Sơn La củng cố 'lá chắn' phòng, chống và thích ứng thiên tai

Cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc

Năm 2025, Sơn La trải qua chuỗi thiên tai dồn dập và khốc liệt chưa từng có trong nhiều năm trở lại đây. Tính đến giữa tháng 10/2025, toàn tỉnh hứng chịu 15 đợt không khí lạnh, 5 đợt rét đậm rét hại, 8 trận dông lốc, 13 đợt mưa lớn trên diện rộng, trong đó chịu ảnh hưởng liên tiếp của hoàn lưu 4 cơn bão lớn: Wipha, Kajiki, Bualoi và Matmo.

Những đợt mưa bão nối tiếp nhau đã gây thiệt hại nặng nề: 13 người chết, 11 người bị thương; gần 4.300 ngôi nhà bị ảnh hưởng, trong đó 88 nhà thiệt hại hoàn toàn, hơn 1.800 nhà bị ngập nước, 455 nhà phải di dời khẩn cấp và 408 nhà có nguy cơ bị sạt lở, đá lăn. Đáng chú ý, sau các đợt mưa lũ, đã phát sinh 10 điểm sạt lở có nguy cơ cao ảnh hưởng trực tiếp đến 414 hộ dân, cần được kiểm tra, đánh giá, xem xét di dời khẩn cấp.

Về nông nghiệp, hàng nghìn hecta lúa, hoa màu, cây lâu năm bị cuốn trôi; nhiều tuyến đường, cầu cống, công trình thủy lợi, điểm trường, cơ sở y tế hư hỏng nặng. Tổng thiệt hại ước tính hơn 1.289 tỷ đồng.

Ngay từ đầu năm, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Sơn La đã chủ động xây dựng kế hoạch phòng, chống, ứng phó thiên tai; rà soát các khu vực nguy cơ lũ quét, sạt lở để có phương án di dời. Khi có thông tin mưa lũ, tỉnh đã ban hành công điện khẩn, huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc; lập các đoàn công tác do lãnh đạo tỉnh trực tiếp chỉ đạo tại hiện trường; huy động lực lượng quân đội, công an, dân quân tự vệ, giao thông, thủy lợi, y tế… ứng cứu, khắc phục hậu quả, thông tuyến giao thông, bảo vệ công trình trọng điểm, bảo đảm an toàn cho người dân.

Nhờ đó, hàng trăm hộ vùng nguy cơ cao được sơ tán kịp thời; các tuyến đường chính được thông suốt; hồ chứa, đập thủy lợi, lưới điện được kiểm tra, gia cố, vận hành an toàn.

Không để ai bị bỏ lại phía sau

Sau thiên tai, Sơn La tập trung tổng lực cho công tác khắc phục và phục hồi sản xuất. Các trường hợp thương vong được thăm hỏi, hỗ trợ kịp thời. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp phát động quyên góp, hỗ trợ người dân vùng bị thiệt hại.

Hơn 890 tấn gạo từ nguồn dự trữ quốc gia đã được phân bổ đến các xã bị ảnh hưởng; hàng chục tấn hàng hóa, nhu yếu phẩm từ tổ chức, doanh nghiệp và các nhóm thiện nguyện được tiếp nhận, cấp phát công khai, đúng đối tượng.

Về khắc phục nhà ở, với nhà bị thiệt hại một phần, chính quyền các xã, phường đã huy động lực lượng tại chỗ hỗ trợ người dân sửa chữa, bảo đảm an toàn sinh hoạt; 1.806 nhà bị ngập nước đã được dọn dẹp, vệ sinh, xử lý môi trường ngay sau khi nước lũ rút; 819 nhà bị sập đổ hoàn toàn, hư hỏng nặng hoặc nằm trong khu vực sạt lở nguy hiểm đã được xây mới, sửa chữa, di dời đến nơi an toàn….

Cùng với đó, hàng trăm công trình giao thông, thủy lợi, nước sinh hoạt được sửa chữa; 18 công trình cấp nước và 33 công trình thủy lợi hoạt động trở lại, bảo đảm cấp nước sinh hoạt và tưới tiêu vụ mùa.

Trong lĩnh vực giáo dục và y tế, 79 điểm trường và 14 cơ sở y tế được hỗ trợ tu sửa với tổng kinh phí hơn 24,5 tỷ đồng. Bệnh viện Đa khoa khu vực Vân Hồ, cơ sở Thảo Nguyên, nơi chịu thiệt hại nặng nhất, đang được đề xuất hỗ trợ thêm 1,34 tỷ đồng để khôi phục toàn diện.

Ông Lê Sỹ Tuyến, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi và Tài nguyên nước (Sở Nông nghiệp và Môi trường), cho biết: Trước diễn biến bất thường và phức tạp của thiên tai, Sơn La xác định nhiệm vụ chiến lược giai đoạn tới là chuyển từ bị động sang chủ động phòng ngừa - thích ứng bền vững.

Cùng với việc đầu tư khắc phục hạ tầng, tỉnh chú trọng củng cố “lá chắn mềm”, gồm: nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo sớm; cập nhật bản đồ rủi ro thiên tai đến từng xã phường; tăng cường tập huấn kỹ năng ứng phó cho lực lượng cơ sở; đẩy mạnh truyền thông, tạo chuyển biến trong nhận thức người dân để chủ động phòng tránh thiên tai. Mục tiêu không chỉ là giảm thiểu thiệt hại, mà là xây dựng những khu dân cư an toàn, bền vững, thích ứng thiên tai.

Phòng chống thiên tai không là nhiệm vụ riêng của ngành nào, mà là trách nhiệm liên ngành, liên cấp và của toàn dân. Khi người dân chủ động; khi chính quyền hành động quyết liệt, đồng bộ; khi nguồn lực được huy động đúng trọng tâm, Sơn La đang nỗ lực biến vùng rủi ro thành vùng an toàn, biến tổn thất thành kinh nghiệm, biến thiên tai thành động lực để đổi thay, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

Để khắc phục hậu quả, nâng cao năng lực ứng phó, chủ động phòng chống thiên tai, Sơn La đang đề nghị Trung ương hỗ trợ tổng kinh phí hơn 1.400 tỷ đồng cho bốn nhóm nhiệm vụ trọng tâm: Thực hiện 35 dự án sắp xếp, ổn định dân cư vùng thiên tai cho 1.504 hộ dân; Xây dựng, gia cố, kè chống sạt lở tại các khu vực trọng điểm có nguy cơ cao; Đầu tư nâng cấp, kiên cố hóa hệ thống hồ chứa, đập thủy lợi đã xuống cấp; Hỗ trợ khắc phục thiệt hại hạ tầng giao thông do mưa lũ gây ra.