Dùng máy bay không người lái giám sát điểm gây ô nhiễm không khí

• "Mắt thần" giám sát ô nhiễm không khí

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc triển khai thực hiện các giải pháp giải quyết tình trạng ô nhiễm không khí, tập trung cho khu vực thành phố Hà Nội vào các tháng cuối năm 2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường giao các đơn vị tổ chức thực hiện các nhiệm vụ cấp bách.

Đáng chú ý, Cục Môi trường đang phối hợp với Cục Viễn thám quốc gia triển khai sử dụng các thiết bị phù hợp như thiết bị bay không người lái (drone) nhằm theo dõi, phát hiện tình trạng đốt rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp và bụi phát sinh từ các công trường xây dựng lớn và đưa thông tin trên các phương tiện truyền thông.

Chia sẻ về việc dùng máy bay không người lái giám sát điểm gây ô nhiễm không khí, ông Vũ Hữu Liêm, Giám đốc Trung tâm Giám sát tài nguyên môi trường và Biến đổi khí hậu (Cục Viễn thám quốc gia) cho biết, Cục Viễn thám quốc gia vừa được trang bị thêm nhiều thiết bị hiện đại, bao gồm hệ thống máy bay không người lái M300 RTK với hai ống kính quang học và công nghệ Lidar.

Hệ thống này kết hợp với phần mềm xử lý đồng bộ kèm theo cùng với máy GPS 2 tần số có khả năng đo động, đo tĩnh có độ chính xác cao sẽ giúp công tác khảo sát, thu thập và phân tích thông tin thực địa khu vực cần đánh giá, giám sát trở nên nhanh chóng và chính xác hơn.

Hiện Cục Viễn thám quốc gia xin giấy phép bay và dự kiến sử dụng hai máy bay không người lái giám sát điểm phát thải trọng điểm về đốt rơm rạ, xây dựng, giao thông, công nghiệp trong tháng 9-10. Các điểm giám sát cụ thể sẽ được công bố khi giấy phép bay được cơ quan có thẩm quyền cấp. Đồng thời kết quả giám sát được chuyển ngay cho chính quyền địa phương để xử lý và công bố trên phương tiện thông tin đại chúng.

Lắp đặt 50 cảm biến kiểm soát chất lượng không khí

Cùng với việc dùng máy bay không người lái giám sát điểm gây ô nhiễm không khí, Cục Môi trường cũng phối hợp với UBND thành phố Hà Nội, UBND các tỉnh lân cận xác định ít nhất khoảng 100 vị trí để lắp đặt các hệ thống cảm biến đo nhanh chất lượng không khí, nhằm cung cấp dữ liệu chính xác cho công tác giám sát, dự báo, cảnh báo sớm để cộng đồng biết khu vực nào đang ô nhiễm. Ưu tiên gần nguồn ô nhiễm, khu dân cư đông đúc, bệnh viện, trường học.

Mục tiêu là đến cuối tháng 9 sẽ lắp đặt khoảng 50 cảm biến tại Hà Nội và các tỉnh lân cận, tại các khu vực có khả năng ảnh hưởng bởi nguồn phát thải lớn từ hoạt động công nghiệp, đốt hở phế phụ phẩm nông nghiệp và từ hoạt động giao thông.

Song song với đó, Cục Môi trường cũng đang phối hợp với các cơ quan thông tấn báo chí đưa thông tin về chỉ số chất lượng không khí tại Hà Nội và một số bản tin dự báo chất lượng không khí trong vòng 48 giờ tới; phối hợp với Viện Khoa học Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu để nghiên cứu, xây dựng mô hình dự báo chất lượng không khí trong vòng 5-7 ngày tới.

Trong thời gian này, Cục Môi trường cũng sẽ phối hợp với UBND TP Hà Nội chuẩn bị kế hoạch, phương án thành lập, triển khai các Đoàn kiểm tra về ô nhiễm không khí, tập trung vào các hành vi vi phạm tại công trình xây dựng, xe vận chuyển vật liệu, phế thải, các điểm tập kết rác thải tự phát và các hành vi đốt rác thải, phụ phẩm nông nghiệp ngoài trời...

Một trong các giải pháp cải thiện chất lượng không khí đang được thực hiện là kiểm soát khí thải phương tiện giao thông. Bộ NN-MT đang xây dựng dự thảo Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý chất lượng không khí giai đoạn 2025 - 2030, tầm nhìn 2045 với nhiều mục tiêu cụ thể cho các địa phương. Trong đó, Hà Nội đặt mục tiêu giảm 20% số ngày AQI xấu và giảm 20% nồng độ PM2.5 vào năm 2030 so với 2024. Các tỉnh lân cận như Bắc Ninh, Thái Nguyên, Hải Phòng phải giảm ít nhất 10% bụi mịn, còn TP. Hồ Chí Minh và các đô thị khác hướng tới cải thiện liên tục.

Trong số các giải pháp, điện khí hóa giao thông nổi lên như bước ngoặt. Lộ trình đã được phác thảo khá rõ ràng: Từ 2026, xe máy xăng sẽ bị cấm trong khu vực Vành đai 1 Hà Nội. Đến 2028, lệnh cấm mở rộng ra Vành đai 1-2, kèm hạn chế ô tô xăng. Năm 2030, phạm vi cấm kéo dài đến Vành đai 3. Đặc biệt, 100% xe buýt Hà Nội phải sử dụng điện hoặc năng lượng xanh vào năm 2030. Dự thảo kế hoạch cũng chỉ ra một số giải pháp như đổi xe cũ lấy xe điện, mở rộng trạm sạc công cộng, đầu tư metro, xe buýt điện và phát triển “vùng phát thải thấp” tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh.