó Lào Cai 800 tỷ đồng, Yên Bái 700 tỷ đồng, Cao Bằng 300 tỷ đồng, Tuyên Quang 300 tỷ đồng, Phú Thọ 300 tỷ đồng, Sơn La 250 tỷ đồng, Hoà Bình 240 tỷ đồng, Hải Dương 200 tỷ đồng, Điện Biên 200 tỷ đồng, Bắc Kạn 200 tỷ đồng, Bắc Giang 200 tỷ đồng, Thái Bình 200 tỷ đồng, Lạng Sơn 150 tỷ đồng, Nam Định 150 tỷ đồng, Thanh Hoá 150 tỷ đồng, Hà Giang 150 tỷ đồng, Thái Nguyên 120 tỷ đồng, Hưng Yên 100 tỷ đồng, Vĩnh Phúc 100 tỷ đồng, Lai Châu 100 tỷ đồng, Ninh Bình 100 tỷ đồng, Bắc Ninh 40 tỷ đồng, Hà Nam 30 tỷ đồng.
Tại Quyết định 1660, Thủ tướng chỉ đạo UBND các tỉnh chịu trách nhiệm bố trí vốn được bổ sung đúng mục đích, đúng phạm vi, đối tượng, đúng quy định của pháp luật về phòng, chống thiên tai, về ngân sách nhà nước.
Theo Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, năm 2024, bão số 3 và hoàn lưu bão đã gây ra đợt mưa lũ lớn, đặc biệt lớn trên các tuyến sông thuộc Bắc Bộ và Thanh Hóa, nhiều tuyến sông đã vượt mức lũ lịch sử như các sông Thao, Cầu, Đáy, Ninh Cơ, Kinh Môn, Gùa, Trà Lý, Bùi; một số trạm vượt mức nước thiết kế như sông Cầu tại Lương Phúc (Hà Nội), sông Đáy tại Phủ Lý (Hà Nam). Hệ thống đê điều đã xảy ra 805 sự cố, trong đó nhiều sự cố đặc biệt nguy hiểm uy hiếp đến an toàn chống lũ của đê.
Đến nay, đã chuẩn bị bước vào mùa mưa lũ năm 2025, tuy nhiên, theo báo cáo đánh giá hiện trạng đê điều trước lũ năm 2025 của các địa phương và kiểm tra thực tế, nhiều sự cố, hư hỏng của công trình đê điều chưa được sửa chữa, khắc phục, hầu hết mới chỉ xử lý giờ đầu khi xảy ra sự cố. Trong khi đó, tình hình mưa lũ ngày càng cực đoan, khó lường, có thể tiếp tục xảy ra lũ lớn, đặc biệt lớn ngay trong năm 2025 và các năm tiếp theo.
Cơn bão Yagi gây hậu quả nghiêm trọng tại Làng Nủ (tỉnh Lào Cai). Ảnh: Kiên Trung.
Trong lịch sử đã từng xảy ra liên tiếp các trận lũ lớn trên hệ thống sông thuộc Bắc Bộ vào các năm 1968, 1969, 1971; nguy cơ xảy ra vỡ đê tại các vị trí đã bị sự cố, hư hỏng nhưng vẫn chưa được sửa chữa, khắc phục triệt để đe dọa đến an toàn tính mạng, tài sản… của người dân trong vùng đê bảo vệ.
Trong khi đó, tại Quyết định 1660, tiến độ tổ chức thực hiện và giải ngân vốn dự phòng ngân sách Trung ương năm 2024 được bổ sung chậm nhất đến ngày 31/12/2025 theo đúng quy định pháp luật.
Trước thực tế trên, Bộ NN-MT yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố khẩn trương rà soát lại toàn bộ các sự cố, hư hỏng của công trình đê điều do bão, lũ gây ra; huy động mọi nguồn lực của địa phương cùng với nguồn ngân sách trung ương đã hỗ trợ để sửa chữa, khắc phục, đảm bảo hoàn thành công trình kịp đưa vào chống lũ năm 2025.
