Vì sao ông Trump hoãn áp thuế đối ứng 90 ngày?

Trong nhiều tuần qua, Tổng thống Donald Trump đã kiên quyết thúc đẩy kế hoạch áp thuế cao đối với hàng nhập khẩu, bất chấp những cảnh báo cho rằng chính sách này có thể gây ra hỗn loạn kinh tế. Tuy nhiên, sau khi thị trường chứng khoán toàn cầu lao dốc trong vài ngày liên tiếp, ông Trump đã thay đổi lập trường vào 9/4.

Theo đó, Mỹ thông báo giảm thuế đối ứng còn 10%, hoãn thi hành 90 ngày nhưng chỉ với một số nước "không trả đũa", riêng Trung Quốc bị tăng thuế lên 125%. Quyết định này được đưa ra sau khi Trung Quốc tuyên bố trả đũa bằng cách áp thuế 84% lên hàng hóa Mỹ. Thông báo được ông Trump đăng tải trong bài đăng trên mạng xã hội Truth.

Ngay sau đó, Tổng thống Trump đã xuất hiện trước Nhà Trắng để giải thích với báo chí việc hoãn áp thuế. Khi được hỏi về việc kêu gọi sự bình tĩnh vào buổi sáng rồi hoãn thuế chỉ vài tiếng sau đó, ông nghĩ rằng "mọi người đã phản ứng quá đà".

"Mọi chuyện vẫn chưa kết thúc, nhưng chúng tôi cảm nhận được tinh thần hợp tác rất lớn từ các nước, trong đó có Trung Quốc. Họ muốn đạt được một thỏa thuận, nhưng chỉ là chưa biết bắt đầu từ đâu", ông Trump chia sẻ.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Bessent cho biết, việc hoãn thuế này không phải bởi phản ứng của thị trường. "Động thái này sẽ giúp có thêm thời gian đàm phán và khả năng sẽ có thêm nhiều nước liên hệ với Mỹ", ông giải thích.

Chính quyền Trump cho rằng thâm hụt thương mại của Mỹ xuất phát từ các rào cản thương mại phi thuế quan của các quốc gia khác như: quy định ngặt nghèo, hạn ngạch, trợ cấp nội địa và thiếu bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ. Vì vậy, động thái tạm hoãn áp thuế được xem là cơ hội cho các đối tác thương mại đàm phán lại. 

Nhiều khả năng, khi thời gian tạm hoãn kết thúc vào đầu tháng 7, các nước chưa đạt được thỏa thuận với Mỹ sẽ lại phải đối mặt với những mức thuế đã từng được áp dụng vào ngày 9/4. Tuy nhiên, cũng không loại trừ khả năng Trump sẽ tiếp tục gia hạn. Trước đây ông đã hai lần trì hoãn việc áp thuế lên hàng hóa từ Mexico và Canada.

Phản ứng của thị trường trước việc tạm hoãn thuế

Thị trường chứng khoán tăng mạnh trở lại sau khi Trump tuyên bố tạm hoãn một số loại thuế. Chỉ số S&P 500 tăng 9,5% – mức tăng trong ngày cao nhất kể từ năm 2008. Tại Nhật Bản, chỉ số Nikkei 225 bật tăng 8,6%, Topix cũng tăng 8%. Tại Hàn Quốc, chỉ số Kospi ghi nhận mức tăng 5%, còn S&P/ASX 200 của Australia vọt lên 6%. Động thái này đánh dấu sự kết thúc một tuần đầy biến động, bắt đầu từ việc Trump bất ngờ tuyên bố áp các mức thuế cao nhất trong hơn một thế kỷ. 

Giá dầu, vốn sụt giảm trong những ngày gần đây do lo ngại suy thoái kinh tế toàn cầu, cũng đã phục hồi sau tin tức này.

Trước đó, các chuyên gia cảnh báo rằng việc giá cả leo thang và doanh nghiệp thận trọng hơn sẽ kìm hãm tăng trưởng, thậm chí có thể khiến nền kinh tế thu hẹp. Tuy nhiên, sự phục hồi của thị trường chứng khoán sau đã giúp xoa dịu lo ngại. Một số nhà phân tích, bao gồm nhóm nghiên cứu tại Goldman Sachs, thậm chí còn rút lại dự báo suy thoái.

Dù vậy, với những quyết định khó đoán của Tổng thống Trump, cùng với việc các loại thuế hiện hành, đặc biệt là thuế đối với Trung Quốc, vẫn đang được duy trì, khiến các lãnh đạo doanh nghiệp và nhà đầu tư không khỏi bất an. Nếu những lo lắng này làm giảm mức chi tiêu, nền kinh tế Mỹ sẽ tiếp tục chịu áp lực lớn.

Ngay trong nhiệm kỳ đầu, Trump đã bắt đầu áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc. Sang nhiệm kỳ thứ hai, ông ký hàng loạt sắc lệnh hành pháp cho thấy thuế quan là công cụ để buộc Trung Quốc phải chịu trách nhiệm cho việc không ngăn chặn hiệu quả xuất khẩu fentanyl và các hóa chất tiền chất – những yếu tố góp phần vào khủng hoảng opioid tại Mỹ.

Mexico và Canada, hai đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ, không nằm trong diện bị áp thuế đối ứng. Thay vào đó, hàng hóa từ hai nước này đang chịu mức thuế 25% do lo ngại về tình trạng buôn bán ma túy và người nhập cư trái phép vượt biên qua Mỹ. Tuy nhiên, những mặt hàng nằm trong phạm vi Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) vẫn được miễn thuế.