Chiều 25/12, tại Hà Nội, Cục Quản lý tài nguyên nước tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và triển khai phương hướng, nhiệm vụ năm 2026.
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp dự và phát biểu chỉ đạo Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 của Cục Quản lý tài nguyên nước. Ảnh: Nguyễn Thủy.
Hoàn thiện thể chế, điều hành linh hoạt theo Luật Tài nguyên nước
Theo Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước Châu Trần Vĩnh, trong năm qua, công tác tham mưu xây dựng và hoàn thiện thể chế tiếp tục được xác định là nền tảng cho quản lý thống nhất tài nguyên nước. Cục Quản lý tài nguyên nước đã chủ trì xây dựng, trình ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật quan trọng, nổi bật là Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước cùng các thông tư hướng dẫn về kỹ thuật, phân cấp, phân quyền. Qua đó, khung khổ pháp lý ngày càng đầy đủ, tạo cơ sở cho quản lý, khai thác, sử dụng và bảo vệ tài nguyên nước theo hướng chặt chẽ, minh bạch.
Trên cơ sở thực tiễn, Cục đồng thời rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định còn bất cập, hướng tới đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp và người dân. Cách tiếp cận này giúp thể chế vừa bảo đảm đúng quy định pháp luật, vừa sát thực tiễn, phục vụ hiệu quả phát triển kinh tế - xã hội và yêu cầu quản lý trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước Châu Trần Vĩnh cho biết, công tác tham mưu xây dựng và hoàn thiện thể chế tiếp tục được xác định là nền tảng cho quản lý thống nhất tài nguyên nước năm 2025. Ảnh: Nguyễn Thủy.
Cùng với hoàn thiện thể chế, công tác điều hòa, phân phối tài nguyên nước được triển khai chủ động, linh hoạt. Cục đã xây dựng và công bố nhiều kịch bản nguồn nước trên các lưu vực sông lớn; thường xuyên theo dõi diễn biến khí tượng thủy văn để kịp thời tham mưu điều chỉnh vận hành liên hồ chứa, bảo đảm cấp nước cho sinh hoạt, sản xuất, phát điện, đồng thời phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn. Việc vận hành các hồ chứa lớn cơ bản tuân thủ đúng quy trình liên hồ, góp phần giảm thiểu thiệt hại do thiên tai và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn nước.
Lấy chuyển đổi số làm đòn bẩy quản lý
Sau khi nghe các báo báo, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp đánh giá, năm 2025 là một năm đặc biệt khó khăn đối với công tác quản lý tài nguyên nước, trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến ngày càng cực đoan, nhu cầu sử dụng nước gia tăng nhanh và sự phụ thuộc vào nguồn nước xuyên biên giới ngày càng rõ nét. Trong điều kiện đó, Cục Quản lý tài nguyên nước đã thể hiện rõ nội lực, trình độ chuyên môn và tinh thần trách nhiệm, hoàn thành khối lượng lớn nhiệm vụ, trong đó có nhiều nội dung mới, khó và nhạy cảm.
Theo Thứ trưởng, một điểm sáng nổi bật là Cục đã chủ động triển khai đồng bộ các nhiệm vụ trọng tâm như điều chỉnh, hoàn thiện quy trình vận hành liên hồ chứa, điều hòa, phân bổ nguồn nước, xây dựng và công bố các kịch bản nguồn nước; duy trì, nâng cấp các hệ thống giám sát khai thác, sử dụng nước và theo dõi vận hành hồ chứa, từng bước kết nối, chia sẻ dữ liệu phục vụ chỉ đạo, điều hành. “Đây là những công việc phức tạp, chịu tác động mạnh của các yếu tố kinh tế - xã hội và biến động tự nhiên, song đã được triển khai bài bản, tạo nền tảng quan trọng cho công tác quản lý nhà nước về tài nguyên nước”, Thứ trưởng ghi nhận.
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp đánh giá cao kết quả toàn diện trong công tác quản lý tài nguyên nước năm 2025. Ảnh: Nguyễn Thủy.
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cũng đánh giá cao những chuyển biến tích cực của Cục trong cải cách hành chính, phân cấp, phân quyền và chuyển mạnh sang tư duy phục vụ. Việc công khai, minh bạch thông tin, kịp thời xử lý và giải đáp các vấn đề nhạy cảm đã góp phần tạo thuận lợi cho địa phương, doanh nghiệp và người dân, qua đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.
