Ra lễ ra mắt ứng dụng WoodID - công cụ ứng dụng trí tuệ nhân tạo cho phép nhận diện nhanh các loài gỗ chỉ bằng điện thoại thông minh. Ảnh: Nguyễn Thủy.
Ngày 12/9, tại TP.HCM trong khuôn khổ Diễn đàn “Đảm bảo nguyên liệu gỗ hợp pháp hướng tới phát triển lâm nghiệp bền vững tại Việt Nam” đã diễn ra lễ ra mắt ứng dụng WoodID.
Ứng dụng WoodID là một trong những thành tựu nổi bật của Dự án “Hỗ trợ thực hiện Hiệp định Đối tác tự nguyện VPA/FLEGT tại Việt Nam”, do Bộ Hợp tác Kinh tế và Phát triển Liên bang Đức (BMZ) tài trợ, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp với Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) triển khai.
WoodID được phát triển bởi Dự án “Hỗ trợ thực hiện Hiệp định Đối tác tự nguyện VPA/FLEGT tại Việt Nam” dưới sự hợp tác với Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm và Tổng cục Hải quan (nay là Cục Hải quan) và sự hỗ trợ của Viện Nghiên cứu Công nghiệp rừng; Công ty TNHH Tư vấn, Phát triển Công nghệ và Trí tuệ nhân tạo AITC.
Bà Lê Thị Lộc, cán bộ dự án GIZ Việt Nam chia sẻ về ứng dụng WoodID. Ảnh: Nguyễn Thủy.
Bà Lê Thị Lộc, cán bộ dự án GIZ Việt Nam cho biết, hiện Việt Nam nhập khẩu hơn 800 loài gỗ từ trên 120 quốc gia. Sự đa dạng này khiến việc quản lý trở nên phức tạp, đặc biệt là trong khâu khai báo tên gỗ, vốn thường gặp sai sót do tên thương mại trùng lặp hoặc không rõ ràng. Điều này gây khó khăn cho lực lượng hải quan và kiểm lâm trong việc xác minh tính hợp pháp của gỗ, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết về một công cụ hỗ trợ nhận diện chính xác, nhanh chóng.
Vì vậy, ứng dụng WoodID ra đời, là bộ công cụ trí tuệ nhân tạo đầu tiên tại Việt Nam cho phép nhận diện nhanh, chính xác 260 loài gỗ chỉ bằng điện thoại thông minh một cách thuận tiện. Cơ sở dữ liệu của ứng dụng được xây dựng từ gần 3.000 mẫu gỗ đại diện cho các loài đến từ châu Phi, châu Á và Nam Mỹ, trong đó có nhiều loài mới nhập khẩu hoặc quý hiếm thường bị khai thác trái phép.
WoodID được huấn luyện bằng gần 100.000 hình ảnh mặt cắt gỗ (phóng đại 50 lần) và ứng dụng mô hình học sâu tiên tiến. Nhờ đó, công cụ có thể nhận diện chính xác tới 98,6%, chỉ trong vòng chưa đầy 1 giây.
Ứng dụng không chỉ dừng ở nhận diện, mà còn cung cấp thông tin cho từng loài, tên khoa học, tên thương mại, vùng phân bố, nhóm gỗ, hình thái cây và nhiều đặc điểm khác để giúp hải quan, kiểm lâm và doanh nghiệp có thêm căn cứ để kiểm tra, xác minh nguồn gốc và ra quyết định.
WoodID giúp giảm thủ tục nhận diện thủ công, tăng cường chính xác và tiết kiệm đáng kể nguồn lực chuyên gia, giúp công tác kiểm tra thực thi trở lên hiệu quả, tối ưu chi phí.
Từ khi ra mắt phiên bản đầu tiên vào tháng 6/2024, WoodID đã có hơn 8.500 lượt tải trên iOS và Android. Đồng thời, 371 cán bộ, nhà nghiên cứu và người dùng tiềm năng đã tham gia thử nghiệm, góp ý để hoàn thiện công cụ.
TS Nguyễn Trọng Toàn giới thiệu về ứng dụng WoodID trên điện thoại di động. Ảnh: Nguyễn Thủy.
Sự ra đời của WoodID đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quản lý và thương mại gỗ tại Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng. Công cụ này giúp tăng cường tính minh bạch, chuẩn hóa việc nhận diện loài gỗ dựa trên dữ liệu và trí tuệ nhân tạo, thay vì chỉ dựa vào kinh nghiệm cá nhân như trước.
Ở cấp quản lý nhà nước, WoodID góp phần hiện thực hóa chiến lược chuyển đổi số và nâng cao năng lực thực thi Hiệp định VPA/FLEGT.
Với lực lượng hải quan và kiểm lâm, đây là giải pháp công nghệ gọn nhẹ, phù hợp với điều kiện làm việc, hỗ trợ đưa ra quyết định nhanh chóng và chính xác hơn.
Từ góc độ doanh nghiệp, WoodID giúp tăng tính chủ động, giảm chi phí và củng cố uy tín khi tham gia thị trường quốc tế. Còn với giới nghiên cứu, đây là bước đột phá mở rộng khả năng giám định đến tận tuyến cơ sở, đồng thời hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực trẻ cho ngành lâm nghiệp.
Ứng dụng WoodID với khả năng nhận dạng nhanh các loài gỗ bằng công nghệ AI và ống kính macro gắn trên điện thoại thông minh, và trả kết quả trong chưa đầy 1 giây. Ảnh: Nguyễn Thủy.
Bà Nguyễn Thị Quỳnh Chi, Đại diện Hải quan Việt Nam cho biết, trước đây việc xác định loài gỗ nhập khẩu mất rất nhiều thời gian vì phải gửi mẫu đi giám định. Nay với sự hỗ trợ của WoodID, quá trình này đã trở nên nhanh chóng, chính xác hơn, giúp cán bộ Hải quan rút ngắn thời gian xử lý và nâng cao hiệu quả quản lý.
Theo bà Nguyễn Thị Quỳnh Chi, WoodID là công cụ hữu hiệu cho lực lượng hải quan trong quá trình giải quyết thủ tục đối với mặt hàng gỗ. Nhiều chi cục hải quan tại địa phương - nơi trực tiếp thực hiện thủ tục xuất nhập khẩu đã được tiếp cận và thử nghiệm ứng dụng này, ghi nhận phản hồi tích cực từ cán bộ và doanh nghiệp.
"Ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào nhận diện loài gỗ không chỉ hỗ trợ thông quan nhanh hơn mà còn giúp tiết kiệm chi phí, thời gian cho cả doanh nghiệp lẫn cơ quan hải quan", bà Quỳnh Chi nói và kỳ vọng trong thời gian tới, WoodID sẽ tiếp tục được cập nhật thêm nhiều loài gỗ, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý chuỗi cung ứng và thúc đẩy thương mại gỗ hợp pháp.
Ông Nguyễn Hữu Thiện, Phó Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm ngư, nhấn mạnh rằng WoodID đã trở thành công cụ hữu ích hỗ trợ lực lượng kiểm lâm và hải quan trong việc nhận diện nhanh loài gỗ. Nhờ đó, quá trình kiểm tra và giám sát gỗ hợp pháp trở nên thuận lợi, chính xác và hiệu quả hơn.
Phó Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm ngư kỳ vọng, trong thời gian tới, sẽ có nhiều dự án được tiếp tục phát triển và bổ sung thêm nhiều cơ sở dữ liệu về các loài gỗ. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để xây dựng một ngành lâm nghiệp xanh, bền vững, nâng cao vị thế của gỗ Việt Nam trên thị trường quốc tế.
