 |
| Cậu bé làng Chùa, sơn dầu trên toan, khổ 90 x 110cm. Tranh: Nguyễn Quang Thiều |
Cháu L.H.L chết nói trong nghĩa hẹp là do sự vô trách nhiệm của những người liên quan của một trường học cụ thể (trường Gateway, Cầu Giấy, Hà Nội) và nói nghĩa rộng đó là kết quả của sự vô lương tâm đang tràn ngập trong xã hội chúng ta.
Sự sai lầm của giáo dục ở nghĩa rộng đã làm cho con người vô cảm, vô trách nhiệm và vô lương tâm với đồng loại, chính là con đường dẫn đến sự độc ác.
Những hành động của cảm xúc, của lương tâm đang ngày một ít đi. Đấy là sự thật.
Năm 1998, tôi viết bài thơ dài có tên “Nhân chứng của một cái chết”, nay xin đưa lại một khúc trong bài thơ dài ấy như một lời tiễn biệt cháu L.H.L.
Xin cháu thứ tội cho những người lớn tham lam và vô cảm, những kẻ trực tiếp và gián tiếp gây ra những bất hạnh cho những đứa trẻ và con người hiện nay.
NHÂN CHỨNG CỦA MỘT CÁI CHẾT
(Khúc mười bảy)
Không ai trong thị xã này đến bế đứa bé ấy lên. Sẽ không còn ai đá chân để đánh thức nó dậy. Nó sẽ ngủ một giấc ngủ dài hơn mọi lịch sử. Nó không bao giờ phải thức dậy để co ro trước cơn gió đầu đông. Nó sẽ ngủ mãi ở đó, trên hè đường như một hài đồng ngủ trên đóa hoa cương. Giấc mơ của nó sẽ còn mãi, giấc mơ về một ngọn lửa ấm.
Nước đã tràn đến nhanh hơn sự thức giấc của đứa bé. Hạnh phúc lớn nhất của nó bây giờ là đừng ai làm phiền nó. Đừng ai chất thêm lên cuộc đời nó gánh nặng của sự ghẻ lạnh và những lời lừa dối. Đừng ai nói gì và đừng ai làm gì, hãy để cho nó ngủ. Giấc ngủ này trút đi tất cả đói khát và u buồn của nó.
Đứa bé đã đến thị xã này và tất cả rác rưởi của thị xã đổ vào nó. Đêm đêm nó trở về hè đường dưới một gốc cây. Gối đầu trên chiếc bao tải nó ngủ. Và khi giấc ngủ đến là nó bắt đầu một đời sống. Nó đã hài lòng với đời sống này.
Và nước đã ngập mọi đường phố. Đứa bé bồng bềnh trong nước. Có những tiếng khóc bật lên trong bóng tối nham nhở. Xin đừng khóc, hãy thương nó lần cuối cùng, nó đang mơ, nó đang bay, xin đừng quấy rầy nó. Xin đừng dập tắt ngọn lửa nó vừa nhóm lên trong mơ. Nó chỉ có thể ấm áp trước ngọn lửa ấy.
Đứa bé ngủ trong nước, tay chân xoãi dài, và tóc nó đẹp làm sao. Mái tóc rập rờn như lá cây trong gió. Khối đá tảng quá nặng của đời sống này đè lên nó và tâm hồn trong sáng của nó, đã cho nó quyền đứng lên đầu hàng để được ban phép trước tiên. Và trong nước mặt nó nghiêng về phía chúng ta. Nó đang ngoái lại nhìn chúng ta và mỉm cười tạm biệt. Nụ cười ấy gần gũi với chúng ta làm sao. Chúng ta đã gặp nụ cười ấy trong giấc mơ hiếm hoi của mình ở những năm tháng tuyệt vọng. Và chúng ta nức nở trước nụ cười đó. Nức nở khôn nguôi dưới bầu trời mùa đông đầy mây xám nặng hơn những tấm bê tông.
Và bây giờ chúng ta không khỏi ngạc nhiên gặp nụ cười kia trên môi đứa bé. Và bây giờ cỗ xe nước khổng lồ đưa thi thể đứa bé ra khỏi thị xã. Đứa bé sẽ đi một chuyến dài dọc sông ra biển. Đứa bé ra đi và đây là cuộc đưa tiễn đau đớn nhất và thánh thiện nhất trong tâm hồn chúng ta. Kìa sóng đang dựng lên những ngọn cờ và nước đang vỗ lên những tiếng trống. Một ngôi nhà vừa đổ giống như một người quỳ sụp làm lễ. Và cỗ xe nước khổng lồ cuồn cuộn đi qua.
(Rút từ tập thơ Bài ca những con chim đêm, Nxb Hội Nhà văn 1999)