Ngoài ra, rà soát, xác định các điểm đê điều xung yếu, xây dựng, phê duyệt và triển khai trên thực tế phương án hộ đê, bảo vệ trọng điểm theo phương châm “bốn tại chỗ” để sẵn sàng, chủ động ứng phó khi có bão lũ.
Ông Trần Công Tuyên (Trưởng phòng Quản lý đê điều, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ NN-MT) cho biết, ngay đầu mùa mưa bão 2025, nhiều địa phương như Bắc Kạn, Lào Cai, Hà Tĩnh… đã xảy ra tình trạng sạt lở, sụt lún nghiêm trọng. Trước diễn biến ngày càng khó lường của thiên tai, mưa lũ, việc chậm trễ khắc phục các công trình đê điều, thủy lợi đang gặp sự cố từ mùa mưa lũ năm trước sẽ ảnh hưởng tới công tác phòng chống lũ năm nay.
“Bộ NN-MT, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai đã gửi công văn đề nghị các địa phương gấp rút hoàn thành việc sửa chữa, gia cố các công trình nằm trong kế hoạch, đảm bảo theo đúng tiến độ” - ông Tuyên cho biết.
Bắc Ninh quyết tâm vận hành cống Văn Thai A trước 20/6
Theo Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, tính tới thời điểm tháng 2/2025, 6 địa phương gồm Cao Bằng, Bắc Giang, Thanh Hóa, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Hà Nam vẫn chưa có báo cáo kết quả phân bổ nguồn ngân sách trung ương hỗ trợ khắc phục hậu quả bão số 3 và mưa lũ sau bão theo Quyết định 1660.
Theo yêu cầu, 23 địa phương được nhận nguồn hỗ trợ khắc phục hậu quả thiên tai phải báo cáo kết quả phân bổ vốn và việc triển khai thực hiện về Bộ NN-PTNT (nay là Bộ NN-MT) và các Bộ liên quan sau 30 ngày kể từ khi có Quyết định của Thủ tướng.
Ngày 7/1/2025, Bộ đã có văn bản số 196 đề nghị các địa phương khẩn trương triển khai thực hiện, tuy nhiên, tới nay đã quá thời hạn theo chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ vẫn chưa nhận được báo cáo theo quy định. Bộ NN-MT khuyến cáo, các tỉnh chậm báo cáo sẽ phải chịu trách nhiệm toàn diện trước Thủ tướng Chính phủ.
Ngày 20/5/2025, Bộ NN-MT tiếp tục có công văn hỏa tốc yêu cầu UBND tỉnh Bắc Ninh khẩn trương hoành triệt cống tiêu tự chảy Văn Thai theo hướng đắp đê quai phía sông, khoan phụt vữa mang cống; xác định sự cố cống Văn Thai là trọng điểm đê điều xung yếu năm 2025 để xây dựng, phê duyệt và triển khai phương án đảm bảo an toàn chống lũ tuyệt đối. Bộ NN-MT lưu ý, tỉnh Bắc Ninh cần đề phòng những tình huống nguy hiểm nhất có thể xảy ra, sẵn sàng phương án bảo vệ, phân giao nhiệm vụ, đồng thời đẩy nhanh tiến độ thi công xử lý sự cố bể xả trạm bơm Văn Thai A đảm bảo tiêu thoát nước trong khu vực.
Chiều 28/5, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Vương Quốc Tuấn đã kiểm tra tiến độ xử lý sự cố trạm bơm Văn Thai A và cống tiêu tự chảy Văn Thai tại xã Quang Minh, huyện Lương Tài. Đây là hai công trình thủy lợi trọng điểm, có ý nghĩa rất lớn đối với việc đảm bảo an toàn tiêu thoát nước, phòng chống úng ngập, phục vụ sản xuất và đời sống người dân khu vực Lương Tài - Gia Bình.
Chủ tịch Bắc Ninh yêu cầu đơn vị chủ đầu tư tập trung chỉ đạo các nhà thầu thi công đẩy nhanh tiến độ, hoàn thành và đưa công trình vào vận hành chính thức trước ngày 20/6/2025, nhằm đảm bảo yêu cầu phục vụ chống úng, tiêu thoát nước mùa mưa bão.