7 nhiệm vụ trọng tâm chiến lược
Định hướng cho giai đoạn tới, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp chỉ rõ rằng, từ năm 2026, công tác quản lý tài nguyên nước sẽ đứng trước những thay đổi mang tính căn bản do biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, khó lường; các hiện tượng thiên tai, hạn hán, mưa lũ liên tục phá vỡ kỷ lục, trong khi nhu cầu sử dụng nước của các ngành kinh tế - xã hội biến động mạnh cả về quy mô và chất lượng. Trong bối cảnh đó, nếu không kịp thời đổi mới tư duy, tầm nhìn và phương thức quản lý, công tác quản lý tài nguyên nước sẽ không đáp ứng được yêu cầu thực tiễn đặt ra.
Trên tinh thần đó, Thứ trưởng định hướng Cục Quản lý tài nguyên nước tập trung 7 nhiệm vụ trọng tâm, mang đột phá chiến lược. Trước tiên, Cục cần xây dựng tầm nhìn, chiến lược và quy hoạch tổng thể mới về quản lý, sử dụng và khai thác tài nguyên nước, phù hợp với bối cảnh biến đổi khí hậu, phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế. Các quy hoạch cần được tiếp cận theo hướng tổng hợp, gắn kết chặt chẽ với chiến lược, quy hoạch các ngành, lĩnh vực liên quan, xác định đây là nhiệm vụ trung tâm, có vai trò dẫn dắt toàn bộ hoạt động của ngành trong giai đoạn tới.
Cùng với đó, Thứ trưởng chỉ đạo nâng cao năng lực chủ động ứng phó với thiên tai và các diễn biến cực đoan của nguồn nước, đặt công tác quản lý trong trạng thái linh hoạt, thích ứng cao. Theo đó, cần tiếp tục xây dựng, cập nhật và công bố đầy đủ các kịch bản nguồn nước; hướng dẫn các địa phương tổ chức thực hiện, đồng thời thường xuyên rà soát, đánh giá mức độ phù hợp giữa kịch bản và thực tiễn để kịp thời điều chỉnh.
Thứ trưởng yêu cầu Cục Quản lý tài nguyên nước đặt trọng tâm vào việc đẩy nhanh xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu chung về tài nguyên nước. Ảnh: Minh Anh.
Bên cạnh việc xây dựng tầm nhìn chiến lược và nâng cao năng lực thích ứng, Thứ trưởng yêu cầu Cục Quản lý tài nguyên nước đặt trọng tâm vào việc đẩy nhanh xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu chung về tài nguyên nước, tích hợp các nguồn dữ liệu liên quan, bảo đảm kết nối, chia sẻ thông tin đồng bộ. Đây được xác định là nền tảng then chốt cho chuyển đổi số ngành nước, phục vụ hiệu quả công tác dự báo, điều hành và ra quyết định quản lý; từng bước chuyên môn hóa quá trình quản lý bằng công nghệ hiện đại, trí tuệ nhân tạo.
Một nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược lâu dài được Thứ trưởng đặc biệt lưu ý là phục hồi nguồn nước và các dòng sông bị suy thoái, ô nhiễm. Cục cần tập trung xây dựng và triển khai các chương trình, đề án phục hồi các dòng sông cạn kiệt, ô nhiễm nghiêm trọng, coi đây là dấu ấn nổi bật của ngành trong giai đoạn mới, đồng thời tạo sức lan tỏa xã hội, hình thành phong trào bảo vệ nguồn nước với sự tham gia rộng rãi của cộng đồng và các lực lượng xã hội.
Bên cạnh đó, Thứ trưởng chỉ đạo tiếp tục rà soát, hoàn thiện và điều chỉnh các quy trình vận hành, đặc biệt là quy trình vận hành liên hồ chứa theo hướng linh hoạt, đa mục tiêu, phù hợp với các diễn biến mới của nguồn nước, bảo đảm hài hòa giữa phòng, chống thiên tai, cấp nước cho sinh hoạt, sản xuất và bảo vệ môi trường.
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cũng định hướng rõ yêu cầu từng bước xác định nước là một ngành kinh tế, coi nước là yếu tố đầu vào quan trọng của nền kinh tế. Cần nghiên cứu cơ chế tính đúng, tính đủ giá trị nước, tạo cơ sở thu hút đầu tư, thúc đẩy xã hội hóa, qua đó nâng cao hiệu quả sử dụng và bảo vệ bền vững tài nguyên nước.
Cuối cùng, Thứ trưởng giao nhiệm vụ cho Cục Quản lý tài nguyên nước tiếp tục tăng cường quản trị ngành theo hướng thông minh, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, rà soát và cải cách thủ tục hành chính một cách thực chất, công khai, minh bạch các quy trình nghiệp vụ. Đồng thời, chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, trình độ chuyên môn cao, đoàn kết, thống nhất, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác quản lý tài nguyên nước trong giai đoạn mới.
