Bắc Ninh hướng tới công nghiệp xanh, bền vững

Không thỏa hiệp với ô nhiễm, kiên quyết bảo vệ môi trường làng nghề

Bắc Ninh từng được biết đến là “thủ phủ” của nhiều làng nghề truyền thống phát triển sôi động, mang lại thu nhập cao cho người dân. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển thiếu kiểm soát, một số làng nghề đã trở thành “điểm nóng” ô nhiễm, ảnh hưởng nặng nề đến môi trường sống và sức khỏe cộng đồng.

Với quyết tâm không để lợi ích kinh tế ngắn hạn làm tổn hại môi sinh lâu dài, lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh đã chỉ đạo xử lý triệt để các điểm ô nhiễm, đặc biệt là tại những làng nghề gây ảnh hưởng nghiêm trọng.

Trước đó, Chủ tịch UBND tỉnh Vương Quốc Tuấn khẳng định: “Bắc Ninh không chấp nhận bất kỳ cơ sở sản xuất nào gây ô nhiễm môi trường. Tất cả nhà đầu tư phải cam kết đáp ứng các tiêu chuẩn cao về công nghệ và môi trường. Nếu không đạt yêu cầu, dù quy mô lớn đến đâu, tỉnh cũng sẽ từ chối.”

Điển hình là việc tỉnh từng chủ động từ chối một dự án sản xuất lốp ô tô hàng đầu thế giới vì tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm, thể hiện rõ bản lĩnh không đánh đổi môi trường lấy phát triển.

Năm 2024 ghi dấu mốc quan trọng khi Bắc Ninh xử lý dứt điểm ba làng nghề ô nhiễm nghiêm trọng nhất cả nước, trong đó có làng Mẫn Xá (xã Văn Môn, huyện Yên Phong) từng bị gọi là “làng ung thư”. Hơn 200 cơ sở nấu nhôm trong khu dân cư và cụm công nghiệp tại đây đã buộc phải dừng hoạt động. Tại Phong Khê – làng nghề sản xuất giấy nổi tiếng, hàng trăm hộ sản xuất cũng bị yêu cầu chấm dứt hành vi xả thải không kiểm soát. Tổng số tiền xử phạt các hành vi vi phạm lên tới gần 70 tỷ đồng.

Tuy nhiên, Bắc Ninh không chỉ dùng biện pháp hành chính mà còn có giải pháp hỗ trợ kèm theo. Tỉnh ban hành Nghị quyết 01/2025/NQ-HĐND, hỗ trợ từ 200 đến 300 triệu đồng cho mỗi cơ sở bị yêu cầu dừng hoạt động, di dời hoặc chuyển đổi nghề nghiệp. Chính sách này vừa đảm bảo tính răn đe, vừa thể hiện sự đồng hành của chính quyền với người dân trong quá trình chuyển đổi mô hình sản xuất, đảm bảo an sinh và ổn định xã hội.

Hướng tới công nghiệp xanh, tuần hoàn và hiện đại

Không dừng lại ở xử lý làng nghề, Bắc Ninh đang từng bước định hình một chiến lược phát triển công nghiệp bền vững. Tỉnh đặt mục tiêu hình thành các khu công nghiệp sinh thái, ưu tiên các ngành công nghệ cao, công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp sạch. Mọi dự án FDI đầu tư vào tỉnh đều phải đáp ứng tiêu chí “hai ít – ba cao – năm sẵn sàng – một không”, trong đó “một không” là không gây ô nhiễm môi trường.

Chính nhờ chiến lược chọn lọc này, Bắc Ninh đang dần trở thành điểm đến hấp dẫn của các dự án sản xuất linh kiện điện tử, vật liệu bán dẫn, công nghiệp dược  những ngành có giá trị gia tăng cao, sử dụng ít lao động phổ thông và thân thiện với môi trường.

Bên cạnh đó, không gian phát triển công nghiệp, đô thị được quy hoạch bài bản, đồng bộ, theo hướng thông minh và xanh. Tỉnh chú trọng phát triển hạ tầng kỹ thuật hiện đại, kết nối liên vùng và quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi cho dòng vốn đầu tư chất lượng cao.

Một trong những thành tựu nổi bật của tỉnh Bắc Ninh trong bảo vệ môi trường là đầu tư xây dựng các nhà máy đốt rác phát điện hiện đại. Đến tháng 4/2025, tỉnh đã đưa vào vận hành 4 nhà máy xử lý rác sinh hoạt bằng công nghệ tiên tiến, trở thành địa phương đầu tiên trong cả nước xử lý 100% rác sinh hoạt bằng hình thức đốt rác phát điện, chấm dứt hoàn toàn tình trạng đốt rác tự phát, nhất là tại khu vực nông thôn.

Song song với đó, Bắc Ninh đã lắp đặt 18 trạm quan trắc môi trường tự động, liên tục đo đạc và công khai thông tin về chất lượng không khí, nước thải trên các phương tiện thông tin đại chúng. Việc minh bạch dữ liệu giúp người dân có thể giám sát, phản ánh và cùng tham gia bảo vệ môi trường sống.

Từ các khu công nghiệp đến khu dân cư, Bắc Ninh quản lý chặt chẽ việc xây dựng, đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn kỹ thuật về tiếng ồn, bụi mịn, an toàn phòng cháy chữa cháy, trật tự xây dựng và bảo vệ môi trường. Các công trình mới đều phải có biện pháp giảm thiểu tác động tiêu cực đến cộng đồng xung quanh.

Tầm nhìn của tỉnh không chỉ dừng lại ở việc “sạch hóa” công nghiệp, mà còn hướng đến phát triển một vùng đất năng động, kết nối và đáng sống bên dòng sông Cầu nơi tỉnh đang quy hoạch hàng loạt công trình trọng điểm, cầu kết nối đẹp nhất hai bờ, tạo động lực liên kết vùng và đô thị hóa bền vững.

Với định hướng phát triển hài hòa giữa kinh tế và môi trường, Bắc Ninh đang từng bước hiện thực hóa khát vọng viết nên “kỳ tích sông Cầu” một biểu tượng mới của phát triển xanh, bền vững, giàu bản sắc văn hóa.

Tỉnh không chỉ mang đến bầu không khí trong lành, không gian sản xuất hiện đại mà còn tạo dựng niềm tin mạnh mẽ cho nhà đầu tư, nâng cao chất lượng sống của người dân. Với tầm nhìn đến năm 2050, Bắc Ninh đặt mục tiêu trở thành trung tâm nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và công nghiệp công nghệ cao hàng đầu cả nước, nơi người dân có chỉ số hạnh phúc và thu nhập ngang tầm với các quốc gia phát triển trong khu vực châu Á.