Vết thương của núi Pà Vầy Sủ

Mối lo lở núi ở Thèn Ván

Thôn Thèn Ván, cách trung tâm xã Pà Vầy Sủ hơn 18km. Đường lên Thèn Ván quanh co, những con dốc gập ghềnh như nối trời với đất.

Sau cơn bão dữ, núi rừng Thèn Ván như vừa trải qua một trận đòn nặng nề của thiên nhiên, vết thương chằng chịt trên thân của núi. Những ngôi nhà nhỏ của đồng bào nơi đây, bao năm "bám rễ" giữa triền núi, giờ lại chênh vênh bên bờ vực, run rẩy trong tiếng gió rít và mưa xối.

Đặc biệt, ở đầu thôn Thèn Ván, xuất hiện một mảng trượt khổng lồ, cao chừng 400 mét, vết nứt rộng gần 100 mét, khối đất đá ước tính hơn 10.000 mét khối như một quả bom đất treo lơ lửng trên đầu sáu hộ dân phía dưới. Người dân vẫn thức trắng nhiều đêm, ngóng trời, nghe từng tiếng nứt vọng ra trong lòng đất mà cầu mong bình yên không rời bỏ bản làng.

Cô giáo Cẩu Thị Thu Hằng, Hiệu trưởng Trường Mầm non Pà Vầy Sủ đứng lặng, ánh mắt lo lắng nhìn về những ngọn núi phía sau trường, nơi mối hiểm họa treo lơ lửng trên đầu.

Sau đợt mưa bão, đất núi phía sau trường đã sạt trượt dữ dội. Điểm trường Tiểu học ở trên cao, khắp nơi nứt toác. Sân trường, khu vệ sinh, cả những cột bê tông vững chãi từng "nâng đỡ" giấc mơ con trẻ, giờ cũng rạn nứt như bị bẻ gãy từ bên trong.

Trường Tiểu học Pà Vầy Sủ có 189 học sinh, trong đó 125 em ở bán trú, cùng 21 thầy cô vẫn ngày ngày bám lớp giữa muôn vàn hiểm nguy. Chỉ cần một đợt mưa lớn nữa, những vết nứt kia có thể khiến miệng núi mở ra, cuốn phăng tất cả. Ngay dưới chân trường, 17 hộ dân vẫn cố bám trụ, nhà họ chỉ cách những vết nứt vài chục mét, ranh giới giữa sự sống và hiểm họa mỏng manh như sợi chỉ.

Vì sự an toàn của học trò, suốt mười ngày qua, cô Hằng cùng các thầy cô đã di chuyển toàn bộ bàn ghế, đồ dùng học tập, đưa các em nhỏ về học tạm tại trụ sở UBND xã cũ.

Đưa các em đến điểm học mới, các thầy cô phần nào vơi bớt nỗi lo núi lở, nhưng trong lòng vẫn chưa thể yên. Bởi ngay tại trụ sở UBND xã Pà Vầy Sủ cũ, nỗi ám ảnh đá lăn vẫn chưa nguôi. Đã có lần, những tảng đá khổng lồ từ đỉnh núi bỗng gầm vang rồi lăn ầm ầm xuống, làm rung chuyển cả bản làng. Ký ức ấy như một vết hằn trong tim người dân Pà Vầy Sủ.

Di dời khẩn cấp dân ra khỏi vùng nguy hiểm

Trực tiếp đi thị sát, kiểm tra tình hình, ông Phạm Mạnh Duyệt - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Tuyên Quang cho biết, tại thôn Thèn Ván, nhiều vách núi đã chằng chịt vết nứt, từng mảng núi dài rạn lở sau mưa bão. Phải tận mắt chứng kiến mới thấu hiểu được nỗi lo thường trực của người dân nơi đây. Nỗi lo đất có thể trượt, núi có thể sụp bất cứ lúc nào.

Trước nguy cơ sạt lở ngày càng nghiêm trọng, ông Duyệt nhấn mạnh, không thể để tính mạng của thầy và trò đánh cược với hiểm nguy. Chính quyền địa phương cần sớm có phương án di chuyển điểm trường đến nơi an toàn, để thầy cô và học sinh không phải sống trong nỗi bất an núi lở. Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ khẩn trương tham mưu, trình và báo cáo UBND tỉnh Tuyên Quang để hỗ trợ các thủ tục cần thiết, giúp địa phương sớm ổn định cuộc sống, bảo đảm điều kiện học tập cho thầy trò nơi vùng đất gian khó này.

Cùng chung nỗi lo, bà Đỗ Thị Hương, Bí thư Đảng ủy xã Pà Vầy Sủ cho biết, trước tình hình sạt lở diễn biến phức tạp, xã đã chỉ đạo rà soát, thống kê cụ thể số người tại từng hộ dân, xây dựng phương án di chuyển khẩn cấp đến nhà người thân hoặc nơi an toàn khi có mưa lớn. Mục tiêu hàng đầu là bảo đảm an toàn tuyệt đối về tính mạng cho người dân trong vùng nguy cơ cao.

Bà Hương chia sẻ, điều khiến chính quyền xã trăn trở nhất hiện nay là làm sao sớm di dời toàn bộ các hộ dân, trường học và trạm y tế ra khỏi vùng nguy hiểm. Địa phương mong UBND tỉnh và các sở, ngành liên quan sớm hoàn thiện thủ tục, hỗ trợ địa phương di chuyển dân đến nơi ở mới an toàn hơn. Bởi mỗi khi mưa lớn đổ về, người dân và cán bộ xã đều phải thức trắng đêm, dõi theo nhất cử nhất động trên triền núi trong nỗi lo thường trực.

Sau khi dẫn đầu đoàn công tác của UBND tỉnh đi kiểm tra thực tế, tỉnh đã sơ bộ đánh giá tình trạng sạt lở tại nhiều điểm ở Pà Vầy Sủ những ngày qua. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang Hoàng Gia Long cho biết, biện pháp cấp bách được đưa ra là phải di chuyển ngay Trường Tiểu học Pà Vầy Sủ đến nơi an toàn. "Chính quyền xã cần bố trí địa điểm học và ở tạm thời cho thầy và trò, bảo đảm an toàn tuyệt đối trước nguy cơ sạt lở" - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang, ông Hoàng Gia Long nói.

Đối với 17 hộ dân đang sinh sống trong vùng đặc biệt nguy hiểm, tỉnh yêu cầu khẩn trương thống kê số người, vận động bà con tạm di chuyển đến nhà người thân trong mùa mưa, khi hết mưa mới trở về. Trường hợp người dân đã có nơi ở mới, địa phương cần huy động lực lượng hỗ trợ di chuyển, đồng thời cắm biển cảnh báo tại các khu vực có nguy cơ cao để người dân được biết và chủ động phòng tránh.

Ông Hoàng Gia Long cũng đề nghị các sở, ngành phối hợp với xã Pà Vầy Sủ khẩn trương hoàn thiện thủ tục để UBND tỉnh công bố tình trạng khẩn cấp tại điểm sạt lở thôn Thèn Ván, đồng thời nghiên cứu, bố trí điểm tái định cư phù hợp, giúp ổn định cuộc sống lâu dài cho người dân vùng thiên tai.