Tôn vinh giá trị văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ
Hoạt động diễn xướng thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu xứ Đoài năm nay do Trung tâm Nghiên cứu và bảo tồn văn hóa tín ngưỡng Việt Nam và Trung tâm Văn hóa - Thể thao xã Kiều Phú tổ chức.
Chương trình "Diễn xướng thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu xứ Đoài 2025" nhằm lan tỏa những giá trị nhân văn sâu sắc của tín ngưỡng thờ Mẫu đến với cộng đồng. Ảnh: Huy An.
Sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động của lễ hội truyền thống thôn Liên Trì - Đồng Sơn với tinh thần bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa của dân tộc; tôn vinh giá trị nghệ thuật tâm linh của nghi lễ hầu Thánh, tạo môi trường giao lưu giữa các nghệ nhân, thanh đồng, cung văn trong và ngoài địa phương; đồng thời lan tỏa những giá trị nhân văn sâu sắc của tín ngưỡng thờ Mẫu đến với cộng đồng.
Các thanh đồng trên địa bàn Hà Nội và một số tỉnh, thành phố phía Bắc như Hưng Yên, Ninh Bình tham dự chương trình tham gia diễn xướng với các nội dung: Hầu đồng, hát văn - múa thiêng, trình diễn trang phục, trả lời kiến thức về tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt.
Thượng tọa Thích Trường Xuân - Phó Trưởng ban Thường trực Ban Văn hóa Giáo hội Phật giáo Việt Nam TP Hà Nội, Trụ trì chùa Liên Trì chia sẻ: Chương trình nhằm tôn vinh giá trị văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ của người Việt, giá trị văn hóa phi vật thể của nhân loại được UNESCO công nhận. Bên cạnh đó, sự kiện cũng nhằm giúp các thanh đồng định hướng rõ hơn những nét văn hóa, tín ngưỡng, truyền thống trong tín ngưỡng thờ Mẫu để họ có lề lối thống nhất. Từ đó, ban tổ chức hy vọng các thanh đồng tham dự liên hoan mang đến công chúng những lề lối thực hành tín ngưỡng bài bản, chuẩn chỉ, giúp nhận diện những lề lối không đúng, phản cảm, gây hiểu lầm, đặc biệt khi mạng xã hội hiện đang rất phát triển.
Diễn xướng thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu xứ Đoài tôn vinh giá trị văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ. Ảnh: Huy An.
PGS, TS Nguyễn Thị Yên, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và bảo tồn văn hóa tín ngưỡng Việt Nam chia sẻ: “Tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ của người Việt đang có xu hướng biến đổi, thích ứng. Tiêu biểu có thể kể đến những thay đổi về cách thức tổ chức đa dạng, phong phú hơn, như các dân tộc Tày, Nùng (Lạng Sơn) góp tiền làm lễ chung; đưa văn hóa của nhiều tộc người vào điện thờ, thực hành tín ngưỡng; có sự giao lưu, tiếp biến văn hóa, nhưng cũng có xu hướng quay lại xu hướng cổ xưa hay xuất hiện những dạng hầu đồng mới”.
Khơi dậy truyền thống xứ Đoài “Địa linh nhân kiệt”
Xứ Đoài (nằm ở phía Tây Thăng Long, nay thuộc Hà Nội) là vùng đất "địa linh nhân kiệt", nơi hội tụ linh khí đất trời và sản sinh nhiều anh tài, thể hiện qua nền văn hóa cổ xưa, tinh thần yêu nước kiên cường, truyền thống hiếu học tôn sư trọng đạo và bản sắc văn hóa độc đáo.
Thực hiện nghi lễ trang nghiêm diễn xướng thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu. Ảnh: Huy An.
Nằm trong vùng văn hóa Xứ Đoài, làng Liên Trì vốn là vùng đất có bề dày lịch sử, nổi tiếng với truyền thống thuần hậu, hiếu học và giàu bản sắc văn hóa dân gian. Ngôi làng này còn lưu giữ nhiều nghi lễ cổ truyền, trong đó có tín ngưỡng thờ Mẫu, giá trị văn hóa đặc sắc của người Việt, đã được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Tọa lạc tại trung tâm làng cổ, chùa Liên Trì lưu giữ những dấu ấn kiến trúc truyền thống và còn là nơi diễn ra nhiều hoạt động văn hóa - tín ngưỡng. Chùa là nơi sinh hoạt tín ngưỡng thường nhật, góp phần kết nối cộng đồng, gìn giữ truyền thống văn hóa bản địa vùng Xứ Đoài.
Tại Chương trình "Diễn xướng thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu xứ Đoài năm 2025", nhiều hiện vật quý gắn với thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu được trưng bày, giới thiệu đến người dân và khách thập phương. Chương trình còn giới thiệu bộ sưu tập hiện vật liên quan đến tín ngưỡng thờ Mẫu được thanh đồng Nguyễn Đăng Tài sưu tập 35 năm qua, trong đó có những hiện vật quý có tuổi đời hơn 150 năm.
Thực hiện nghi lễ trang nghiêm diễn xướng thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu. Ảnh: Huy An.
Đại diện Trung tâm Văn hóa - Thể thao xã Kiều Phú cho rằng: xứ Đoài - vùng đất “Địa linh nhân kiệt” với bề dày văn hóa ngàn năm, là nơi lưu giữ và phát triển rực rỡ nhiều di sản phi vật thể quý báu của dân tộc. Sự kiện diễn xướng thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu xứ Đoài năm 2025 khẳng định trách nhiệm của mỗi người trong việc gìn giữ, bảo tồn và lan tỏa di sản. Sự tham gia của các nghệ nhân, cung văn, thanh đồng cùng đông đảo bà con nhân dân chính là minh chứng cho sức sống mạnh mẽ và bền bỉ của tín ngưỡng thờ Mẫu trên quê hương xứ Đoài.
