Tín dụng xanh: Bước tiên phong trong tài chính xanh cho phát triển bền vững

Trong đó, tín dụng xanh không chỉ hỗ trợ nông dân tăng cường khả năng chống chịu với rủi ro mà còn khuyến khích việc áp dụng các thực hành sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng gắn liền với tiêu chí bền vững và bảo vệ môi trường.

Đòn bẩy tài chính vi mô ưu việt

Sản phẩm “vốn tín dụng xanh” là một sáng kiến thiết thực nằm trong khuôn khổ dự án “sáng kiến tài trợ rủi ro khí hậu cho ngành nông nghiệp Việt Nam” (AgriCRF VN). Đây là kết quả của sự hợp tác chặt chẽ, hỗ trợ kỹ thuật giữa Tổ chức Tài chính vi mô TNHH một thành viên Tình Thương (TYM) với Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) và Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ Nông nghiệp và Môi trường). Mục đích cốt lõi là khuyến khích khách hàng tiếp cận nguồn vốn phục vụ sản xuất, kinh doanh và đời sống theo hướng xanh và bền vững.

Sản phẩm được thiết kế tối ưu nhằm tháo gỡ rào cản tiếp cận vốn cho nhóm khách hàng yếu thế, với các ưu điểm nổi bật: Hạn mức vay tối đa lên đến 100 triệu đồng; thời hạn vay linh hoạt đến 24 tháng, cùng hình thức hoàn trả gốc và lãi vay theo tuần, theo tháng hoặc chu kỳ 4 tuần/lần; quy trình giải ngân nhanh chóng trong vòng 7 ngày và không yêu cầu tài sản thế chấp, tạo điều kiện thuận lợi cho nông dân.

TYM áp dụng cơ chế ưu đãi cụ thể, giảm lãi suất từ 0,9% đến 2,1% mỗi năm so với món vay thông thường. Ưu đãi này dành cho khách hàng có chứng nhận sản phẩm bền vững (như OCOP, VietGAP, GlobalGAP …) hoặc khách hàng sử dụng vốn vay cho các nhu cầu đời sống gắn với tiêu chí xanh, chẳng hạn như mua xe điện hoặc đầu tư thiết bị điện năng lượng mặt trời (ví dụ: mua xe điện, đầu tư thiết bị điện năng lượng mặt trời).

Ông Phùng Đình Kiện, Phó Giám đốc TYM, khẳng định: TYM coi tín dụng xanh không chỉ là sản phẩm tài chính, mà là công cụ để thúc đẩy thay đổi nhận thức và hành vi của khách hàng, hướng tới lối sống xanh, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững và trách nhiệm xã hội. Quá trình thẩm định tín dụng đã được bổ sung hai tiêu chí về môi trường, đảm bảo tính chặt chẽ và nhất quán.

Việc phát triển sản phẩm tín dụng xanh của TYM được đặt trong bối cảnh Chính phủ Việt Nam đã thiết lập hành lang pháp lý rõ ràng, tạo động lực cho các tổ chức tài chính chuyển dịch dòng vốn. Cụ thể, Luật Bảo vệ Môi trường 2020 và các văn bản hướng dẫn đã chính thức định nghĩa Tín dụng Xanh và yêu cầu các tổ chức tín dụng phải lồng ghép yếu tố rủi ro môi trường vào quy trình hoạt động.

Việc TYM bổ sung các tiêu chí về môi trường vào bảng thẩm định tín dụng chính là sự cụ thể hóa các quy định vĩ mô này ở cấp độ cơ sở. Sản phẩm tín dụng xanh của TYM đóng vai trò quan trọng trong việc hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược, góp phần giảm phát thải và bảo vệ môi trường, thúc đẩy chuyển đổi sản xuất nông nghiệp bền vững, và nâng cao năng lực ứng phó với biến đổi khí hậu cho người dân nông thôn.

