Giảm 15% cường độ phát thải khí nhà kính trên tổng sản phẩm
TP Hồ Chí Minh đang đặt chuyển đổi năng lượng tại các nhà máy sản xuất công nghiệp hỗ trợ nhỏ và vừa vào vị trí then chốt trong lộ trình thực hiện kinh tế tuần hoàn đến năm 2035, coi đây không chỉ là yêu cầu của chuyển đổi xanh mà còn là điều kiện để doanh nghiệp tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Theo bà Lê Nguyễn Duy Oanh, Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển công nghiệp hỗ trợ TP Hồ Chí Minh, thành phố đang triển khai Kế hoạch thực hiện Kế hoạch hành động quốc gia về kinh tế tuần hoàn theo Quyết định 222/QĐ-TTg ngày 23/1/2025 của Thủ tướng Chính phủ.
Bà Lê Nguyễn Duy Oanh, Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển công nghiệp hỗ trợ TP Hồ Chí Minh phát biểu tại chương trình khởi động dự án “Thúc đẩy kinh tế tuần hoàn carbon thấp thông qua đổi mới công nghệ sạch hướng tới phát triển bền vũng ở Việt Nam” ngày 17/12. Ảnh: Diệu Linh.
Trong cấu phần kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi năng lượng tại các nhà máy sản xuất công nghiệp, đặc biệt là khu vực công nghiệp hỗ trợ nhỏ và vừa, được xác định là trụ cột quan trọng. Cách tiếp cận của TP.HCM là thúc đẩy chuyển đổi thông qua liên kết cụm ngành, chuỗi giá trị và chuỗi cung ứng, thay vì các can thiệp đơn lẻ ở từng doanh nghiệp.
Theo kế hoạch, đến năm 2030, TP HCM đặt mục tiêu giảm khai thác và sử dụng các nguồn tài nguyên không tái tạo, nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên, vật liệu và tiết kiệm năng lượng. Thành phố phấn đấu đạt tỷ trọng năng lượng tái tạo trong tổng năng lượng sơ cấp từ 47%, tiết kiệm 8-10% tổng mức tiêu thụ năng lượng trên địa bàn, đồng thời phát triển công suất điện từ chất thải rắn đạt khoảng 124 MW.
Song song với mục tiêu năng lượng, kế hoạch kinh tế tuần hoàn của TP HCM hướng tới kéo dài vòng đời vật liệu, thiết bị và sản phẩm; giảm phát sinh chất thải và tác động môi trường. Các chỉ tiêu cụ thể gồm tỷ lệ thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị đạt 95%, khu vực nông thôn đạt 80%; giảm tỷ lệ chôn lấp trực tiếp xuống dưới 50% lượng chất thải được thu gom; tỷ lệ xử lý nước thải của các cơ sở sản xuất, khu công nghiệp và cụm công nghiệp đạt trên 70%. Cường độ phát thải khí nhà kính trên tổng sản phẩm trên địa bàn thành phố dự kiến giảm tối thiểu 15% so với năm 2014.
Ở khía cạnh kinh tế, TP HCM đặt mục tiêu hình thành và nhân rộng các mô hình sản xuất - kinh doanh áp dụng kinh tế tuần hoàn, phát triển các chuỗi giá trị mới gắn với giá trị gia tăng cao, tạo thêm việc làm và thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Thành phố cũng định hướng tăng số lượng công nghệ, thiết bị và sản phẩm được chuyển giao, cấp bằng sáng chế trong lĩnh vực tái chế, tái sử dụng; đồng thời thu hút mạnh các nguồn lực từ tín dụng xanh, trái phiếu xanh và các nguồn vốn hợp pháp khác cho các dự án kinh tế tuần hoàn.
Chuyển đổi năng lượng và nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng là giải pháp trụ cột
Để hiện thực hóa các mục tiêu này, TP HCM tập trung vào nhóm nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm. Trước hết là nâng cao nhận thức, kiến thức và kỹ năng thực hiện kinh tế tuần hoàn thông qua truyền thông, đào tạo, phổ biến pháp luật; xây dựng và vận hành nền tảng kết nối, chia sẻ dữ liệu về kinh tế tuần hoàn. Song song đó là hoàn thiện thể chế, chính sách, lồng ghép kinh tế tuần hoàn vào chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành và quản lý chất thải trên địa bàn thành phố.
Các chương trình hỗ trợ tập trung vào kết nối doanh nghiệp trong nước với doanh nghiệp lớn và nhà đầu tư FDI. Ảnh: Diệu Linh.
Trong khu vực sản xuất, thành phố ưu tiên hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng thiết kế sinh thái, đổi mới công nghệ, công nghệ số và các kỹ thuật thân thiện môi trường; thúc đẩy hình thành thị trường cho các sản phẩm, dịch vụ liên quan đến kinh tế tuần hoàn. Công tác quản lý chất thải được định hướng theo hướng thí điểm, nhân rộng các mô hình quản lý chất thải tuần hoàn và tăng cường đầu tư cho hạ tầng xử lý.
Theo bà Lê Nguyễn Duy Oanh, ngành Công Thương TP.HCM đóng vai trò nòng cốt trong thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng, đặc biệt tại các khu công nghiệp, cụm công nghiệp và khu sản xuất tập trung. Trọng tâm là triển khai các đề án, dự án thúc đẩy cộng sinh công nghiệp, phát triển mô hình khu công nghiệp sinh thái và cụm công nghiệp sinh thái.
Từ sau khi sáp nhập từ ngày 1/7/2025, Sở Công Thương TP HCM triển khai kế hoạch xây dựng các chuỗi liên kết doanh nghiệp theo cụm ngành, chuỗi giá trị và chuỗi cung ứng giai đoạn 2026 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Trong đó, các giải pháp tập trung vào nâng cấp tiêu chuẩn sản xuất, giảm chi phí thông qua ứng dụng công nghệ và hình thành các liên kết cụm chuỗi bền vững.
Đối tượng thụ hưởng chính là các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp và công nghiệp hỗ trợ trong các lĩnh vực ưu tiên như cơ khí chế tạo, điện - điện tử - công nghệ thông tin, hóa dược - cao su nhựa và chế biến lương thực, thực phẩm. Các chương trình hỗ trợ tập trung vào kết nối doanh nghiệp trong nước với doanh nghiệp lớn và nhà đầu tư FDI, với sự tham gia của các tập đoàn như Samsung, Toyota, Thaco cùng các hiệp hội ngành nghề và tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp.
Các hoạt động hỗ trợ được triển khai theo chuỗi liên tục, gồm kết nối cung - cầu, xây dựng nền tảng số cho chuỗi cung ứng, đào tạo và đánh giá năng lực nhà cung ứng, hỗ trợ tiếp cận chính sách về đầu tư, khoa học - công nghệ, chuyển đổi số và tài chính xanh. Trong đó, chuyển đổi năng lượng và nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng tại nhà máy được coi là một trụ cột để doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ TP HCM nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng yêu cầu của chuỗi cung ứng toàn cầu trong giai đoạn tới.
