Việt Nam tiên phong hành động vì khí hậu toàn cầu

Chung tay giải quyết vấn đề thiên niên kỷ

Theo Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi khí hậu (IPCC), biến đổi khí hậu (BĐKH) đang ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh lương thực thông qua sự gia tăng nhiệt độ, thay đổi chế độ mưa và tần suất thiên tai cực đoan; đồng thời tạo sức ép lớn lên tài nguyên đất, làm trầm trọng thêm nguy cơ hoang mạc hóa và suy thoái đất.

Từ năm 2015, những đợt sóng nhiệt, mưa bão, hạn hán và ngập lụt xảy ra trên phạm vi rộng, đặc biệt tại các đô thị ven biển, không chỉ gây thiệt hại nặng nề cho đời sống con người trên toàn thế giới mà còn tiếp tục tàn phá các hệ sinh thái. Hệ quả nghiêm trọng hơn, nước biển dâng có thể dẫn đến những làn sóng di cư và tị nạn quy mô lớn.

Trước thực trạng này, Việt Nam đã tích cực triển khai nhiều sáng kiến trong nước lẫn trên trường quốc tế. Trên hành trình ấy, nước ta chủ động gánh vác trách nhiệm toàn cầu, tiên phong trong cam kết phát triển xanh và thích ứng với biến đổi khí hậu. Những nỗ lực này thể hiện tinh thần "Việt Nam vì một hành tinh bền vững", tiếp nối truyền thống 80 năm dựng xây và đổi mới đất nước.

Tháng 4/2017, Cục Biến đổi Khí hậu được thành lập trên cơ sở tách từ Cục Khí tượng Thủy văn và BĐKH, trở thành cơ quan hoạch định chính sách quan trọng. Việc thành lập cơ quan chuyên trách với vấn đề toàn cầu là dấu mốc quan trọng  góp phần đưa Việt Nam trở thành quốc gia tiên phong trong cam kết phát triển xanh và thích ứng khí hậu.

Chính sách vững mạnh để thực thi cam kết quốc tế

Trong thập kỷ qua, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chủ động tham mưu, đề xuất nhiều chủ trương, chính sách ứng phó BĐKH quan trọng. Hệ thống pháp luật liên quan đến khí hậu cũng được lồng ghép trong nhiều văn bản luật khác nhau, tiêu biểu như Luật Bảo vệ môi trường, Luật Khí tượng thủy văn.

Chính phủ đã ban hành hàng loạt văn bản quy phạm pháp luật quan trọng, tạo nền tảng chiến lược và định hướng dài hạn cho công tác ứng phó với biến đổi khí hậu. Nổi bật là Quyết định số 1422/QĐ-TTg ngày 19/11/2024 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch quốc gia thích ứng với BĐKH giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (trên cơ sở kế thừa và cập nhật từ Quyết định 1055/QĐ-TTg năm 2020).

Trước đó, Việt Nam đã phê duyệt Chiến lược quốc gia về BĐKH đến năm 2050 với mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050; Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050, Chiến lược quốc gia về phòng chống thiên tai đến năm 2030, tầm nhìn 2050 và Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Đặc biệt, Chương trình Hỗ trợ ứng phó với BĐKH đã đề xuất và phối hợp cùng các bộ, ngành xây dựng hơn 300 hành động chính sách cụ thể. 

Bên cạnh xây dựng và triển khai các chính sách trong nước, nước ta còn thể hiện rõ trách nhiệm quốc tế khi tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu, Nghị định thư Kyoto, Thỏa thuận Paris, Công ước Viên, Nghị định thư Montreal cùng các bản sửa đổi liên quan.

Trên cơ sở đó, Việt Nam hướng đến nền kinh tế carbon thấp, phát triển bền vững và có khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu. Những nỗ lực này không chỉ được cộng đồng quốc tế ghi nhận, đánh giá cao, mà còn góp phần khẳng định vai trò, vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường toàn cầu.

Việt Nam đang tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống thể chế, pháp luật và quản lý nhà nước liên quan đến BĐKH. Trọng tâm là triển khai Chương trình ứng phó với BĐKH trong Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi; xây dựng cơ chế, chính sách quản lý các hoạt động thích ứng; giám sát việc thực hiện cam kết quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính. Đồng thời, hoàn thiện quy định bảo vệ tầng ô-dôn và thúc đẩy các công cụ kinh tế trong quản lý ứng phó.

Việt Nam cũng chú trọng nâng cao năng lực đàm phán quốc tế nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia, tận dụng xu thế toàn cầu để mở rộng hợp tác, huy động nguồn lực và tiếp thu tri thức, công nghệ cho ứng phó BĐKH. Một số kết quả nổi bật có thể kể đến là việc xây dựng Kế hoạch quốc gia thích ứng với BĐKH, NDC của Việt Nam và Chương trình ứng phó với BĐKH trong dự thảo Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi.

Việt Nam luôn chủ động, nghiêm túc thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ và trách nhiệm quốc tế. Bản Đóng góp do quốc gia tự quyết định cập nhật (NDC 3.0) được cộng đồng quốc tế kỳ vọng sẽ nâng mức cam kết phù hợp với điều kiện phát triển của đất nước.