Xuất khẩu hạt điều của Việt Nam đang chứng kiến sự tăng trưởng tháng thứ 4 liên tiếp khi đạt 68 nghìn tấn trong tháng 7, trị giá 460 triệu USD, tăng 1,3% về lượng và tăng 11% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024. Nhờ vậy, kim ngạch xuất khẩu hạt điều tính đến hết tháng 7 đã đạt 2,8 tỷ USD, tăng hơn 18% so với cùng kỳ, trong khi lượng xuất khẩu giảm 2,6% (đạt 413 nghìn tấn).
Giá hạt điều xuất khẩu tăng cao đã giúp cho kim ngạch 7 tháng qua có sự tăng trưởng ấn tượng. Tính chung 7 tháng đầu năm, giá bình quân hạt điều xuất khẩu đạt mức 6.805 USD/tấn, tăng gần 22% so với cùng kỳ năm 2024.
Chế biến hạt điều xuất khẩu tại Công ty Cổ phần Hoàng Sơn 1. Ảnh: Thanh Sơn.
Một điều đáng chú ý là Trung Quốc đã vượt qua Hoa Kỳ để trở thành thị trường lớn nhất của hạt điều Việt Nam khi xuất khẩu sang thị trường này tăng mạnh cả về lượng và trị giá. 7 tháng đầu năm, xuất khẩu hạt điều sang Trung Quốc đạt 96 nghìn tấn (tăng 29%) và 608 triệu USD (tăng 47%) so với cùng kỳ 2024.
Ông Bạch Khánh Nhựt - Phó Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS) - cho biết, xuất khẩu hạt điều sang Trung Quốc đang tăng mạnh trong một, hai tháng qua do các thương nhân nước này đang chuẩn bị nguồn thực phẩm phục vụ cho nhu cầu của Tết Trung thu sắp tới.
Còn theo đánh giá của Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), xuất khẩu hạt điều sang Trung Quốc tăng từ đầu năm đến nay do sự phục hồi của nền kinh tế Trung Quốc, nhu cầu tăng đối với các sản phẩm nông sản có lợi cho sức khỏe, cũng như việc doanh nghiệp Việt Nam chủ động đáp ứng tốt hơn các yêu cầu từ phía đối tác Trung Quốc.
Trái ngược với Trung Quốc, xuất khẩu hạt điều sang Hoa Kỳ lại đang giảm khá nhiều. 7 tháng đầu năm nay, xuất khẩu hạt điều sang Hoa Kỳ đạt 83 nghìn tấn và 561 triệu USD, giảm gần 28% về lượng và giảm gần 12% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái.
Lý giải về điều này, ông Nhựt nói, từ tháng 4/2025, sau khi Chính quyền Hoa Kỳ công bố sẽ áp thuế đối ứng với các đối tác thương mại, nhiều nhà nhập khẩu Hoa Kỳ đã tạm dừng mua hạt điều vì lo ngại khi lô hàng về đến Hoa Kỳ đúng thời điểm thuế đối ứng có hiệu lực, thì không biết phải chịu mức thuế ra sao. Tâm lý đó đã tác động đáng kể tới xuất khẩu hạt điều Việt Nam sang Hoa Kỳ trong thời gian qua.
Thống kê của Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ cho thấy, trong 6 tháng đầu năm 2025, Hoa Kỳ nhập khẩu gần 90 nghìn tấn hạt điều, trị giá 628 triệu USD, giảm 9,3% về lượng, nhưng tăng 12,8% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024. Nửa đầu năm nay, Hoa Kỳ tăng nhập khẩu hạt điều từ Bờ Biển Ngà và Brazil, trong khi giảm mua hàng từ các thị trường còn lại, gồm cả Việt Nam - nhà cung cấp lớn nhất.
Cụ thể, trong 6 tháng đầu năm, hạt điều Việt Nam nhập khẩu vào Hoa Kỳ là 79 nghìn tấn, trị giá 547 triệu USD, giảm 10% về lượng, nhưng tăng hơn 13% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024, nhờ giá tăng cao (đạt bình quân 6.941 USD/tấn, tăng 26%).
Trung Quốc sẽ là thị trường xuất khẩu hạt điều lớn nhất trong năm nay. Ảnh: Thanh Sơn.
Sau khi Hoa Kỳ chính thức công bố thuế đối ứng, hạt điều Việt Nam đang gặp bất lợi tại thị trường Hoa Kỳ, vì giá hạt điều Việt Nam nhập khẩu vào Hoa Kỳ từ đầu năm đến nay vốn đã tăng nhiều so với năm ngoái, lại cộng thêm 20% thuế thì giá còn cao hơn nữa. Khi giá hạt điều lên quá cao, người tiêu dùng sẽ giảm sử dụng hạt điều để chuyển sang các loại hạt khác vốn được sản xuất nhiều tại Hoa Kỳ như hạt hạnh nhân, óc chó, dẻ cười...
Bên cạnh đó, trong những nước xuất khẩu hạt điều vào thị trường Hoa Kỳ, Bờ Biển Ngà có lợi thế về thuế đối ứng hơn so với Việt Nam, khi có mức thuế 15%. Với sự chênh lệch thuế tới 5%, cộng với khoảng cách địa lý gần hơn so với Việt Nam, các nhà nhập khẩu Hoa Kỳ có thể sẽ ưu tiên mua hạt điều Bờ Biển Ngà rồi mới tới hạt điều Việt Nam.
Hơn 10 năm qua, Hoa Kỳ luôn là thị trường lớn nhất của hạt điều Việt Nam, thường chiếm trên 20% lượng hạt điều xuất khẩu (năm 2024, Hoa Kỳ chiếm gần 27%). Chính vì vậy, những khó khăn mà thuế đối ứng gây ra sẽ tác động không nhỏ tới xuất khẩu hạt điều vào thị trường này.
Trong bối cảnh ấy, xuất khẩu hạt điều chế biến cũng là một giải pháp quan trọng cho ngành điều Việt Nam. Các thương nhân Hoa Kỳ trong khi giảm nhập khẩu nhân điều thì đang tăng mua hạt điều chế biến. Trong 6 tháng đầu năm nay, Hoa Kỳ nhập khẩu gần 28 nghìn tấn hạt điều chế biến, trị giá 214 triệu USD, tăng 33% về lượng và tăng 53% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024.
Việc Hoa Kỳ tăng nhập khẩu hạt điều chế biến là xu hướng đáng chú ý, phản ánh sự chuyển dịch tiêu dùng tại thị trường này sang các sản phẩm chế biến sẵn. Việt Nam, Ấn Độ, Thái Lan và Canada là những thị trường chủ yếu cung cấp nhóm hàng này cho Hoa Kỳ. Trong đó, nhập khẩu hạt điều chế biến từ Việt Nam đang tăng lên.
Điểm đến quan trọng nhất cùa hạt điều Việt Nam trong những tháng còn lại của năm nay vẫn là Trung Quốc khi nhu cầu tiêu thụ tại thị trường này đang tăng lên. Lãnh đạo VINACAS nhận định, trong cả năm nay, Trung Quốc sẽ là thị trường lớn nhất của hạt điều Việt Nam.
