Nguồn thu nhập đáng kể của nhiều hộ dân
Gia đình chị Lương Thị Đời, xóm Lũng Tao, xã Nam Tuấn được biết đến là hộ có nhiều trám đen trong xóm. Hơn 20 cây, trong đó khoảng 15 cây đã cho quả ổn định và đem lại nguồn thu nhập hàng chục triệu đồng mỗi năm cho gia đình chị.
Nhờ trồng trám đen, nhiều hộ dân xóm Lũng Tao, xã Nam Tuấn đã thoát nghèo. Ảnh: Bảo Hà.
Chị Đời chia sẻ, cây trám hợp đất đồi, ít sâu bệnh, không tốn nhiều công chăm sóc. Mỗi cây sai quả cho thu 50 - 60kg, với giá 120 nghìn đồng/kg, một cây cũng có thể đem lại 6 - 7 triệu đồng. Chỉ tính riêng vụ trám, gia đình tôi đã có khoản thu ổn định, đủ lo cho con cái học hành, chi tiêu sinh hoạt và sửa sang nhà cửa.
Điểm đặc biệt là phần lớn trám của gia đình chị Đời là trám nếp cổ thụ, chất lượng thơm ngon, bùi ngậy, nên thương lái và khách quen đặt mua hết. Nhờ vậy, chị không phải mang hàng ra chợ bán mà vẫn tiêu thụ hết sản phẩm.
Không chỉ gia đình chị Đời, gia đình anh Triệu Thế Động cùng xóm Lũng Tao cũng khẳng định hiệu quả vượt trội từ cây trám đen, gia đình anh có trên 20 cây trồng từ hàng chục năm trước, trám thu hoạch đến đâu bán hết đến đó, thương lái đến tận nhà thu mua nên gia đình anh Động không phải lo lắng đầu ra. Nhờ cây trám, gia đình anh Động đã thoát cảnh thiếu trước hụt sau, có của ăn của để và còn mở rộng thêm diện tích trồng.
Điều khiến trám đen Lũng Tao khác biệt chính là chất lượng quả. Nhờ khí hậu, thổ nhưỡng đặc thù, quả trám nơi đây vỏ mỏng, căng bóng, vị bùi béo, thơm ngậy xen lẫn chút chua dịu, không gây ngấy khi chế biến. Chính sự khác biệt ấy đã tạo “thương hiệu riêng” cho trám đen Lũng Tao.
Giá quả trám đen dao động từ 100 - 120 nghìn đồng/kg. Ngay cả hạt trám cũng được thương lái thu mua với giá 50 nghìn đồng/kg để làm giống hoặc chế biến. Ảnh: Bảo Hà.
Hiện nay, giá bán quả trám đen dao động từ 100 - 120 nghìn đồng/kg. Ngay cả hạt trám cũng được thương lái thu mua với giá 50 nghìn đồng/kg để làm giống hoặc chế biến. Những cây sai quả có thể mang lại thu nhập 14 -15 triệu đồng/năm, cây ít cũng cho từ 1 - 2 triệu đồng. Trong điều kiện miền núi còn nhiều khó khăn, đây là nguồn thu nhập đáng kể, giúp người dân cải thiện đời sống.
Chính quyền đồng hành để phát triển bền vững
Theo thống kê, toàn xóm Lũng Tao có 60 hộ thì hộ nào cũng trồng trám đen. Nhà ít cũng 1 - 2 cây, nhà nhiều tới hơn 20 cây. Có những cây cổ thụ đường kính 60 - 70cm, mỗi năm cho thu hoạch hàng chục kg quả.
Nhờ cây trám, nhiều hộ nghèo trước đây nay đã vươn lên có kinh tế khá giả, xây dựng được nhà cửa khang trang, nuôi con cái học hành đầy đủ.
Ông Ngọc Nguyễn Eng, Bí thư Chi bộ, Trưởng xóm Lũng Tao, cho biết: Những năm gần đây, quả trám đen Cao Bằng ngày càng được nhiều người biết đến, nhu cầu thị trường tăng nên giá trị của quả trám cũng được nâng lên. Bà con rất phấn khởi vì nhờ trám đen nhiều hộ đã thoát nghèo, đời sống kinh tế được cải thiện rõ rệt.
Không chỉ là cây xóa nghèo, trám đen còn đang được định hướng trở thành cây trồng hàng hóa, đặc hữu có thương hiệu của xã Nam Tuấn. Đảng bộ xã định hướng đưa loại cây này vào Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Người dân xóm Lũng Tao, xã Nam Tuấn thu Hoạch trám đen. Ảnh: Bảo Hà.
Ông Hoàng Văn Dũng - Chủ tịch UBND xã Nam Tuấn, cho biết: Cây trám đen đã chứng minh hiệu quả kinh tế rõ rệt, song phần lớn hiện nay vẫn mọc tự nhiên hoặc do người dân trồng bằng hạt, chưa qua chọn lọc giống nên năng suất chưa đồng đều. Thời gian tới, xã sẽ phối hợp với các ngành chuyên môn nhân giống trám đen bản địa, mở rộng diện tích trồng. Đồng thời, xã cũng vận động bà con thành lập tổ hợp tác để hỗ trợ nhau trong sản xuất, hình thành vùng trồng tập trung, đủ sức đưa sản phẩm ra thị trường lớn.
Ông Dũng cho biết thêm, nếu làm tốt khâu giống và xây dựng được vùng trồng quy mô, cây trám đen không chỉ giúp bà con thoát nghèo bền vững mà còn có thể vươn ra thị trường ngoài tỉnh, tiến tới xây dựng thương hiệu nông sản đặc trưng của địa phương.
Với những cây trồng bản địa có giá trị, nếu biết khai thác đúng tiềm năng, nông dân xã Nam Tuấn nói riêng và tỉnh Cao Bằng nói chung hoàn toàn có thể thoát nghèo, ổn định đời sống và phát huy thế mạnh cây bản địa đặc trưng. Từ một loại cây gắn bó với đời sống dân dã, trám đen nay đã trở thành cây hàng hóa, mang lại thu nhập cao và bền vững cho nhiều hộ dân.
Không chỉ giúp nhiều hộ vươn lên khá giả, trám đen còn góp phần thay đổi diện mạo nông thôn miền núi. Những con đường bê tông mới mở, những ngôi nhà khang trang mọc lên giữa bản làng… đều ít nhiều có sự đóng góp từ thu nhập cây trám đen mang lại.
Với sự định hướng của cấp ủy, chính quyền, sự đồng lòng của người dân, cây trám đen Lũng Tao hứa hẹn sẽ tiếp tục là cây trồng chủ lực, mang lại hiệu quả lâu dài và góp phần quan trọng vào công cuộc giảm nghèo, phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.
