'Sống xanh' giữa lòng phố thị khi 'nói không' với nhựa

Khi ý thức môi trường định hình thói quen tiêu dùng

Tại Hà Nội, câu chuyện về chiếc túi vải không nilon hay ống hút bã mía không chỉ là xu hướng, mà đang trở thành một phần của triết lý kinh doanh và lối sống ý thức, vẽ nên bức tranh về một đô thị ‘xanh’ hơn.

Ngay một góc phố quen thuộc của Hà Nội, chuỗi cửa hàng TokyoLife (Phạm Ngọc Thạch) đã kiên định với triết lý ‘không túi nilon’ từ những ngày đầu. Thay vào đó, những chiếc túi vải được bán với mức giá phải chăng, dần trở thành một biểu tượng của sự thay đổi.

Bạn Đàm Mai Anh, nhân viên cửa hàng, chia sẻ, khách hàng sẵn sàng trả tiền để mua túi vải không chỉ vì cần đựng đồ, mà còn vì họ quan tâm đến môi trường. Họ dùng chiếc túi ấy cho nhiều mục đích khác, đi chợ, đi chơi, thậm chí là đi làm.  Điều này cho thấy, người tiêu dùng hiện đại không chỉ tìm kiếm sản phẩm, mà còn tìm kiếm giá trị và ý nghĩa phía sau mỗi lựa chọn.

Còn chị Đinh Phương Huyền, một khách hàng quen thuộc của chuỗi cửa hàng này khẳng định, mua một chiếc túi chính là để giảm một phần gánh nặng cho môi trường. Qua đó, thể hiện rõ nét sự chuyển biến trong nhận thức, nơi trách nhiệm xã hội và môi trường đang ngày càng được đề cao.

Từ túi vải đến ống hút bã mía

Làn sóng sống xanh không dừng lại ở chiếc túi. Ngay cả những vật dụng nhỏ nhặt nhất như ống hút cũng đang được ‘xanh hóa’. Tại một quán cà phê nhỏ Caffe Le Petit (Kim Mã) ở khu tập thể A5 Giảng Võ, những chiếc ống hút làm từ tre, bã mía, gạo… đã trở thành lựa chọn quen thuộc.

Bạn Nguyễn Hồng Nhung (Thanh Xuân) chia sẻ, ống hút từ tre hoặc bã mía không chỉ tái sử dụng được mà còn tận dụng được nguyên liệu tái chế như gạo hay bã mía những thứ trước kia có thể bị vứt bỏ. Nó mang lại cảm giác gần gũi và thẩm mỹ tự nhiên, nhất là với những ai yêu sự mộc mạc.

Việt Nam là một trong những nhà sản xuất và xuất khẩu tre, bã mía lớn trên thế giới, với nhiều nhà sản xuất ống hút tre có khả năng cung ứng hàng chục triệu sản phẩm mỗi năm, cho thấy tiềm năng lớn trong việc phát triển các sản phẩm thay thế bền vững.

Tuy nhiên, hành trình chuyển đổi không phải không có thách thức. Ống hút tre đòi hỏi bảo quản kỹ lưỡng để tránh ẩm mốc, trong khi ống hút giấy hay gạo lại dễ mềm nhũn, đặc biệt với đồ uống nóng. Bên cạnh đó, giá thành cao hơn so với ống hút nhựa vẫn là một rào cản khiến nhiều người tiêu dùng còn cân nhắc.

Mặc dù vậy, thị trường ống hút thân thiện môi trường toàn cầu dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh, với các sản phẩm như ống hút giấy, tre, bã mía, hay nhựa sinh học (PLA) ngày càng phổ biến, cho thấy xu hướng bền vững là không thể đảo ngược.

Dù vậy, tinh thần sống xanh vẫn không hề bị nao núng với câu chuyện quán Caffe Le Petit (Kim Mã) của Nguyễn Thị Yến Vy (sinh năm 1996) là một minh chứng. Ngay từ khi mở quán gần ba năm trước, mô hình thân thiện môi trường với cốc giấy, túi giấy, ống hút sinh học đã được áp dụng một cách tự nhiên. Ban đầu khách cũng chưa để ý nhiều, nhưng nhờ nhân viên kiên trì giải thích, họ bắt đầu quen dần, rồi dần ưa chuộng luôn.

Còn Nguyễn Kiều Anh, nhân viên của quán, rất nhiệt tình và thân thiện cũng xác nhận trải nghiệm dùng ống hút sinh học mang lại cảm giác yên tâm hơn cho khách hàng, dù vẫn thừa nhận sự tiện lợi của ống hút nhựa truyền thống.

‘Xanh hóa’ trong nhận thức

Để ‘sống xanh’ thực sự trở thành lối sống phổ biến, không thể chỉ trông chờ vào nỗ lực đơn lẻ. Yến Vy đề xuất cần có sự phối hợp mạnh mẽ hơn giữa doanh nghiệp và nhà nước. Các chính sách như giảm giá cho khách hàng sử dụng đồ thân thiện môi trường hay hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất ống hút sinh học để hạ giá thành là những gợi ý thiết thực để tạo động lực và khuyến khích sự thay đổi trên diện rộng.

Quan trọng nhất vẫn là nhận thức, bởi khi người dân hiểu vì sao cần thay đổi, họ sẽ tự thay đổi. Điều này đúc kết một cách sâu sắc về bản chất của một cuộc cách mạng bền vững. Nó không chỉ là việc thay thế một sản phẩm bằng một sản phẩm khác, mà là sự thay đổi tư duy, sự hiểu biết về tác động của mỗi lựa chọn đến môi trường sống chung.

Cuộc hành trình ‘sống xanh’ giữa phố thị Hà Nội, từ những chiếc túi vải đến ống hút bã mía, đang vẽ nên một viễn cảnh tươi sáng về một cộng đồng ý thức, nơi mỗi cá nhân, mỗi doanh nghiệp đều là một mắt xích quan trọng trong việc xây dựng một tương lai bền vững.

Theo Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường, mỗi năm, người Việt Nam sử dụng hơn 30 tỷ túi nilon, trung bình mỗi ngày một gia đình dùng khoảng 4 túi nilon. 

Theo số liệu thống kê của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 1,8 triệu tấn rác thải nhựa thải ra môi trường, trong đó có từ 0,28 đến 0,73 triệu tấn bị thải ra biển; chỉ có 27% số rác thải nhựa được tái chế, tận dụng bởi các cơ sở, doanh nghiệp.