Sáng 22/12, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp tiếp và làm việc với ông Chanthaneth Boualapha, Thứ trưởng Bộ Nông Nghiệp và Môi trường CHDCND Lào.
Buổi làm việc giữa hai Thứ trưởng nhằm xác định các lĩnh vực ưu tiên hợp tác quản lý nguồn nước các lưu vực sông, đặc biệt là hệ thống sông Mã - sông Cả. Ảnh: Kiều Chi.
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp nhấn mạnh: “Mối quan hệ hữu nghị Việt Nam - Lào rất đặc biệt và bền chặt. Với tinh thần 'giúp bạn là giúp mình', việc cùng nhau xây dựng một tầm nhìn chung để giám sát, quản lý hiệu quả nguồn nước là yêu cầu cấp thiết để đảm bảo an ninh nguồn nước và tính bền vững của môi trường".
Theo thực tế, Việt Nam và Lào đã phê duyệt quy hoạch tổng hợp tài nguyên nước lưu vực sông Mã, song các quy hoạch hiện nay vẫn chủ yếu được xây dựng theo tầm nhìn và ưu tiên riêng của mỗi quốc gia. Điều này dẫn đến việc thiếu một chiến lược phát triển thống nhất theo đúng hướng tiếp cận quản lý tổng hợp tài nguyên nước toàn lưu vực, ảnh hưởng đến hiệu quả khai thác và bảo vệ nguồn nước chung.
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp đề xuất, hai nước cần xây dựng một Tầm nhìn chung và cơ chế phối hợp lâu dài trong quản lý tài nguyên nước xuyên biên giới. Trọng tâm là nghiên cứu thành lập Ủy ban liên Bộ hợp tác quản lý lưu vực sông Cả - sông Mã.
Trong khuôn khổ hoạt động của Ủy ban, hai bên sẽ tập trung vào ba nội dung chính: chia sẻ thông tin, quan trắc và quản lý tài nguyên nước; giám sát các công trình sử dụng nước như hồ thủy điện, công trình thủy lợi, trạm bơm; và giám sát, quản lý chất lượng nước, trong đó đặc biệt lưu ý đến các hoạt động khai thác khoáng sản có nguy cơ gây tác động lớn đến nguồn nước.
Theo Thứ trưởng, các dòng sông Việt Nam phụ thuộc lớn vào nguồn nước từ thượng nguồn, do đó việc phối hợp chặt chẽ với Lào trong vận hành hồ chứa, thủy điện có ý nghĩa sống còn. Ảnh: Kiều Chi.
Trong bối cảnh các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng hồ đập, công trình thủy điện, thủy lợi gia tăng ở thượng nguồn, việc tăng cường chia sẻ dữ liệu, điều phối dòng chảy, nâng cao hiệu quả phòng, chống thiên tai là yêu cầu cấp thiết.
Năm 2025, thiên tai tại khu vực diễn biến nghiêm trọng chưa từng có, với lượng mưa, dòng chảy và ngập lụt vượt nhiều mốc lịch sử. Theo Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp, nguyên nhân không chỉ đến từ biến đổi khí hậu mà còn do dòng chảy bị thay đổi bởi các hồ chứa, lòng sông bị thu hẹp, cùng quá trình phát triển kinh tế - xã hội chưa theo quy hoạch tổng thể lưu vực.
Thứ trưởng Chanthaneth Boualapha cho biết, Lào đã thành lập nhiều ủy ban quản lý tài nguyên nước trên phạm vi toàn quốc, song mong muốn học hỏi kinh nghiệm của Việt Nam trong điều phối quản lý khi có nhiều đơn vị cùng khai thác, sử dụng nguồn nước. Đặc biệt, phía Lào quan tâm đến công tác thông tin, cảnh báo sớm, theo dõi và quản lý chất lượng nước bao gồm cả nước ngầm, cũng như giám sát tác động của các công trình thủy điện trên lưu vực sông Cả - sông Mã.
Thứ trưởng Bộ Nông Nghiệp và Môi trường Lào nhất trí với những đề xuất hợp tác từ phía Việt Nam. Ảnh: Kiều Chi.
Để triển khai hiệu quả các nội dung hợp tác, Việt Nam sẵn sàng hỗ trợ Lào đầu tư trang thiết bị quan trắc, đo đạc, xây dựng hệ thống dữ liệu dùng chung về thông tin dự báo khí tượng, thủy văn. Đồng thời, hai bên sẽ tăng cường đào tạo nguồn nhân lực, hỗ trợ Lào trong công tác xây dựng, vận hành liên hồ chứa, bảo đảm an toàn và hiệu quả sử dụng nguồn nước.
Hai Thứ trưởng thống nhất giao đầu mối là Cục Quản lý tài nguyên nước của hai Bộ để xây dựng khung hợp tác trước tháng 6/2026, và không gián đoạn các hoạt động chia sẻ thông tin, cảnh báo. "Trong phòng chống thiên tai, chủ động cảnh báo sớm là tất thắng", Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp khẳng định.
Cũng tại cuộc họp, hai bên đã trao đổi về tăng cường hợp tác nông nghiệp. Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp cho rằng, hợp tác nông nghiệp song phương hiện vẫn chưa tương xứng với mối quan hệ đặc biệt giữa hai nước. Việt Nam sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm, triển khai các mô hình sản xuất lúa gạo, kinh tế nông nghiệp hiệu quả, từng bước nhân rộng tại Lào.
