Cả nước có trên 600 công trình xanh

Thông tin do Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh chia sẻ tại tọa đàm chính sách “Giải pháp thúc đẩy công trình xanh, giao thông xanh hướng tới mục tiêu phát triển bền vững” diễn ra chiều 16/10, trong khuôn khổ “Tuần lễ Công trình xanh và giao thông xanh Việt Nam 2025.”

Xu hướng tất yếu trong phát triển xanh

Những năm gần đây, nhiều đô thị lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng… đã có các dự án đạt chứng nhận công trình xanh theo tiêu chuẩn quốc tế như EDGE, LEED, LOTUS. Các tòa nhà văn phòng, khu căn hộ, trường học, bệnh viện, trung tâm thương mại được thiết kế theo hướng tiết kiệm năng lượng, tận dụng ánh sáng tự nhiên, vật liệu thân thiện môi trường, góp phần hình thành xu hướng kiến trúc bền vững tại Việt Nam.

Song song với xu hướng phát triển công trình xanh, số lượng phương tiện giao thông xanh cũng tăng nhanh trong hai năm gần đây. Đến nay, cả nước có hơn 183.000 ô tô con điện và 974 xe buýt điện đang lưu hành. Hai địa phương dẫn đầu là Hà Nội với 38.445 ô tô con điện và 317 xe buýt điện, và TP. Hồ Chí Minh với 38.444 ô tô con điện và 507 xe buýt điện. Nhiều tỉnh, thành khác như Đà Nẵng, Hải Phòng, Thanh Hóa, Khánh Hòa… cũng ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ.

Lãnh đạo Bộ Công Thương khẳng định: Phát triển công trình xanh và giao thông xanh là hai cấu phần quan trọng của phát triển kinh tế xanh. Không chỉ góp phần giảm phát thải và tiết kiệm tài nguyên, đây còn là động lực thúc đẩy đổi mới công nghệ, nâng cao năng suất, chất lượng sống và sức cạnh tranh của nền kinh tế

Nhìn nhận về thách thức, ông Lê Trung Thành, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) cho rằng, dù xu hướng phát triển xanh đang lan tỏa, song vẫn tồn tại không ít khó khăn.

Công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức còn hạn chế; khả năng tiếp cận tín dụng xanh của doanh nghiệp thấp; nguồn nhân lực chuyên sâu còn thiếu. Ngoài ra, vật liệu xây dựng tiết kiệm năng lượng chưa đa dạng, chi phí đầu tư phương tiện xanh cao, trong khi cơ chế tài chính và ưu đãi lãi suất chưa đủ hấp dẫn để khuyến khích chuyển đổi trên diện rộng.

Từ thực tế đó, ông Thành đề xuất cần hoàn thiện hệ thống pháp luật thống nhất, minh bạch về công trình xanh và giao thông xanh; xây dựng chính sách tín dụng ưu đãi, hỗ trợ doanh nghiệp; đồng thời đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn sâu và tăng cường truyền thông để nâng cao nhận thức cộng đồng.

“Phát triển công trình xanh, giao thông xanh vừa là cơ hội, vừa là trách nhiệm của toàn xã hội, hướng tới tăng trưởng xanh và phát triển bền vững theo tinh thần Kết luận số 70-KL/TW của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia,” ông Thành nhấn mạnh.

Tập trung vào giảm phát thải khí nhà kính

Theo bà Đỗ Ngọc Diệp, Quản lý Chương trình công trình xanh và công trình thích ứng rủi ro khí hậu Việt Nam (Tổ chức Tài chính Quốc tế – IFC), các công trình xây dựng hiện chiếm khoảng 40% tổng lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu, do đó chuyển đổi sang xây dựng xanh và thích ứng khí hậu là giải pháp then chốt để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0.

Tại Việt Nam, cả ngành xây dựng và giao thông đều là những lĩnh vực phải giảm phát thải khí nhà kính để thực hiện mục tiêu giảm phát thải quốc gia. Để hỗ trợ ngành Xây dựng, IFC đã triển khai tại Việt Nam nhiều công cụ và chương trình, gồm: chứng nhận công trình xanh EDGE, bản đồ rủi ro khí hậu, khung đánh giá khả năng chống chịu thiên tai, và công cụ phân tích dữ liệu phát thải cho đô thị.

Chỉ tính riêng ngành vật liệu xây dựng có thể giảm ít nhất 15% lượng phát thải CO₂ với các giải pháp ứng dụng công nghệ mới trong sản xuất, sử dụng chất thải công nghiệp làm nguyên liệu, tối ưu hóa quy trình và nghiên cứu công nghệ thu hồi carbon. Đồng thời, xây dựng các tiêu chuẩn vật liệu phát thải thấp, cơ chế tín chỉ carbon và hệ thống kiểm kê phát thải thống nhất. Công tác truyền thông và giáo dục cũng được nhấn mạnh như một giải pháp quan trọng để thay đổi nhận thức và thói quen sử dụng vật liệu thân thiện môi trường trong cộng đồng.

Theo ông Lê Văn Đạt, Phó Giám đốc Học viện Chiến lược, bồi dưỡng cán bộ xây dựng (Bộ Xây dựng), để đóng góp cho mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính quốc gia, lĩnh vực giao thông vận tải xác định sẽ tăng dần lượng nhiên liệu sinh học và điện khí hóa giao thông đường bộ. Vận tải đường sắt cũng đang thực hiện lộ trình sử dụng điện trong đường sắt đô thị, và dự kiến sử dụng hydrogen vào năm 2040.

Trong vận tải đường thủy nội địa, điện và hydrogen được sử dụng từ năm 2035, trong khi nhiên liệu hàng không bền vững sẽ được đưa vào thị trường từ năm 2035.

Các chuyên gia nhận định, để công trình xanh và giao thông xanh thực sự trở thành trụ cột trong tăng trưởng xanh, Việt Nam cần một hệ sinh thái hoàn chỉnh từ khung pháp lý, cơ chế tài chính, tiêu chuẩn kỹ thuật, đến đào tạo nhân lực và giám sát vận hành. Việc kết hợp hài hòa giữa chính sách, công nghệ và đầu tư sẽ tạo nền tảng vững chắc cho sự chuyển đổi của ngành xây dựng, từ tiêu thụ năng lượng cao sang hướng tiết kiệm, bền vững và đóng góp lớn cho mục tiêu ứng phó biến đổi khí hậu của Việt Nam.