Là đô thị cảng biển lớn, trung tâm công nghiệp và dịch vụ quan trọng của khu vực phía Bắc, Hải Phòng đang chịu nhiều sức ép từ quá trình đô thị hóa nhanh và những tác động ngày càng rõ nét của biến đổi khí hậu. Nước biển dâng, mưa lớn cực đoan, nguy cơ xâm nhập mặn cùng áp lực môi trường từ hoạt động sản xuất, giao thông… không chỉ đặt ra thách thức đối với phát triển bền vững mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sống của người dân. Trong bối cảnh đó, bảo đảm quyền con người, đặc biệt là quyền được sống trong môi trường trong lành, ngày càng trở thành yêu cầu cốt lõi trong quản lý và phát triển đô thị của thành phố.
Nhiều hoạt động bảo vệ môi trường được triển khai tại thành phố Hải Phòng. Ảnh: Hoàng Phong.
Quyền được sống trong môi trường trong lành trước thách thức khí hậu
Quyền được sống trong môi trường trong lành là một trong những quyền cơ bản, gắn chặt với quyền được sống, quyền được bảo vệ sức khỏe và quyền phát triển của mỗi con người. Tại thành phố Hải Phòng, quyền này hiện hữu rõ nét trong đời sống hằng ngày của người dân, từ khu vực nội đô đông đúc đến các vùng ven biển, nông thôn và khu vực sản xuất nông nghiệp.
Những năm gần đây, tình trạng ngập úng cục bộ sau các đợt mưa lớn, nguy cơ ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước đã tác động không nhỏ đến sinh hoạt, sản xuất và sức khỏe cộng đồng. Ở các khu vực ven biển, biến đổi khí hậu còn ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế của ngư dân, làm gia tăng rủi ro trong đời sống. Thực tế cho thấy, khi môi trường sống bị suy giảm, quyền được thụ hưởng các điều kiện sống an toàn, lành mạnh của người dân cũng bị ảnh hưởng theo.
Chính vì vậy, bảo vệ môi trường không chỉ là nhiệm vụ của các cơ quan chuyên môn mà đã trở thành trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Việc nâng cao nhận thức về mối quan hệ giữa môi trường và quyền con người được xác định là bước đi quan trọng, giúp người dân hiểu rõ rằng mỗi hành động bảo vệ môi trường hôm nay chính là đang bảo vệ quyền sống của chính mình và các thế hệ tương lai.
Mô hình Ngôi nhà thân thiện với môi trường do Hội Liên hiệp phụ nữ tại thành phố Hải Phòng thực hiện không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người dân. Ảnh: Hoàng Phong.
Từ chỉ đạo ngành đến hành động vì phát triển bền vững
Tại Hải Phòng, công tác tuyên truyền về quyền con người trong bảo vệ môi trường được triển khai gắn với những vấn đề cụ thể, sát thực tiễn đời sống. Thông qua nhiều hình thức phù hợp, khái niệm quyền môi trường được chuyển tải theo cách dễ hiểu, gần gũi, góp phần tạo chuyển biến trong nhận thức và hành động của người dân.
Để cụ thể hóa các định hướng này, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng mới đây đã ban hành văn bản chỉ đạo triển khai các hoạt động tuyên truyền về thành tựu bảo đảm quyền con người nhân kỷ niệm 77 năm Ngày Nhân quyền thế giới (10/12/1948-10/12/2025). Theo chỉ đạo của Giám đốc Sở, các phòng chuyên môn và đơn vị trực thuộc được yêu cầu căn cứ chức năng, nhiệm vụ, đẩy mạnh các chiến dịch truyền thông về quyền con người trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, trọng tâm là quyền được sống trong môi trường trong lành.
Văn bản cũng nhấn mạnh việc tổ chức các diễn đàn, hội nghị chuyên đề về phát triển nông thôn bền vững gắn với quyền con người, qua đó thúc đẩy quyền của nông dân trong tiếp cận đất đai, nguồn nước và các chính sách hỗ trợ sinh kế. Đồng thời, việc khuyến khích các sáng kiến nông nghiệp thân thiện với môi trường, nâng cao trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp nông nghiệp được xác định là giải pháp quan trọng nhằm bảo vệ môi trường sinh thái và bảo đảm quyền lợi lâu dài của người dân.
Hải Phòng là địa phương thực hiện tốt công tác phân loại rác tại nguồn. Ảnh: Hoàng Phong.
Song song với công tác tuyên truyền, Hải Phòng chú trọng triển khai các giải pháp thực tiễn gắn bảo vệ môi trường với phát triển bền vững. Tại các khu vực ngoại thành và ven biển, nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp tiết kiệm tài nguyên, giảm phát thải đang được khuyến khích nhân rộng, giúp người dân chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, ổn định sinh kế và cải thiện môi trường sống.
Trong bối cảnh thành phố tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, việc đặt quyền được sống trong môi trường trong lành ở vị trí trung tâm cho thấy cách tiếp cận phát triển lấy con người làm gốc. Từ chủ trương đến chỉ đạo cụ thể của ngành chuyên môn, Hải Phòng đang từng bước khẳng định quyết tâm xây dựng một đô thị phát triển hài hòa giữa kinh tế, xã hội và môi trường, trong đó quyền được sống trong môi trường trong lành được coi là nền tảng quan trọng cho sự phát triển bền vững của thành phố.
