Tổ chức Y tế Thế giới từng cảnh báo, ô nhiễm không khí là một trong những mối đe dọa lớn nhất với sức khỏe nhân loại, gây khoảng 7 triệu ca tử vong mỗi năm. Nếu không được kiểm soát, hệ lụy đối với sức khỏe cộng đồng sẽ ngày càng nặng nề.

Các phương tiện giao thông là một trong những tác nhân gây ra ô nhiễm không khí. Ảnh: Thục Vy.
Tại TP.HCM, nguồn gây ô nhiễm không khí bao gồm: giao thông đường bộ chiếm 35% lượng phát thải; công nghiệp và sản xuất chiếm 25%; xây dựng chiếm 15%. Trong số những nguyên nhân gây ô nhiễm không khí, lĩnh vực giao thông và sản xuất công nghiệp được xem là thủ phạm chính.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ về các giải pháp toàn diện và cấp bách để xử lý ô nhiễm môi trường không khí tại các thành phố lớn, TP.HCM đang tập trung các nguồn lực triển khai quyết liệt, đồng bộ và hiệu quả các giải pháp từ chính sách quản lý, quy hoạch, kỹ thuật và truyền thông với sự tham gia của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội nhằm giảm ô nhiễm môi trường không khí, bảo đảm chất lượng không khí.
Theo đó, thành phố thực hiện các quy hoạch chung theo hướng xanh, bền vững. Trong đó chú trọng bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên cùng với phát triển các đô thị sinh thái, phát triển các vành đai xanh, xây dựng hành lang xanh dọc sông Sài Gòn, phát triển công viên cây xanh, không gian xanh trong đô thị. Dành nguồn lực tài chính và tập trung tháo gỡ các rào cản, vướng mắc để kịp thời triển khai các dự án đầu tư nâng cao năng lực quan trắc môi trường phục vụ công tác dự báo, cảnh báo và ứng phó tình trạng ô nhiễm không khí.
Tiếp tục công tác ngăn ngừa, kiểm soát ô nhiễm không khí trong các hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ; triển khai các nghiên cứu ứng dụng mô hình trí tuệ nhân tạo để nâng cao khả năng dự báo, cảnh báo ô nhiễm không khí. Ưu tiên đa dạng hóa nguồn lực tài chính cho công tác bảo vệ môi trường; đẩy mạnh hợp tác quốc tế và nghiên cứu khoa học. Rà soát cơ sở dữ liệu nguồn thải có phát sinh khí thải và xây dựng kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí cho TP.HCM giai đoạn 2026-2030.
Đồng thời, thành phố tăng cường kiểm soát ô nhiễm không khí trong lĩnh vực giao thông thông qua các giải pháp như: đầu tư phát triển hạ tầng giao thông công cộng; tăng cường kiểm soát phát thải của phương tiện giao thông cơ giới; triển khai đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông theo các lộ trình chuyển đổi và chính sách hỗ trợ chuyển đổi phương tiện vận tải hành khách công cộng sang xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh.
Liên quan đến việc kiểm soát ô nhiễm không khí, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM cũng đề xuất các giải pháp như: thành phố cần quy hoạch đô thị xanh, hạ tầng xanh (metro, xe buýt công cộng); gia tăng không gian xanh (công viên, rừng và vành đai xanh); công trình xanh; kiểm soát bụi trong xây dựng (áp dụng các quy định nghiêm ngặt hơn cho các công trường xây dựng); cải thiện quản lý chất thải (nâng cao hệ thống thu gom và xử lý chất thải rắn, thúc đẩy tái chế và các sáng kiến chuyển đổi năng lượng).
Ngoài ra, các Sở ngành và địa phương phải vào cuộc quyết liệt, huy động mạnh mẽ nguồn lực tài chính và phối hợp chặt chẽ với các tỉnh lân cận để giải quyết ô nhiễm không khí đô thị. Giai đoạn 2025-2030 cần đẩy mạnh chuyển đổi số để thúc đẩy chuyển đổi xanh, đặt mục tiêu nâng cao chất lượng không khí lên hàng đầu trong chính sách phát triển kinh tế - xã hội.