Hiệu quả thí điểm và triển vọng mở rộng

Sản phẩm được thí điểm từ ngày 24/3/2025 tại hai chi nhánh Ý Yên (Nam Định cũ) và Diễn Châu (Nghệ An). Tính đến ngày 31/10/2025, TYM đã giải ngân hơn 26 tỷ đồng cho 759 khách hàng, trong đó 100% là phụ nữ. Đến cùng thời điểm, dư nợ tín dụng xanh tại 2 chi nhánh đạt 19,4 tỷ đồng, chiếm 6,9% tổng dư nợ. Đáng chú ý, 72% khách hàng vay vốn để tiêu dùng xanh và 28% cho mục đích trồng trọt, chăn nuôi hỗn hợp áp dụng kỹ thuật giảm phát thải. Hơn 500 cán bộ TYM cũng đã được đào tạo chuyên sâu về sản phẩm và quy trình.

Trong thời gian tới, TYM mong muốn tiếp tục được đồng hành cùng các tổ chức phát triển để: Hỗ trợ các khoản vay ưu đãi nhằm mở rộng quy mô tín dụng xanh, xây dựng hệ thống giám sát sau tín dụng minh bạch, phát triển chương trình đào tạo chuyên sâu về tín dụng thực hành xanh cho khách hàng và cán bộ và xây dựng tài liệu tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng về tài chính xanh. Với sự đồng hành của GIZ và quyết tâm đổi mới, sản phẩm “vốn tín dụng xanh” hứa hẹn sẽ tiếp tục đóng góp tích cực vào mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam.

Tác động thực tế được minh chứng qua câu chuyện của chị Nguyễn Thị Loan (xã Vạn Thắng, tỉnh Ninh Bình). Vốn vay xanh đã giúp chị mở rộng mô hình trại nấm rơm, không chỉ nâng cao thu nhập 40-50 triệu đồng mỗi tháng mà còn góp phần hạn chế tình trạng đốt rơm rạ gây ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó, các khóa đào tạo đã giúp khách hàng (cụm trưởng) lan tỏa kiến thức và thông điệp xanh tới các thành viên khác trong cụm, phổ biến nhận thức về sản xuất, tiêu dùng bền vững.

Chị Nguyễn Thị Loan chia sẻ: “Khi mà làm mô hình này em biết TYM các chị có cho vay vốn hỗ trợ phụ nữ phát triển, các chị ấy có vốn xanh, khi được hướng dẫn là em vay luôn, các chị hỗ trợ vốn rất nhanh, có tiền trả công cho người thu gom rơm, có tiền mua nguyên liệu, có tiền xây dựng lán trại”.

Đánh giá về ý nghĩa của mô hình, ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), đã nhận định: Thành công ban đầu của tín dụng xanh tại TYM, với hơn 26 tỷ đồng được giải ngân cho 759 khách hàng, là bằng chứng rõ ràng cho thấy tài chính vi mô có thể là kênh dẫn vốn hiệu quả để định hướng hành vi sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng phù hợp với chiến lược quốc gia.

"Việc lồng ghép các tiêu chí bền vững vào quy trình thẩm định tín dụng vi mô là bước đi đột phá, phù hợp với tinh thần của Luật Bảo vệ Môi trường 2020. Mô hình này cần được nghiên cứu để nhân rộng, góp phần đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang nền nông nghiệp sinh thái, giảm phát thải mà Chính phủ đang ưu tiên", ông Lê Đức Thịnh nhấn mạnh.

Từ kết quả khả quan giai đoạn đầu, TYM đã tiến hành đánh giá và điều chỉnh sản phẩm, đồng thời tiếp tục nghiên cứu để mở rộng quy mô. TYM sẽ bổ sung các kỳ hạn vay mới 6, 12, 18 và 24 tháng, áp dụng hình thức hoàn trả gốc và lãi theo tháng nhằm tăng tính linh hoạt cho khách hàng, đồng thời xây dựng hướng dẫn cụ thể đối với các ngành nghề đặc thù như thủy sản và chăn nuôi.

Đặc biệt, TYM sẽ xem xét nghiên cứu đổi tên sản phẩm thành “tín dụng thực hành xanh”, với định hướng không chỉ cung cấp ưu đãi tín dụng mà còn thúc đẩy khách hàng áp dụng các nguyên tắc bảo vệ môi trường trong sản xuất và đời sống.