'Thay da đổi thịt' từ niềm tin vươn lên

Buổi sáng ở Thanh Sơn, mưa lất phất. Con đường quốc lộ 32A dẫn vào trung tâm xã vẫn còn ẩm hơi đất, nhưng những căn nhà mới sơn sáng màu đã thay cho mái tôn xiêu vẹo của mười năm trước. Hơn một thập kỷ qua, xã Thanh Sơn đã không chỉ cải thiện đời sống vật chất mà còn giúp người dân tiếp cận thông tin về kỹ thuật sản xuất, vay vốn, và phát triển kinh tế hộ gia đình.

Hiện nay, thu nhập bình quân ở xã đạt 50,9 triệu đồng/người/năm, và tỷ lệ hộ nghèo giảm 2,4% mỗi năm. Nhưng điều quan trọng hơn cả, như lãnh đạo xã nói, là sự đổi thay trong suy nghĩ của người dân: họ không còn xem nghèo như số phận, bởi giờ đây họ biết cách tiếp cận thông tin, học hỏi kiến thức để tự vươn lên.

“Mình còn hai tay hai chân, không thể mãi trong diện nghèo”

Trong căn nhà cấp bốn vừa sửa xong ở khu 8, anh Lương Ngọc Tuân, thương binh 58 tuổi, ngồi tựa lưng vào chiếc ghế gỗ, giọng chậm rãi nhưng dứt khoát: “Mới rồi anh cạo hết đi, làm lại. Chính sách hỗ trợ được ba mươi triệu, nhưng điều quan trọng là mình biết cách vay thêm vốn, tiếp cận thông tin về kỹ thuật xây dựng và quản lý kinh tế hộ để thực hiện được ngôi nhà.”

Khi chương trình hỗ trợ xóa nhà tạm triển khai, anh không chỉ nhận sự hỗ trợ về vật chất mà còn được hướng dẫn cách lập kế hoạch tài chính, quản lý chi phí. Điều khiến nhiều người nể phục là việc anh chủ động xin rút khỏi danh sách hộ nghèo, không chỉ vì vật chất, mà vì anh đã “trang bị” đủ thông tin để tự lập.

“Bọn anh tự xin ra. Vì anh nghĩ là bây giờ mình đã biết cách làm, đã hiểu cơ hội xung quanh, không đến nỗi phải để mãi trong diện nghèo nhất. Khi đã thoát nghèo rồi thì muốn nhường cho những người khổ hơn mình một tí. Anh rất tự hào vì điều đó".

Cách nhà anh Tuân vài con dốc, căn nhà hai tầng của vợ chồng cô Nguyễn Thị Thu, chú Ngô Xuân Cương vừa hoàn thiện phần thô. Căn nhà là kết quả của một quyết định đầy nghị lực và thông tin.

“Nhà này xây từ tháng ba, mà đến giờ cũng chưa xong. Cứ làm được một tí lại nghỉ vì mưa bão, thợ đi gặt”, cô Thu cười hiền. “Trước đây, mình chỉ có thông tin hạn chế, khó để lập kế hoạch. Năm 2004, Nhà nước từng hỗ trợ 2,9 triệu đồng, anh em góp thêm mới dựng nổi. Gần 20 năm sau, khi chương trình hỗ trợ nhà ở đợt hai đến, mình được cấp 60 triệu đồng và biết cách huy động nguồn lực, bán đất hợp lý để xây nhà mới.”

Cô Thu trồng ngô, nuôi một con bò, trông cháu cho các con đi làm công ty. “Điều thay đổi lớn nhất không phải tiền, mà là mình được tiếp cận thông tin về kỹ thuật, cách quản lý kinh tế, biết mình cần làm gì để cải thiện cuộc sống.”

Chính quyền: tạo nền để dân dám nghĩ khác, làm khác

Theo ông Hà Xuân Thuỷ, Trưởng phòng Kinh tế xã Thanh Sơn, địa phương hiện có nhiều mô hình phát triển kinh tế hộ gia đình hiệu quả, nhờ cung cấp thông tin hướng dẫn từ khâu kỹ thuật đến quản lý vốn.

“Trên địa bàn xã có nhiều mô hình, từ rừng, đồi, ruộng đến trang trại nuôi gà hàng nghìn con, hay làng nghề mộc Phú Hà. Chúng tôi không chỉ hỗ trợ vật chất mà còn cung cấp thông tin, tập huấn kỹ thuật và quản lý để người dân tự chủ phát triển”, ông Thủy nói.

Cùng với đó, xã phối hợp với Ngân hàng Chính sách Xã hội và các đơn vị khuyến nông để mở lớp tập huấn, cung cấp thông tin về vay vốn ưu đãi, hướng dẫn kỹ thuật sản xuất. “Khó khăn nhất là các hộ còn sản xuất nhỏ lẻ, vốn ít và thiếu thông tin. Thời gian tới, xã sẽ tập trung cung cấp thông tin, nhân rộng mô hình hiệu quả để tạo cơ hội thoát nghèo bền vững”, ông Thủy nhấn mạnh.

Ông Vương Chung Thành, Phó Chủ tịch UBND xã, cho biết: hạ tầng sinh hoạt đã đảm bảo, nhưng điều quan trọng là người dân biết tận dụng thông tin để tự quản lý nguồn nước, phát triển kinh tế và duy trì cuộc sống ổn định.

Chương trình xóa nhà tạm cũng đi kèm thông tin hướng dẫn về quản lý chi phí, vay vốn, kỹ thuật xây dựng. “Tổng số nhà tạm phải xóa là 33 hộ nghèo và cận nghèo, trong đó 17 hộ xây mới, 16 hộ sửa chữa. Quan trọng hơn là bà con nắm được thông tin để tự lập kế hoạch, quản lý ngân sách và phát triển lâu dài”, ông Thành cho biết.

Thoát nghèo - bắt đầu từ trong suy nghĩ

Câu chuyện của anh Tuân, cô Thu và hàng trăm hộ khác ở Thanh Sơn cho thấy, nghèo không chỉ do thiếu tiền, mà còn do thiếu thông tin và kỹ năng. Khi người dân được hướng dẫn, tiếp cận kiến thức và biết mình có thể làm gì, mọi thứ xung quanh cũng thay đổi theo.

Ông Thành khẳng định: “Trên địa bàn giờ không còn khu nào thiếu thốn. Điều cần nhất là giúp người dân tin rằng họ có thể vươn lên nhờ thông tin và tư duy đúng.”

Giờ đây, xã đặt mục tiêu đến năm 2030 nâng thu nhập bình quân lên 65 triệu đồng/người/năm, giảm tỷ lệ hộ nghèo dưới 1%. Nhưng giá trị lớn nhất không nằm ở con số, mà ở việc người dân được tiếp cận thông tin, học hỏi kỹ năng, và tự vươn lên.

Chiều xuống, mưa đã ngớt. Con đường ướt loang ánh đèn từ những ngôi nhà mới, mùi đất và vôi quyện vào hơi gió ẩm. Cuộc sống ở Thanh Sơn giờ yên ổn hơn, đủ đầy hơn, và trong từng ánh mắt, từng dáng người, đã có một điều gì đổi khác: người ta không còn nói đến nghèo như định mệnh, mà như một quãng đời cũ có thể khép lại nhờ thông tin và nỗ lực của chính mình.

Số liệu tham chiếu

- Xã Thanh Sơn (Phú Thọ): Thu nhập bình quân 2025 đạt 50,92 triệu đồng/người/năm, giảm nghèo 2,4%/năm.

- Cả nước (GSO 2024): Thu nhập khu vực nông thôn 49 triệu đồng/người/năm, giảm nghèo 1,8%/năm.

Thanh Sơn vượt trung bình vùng trung du miền núi, tiệm cận mức nông thôn cả nước.