LTS: Nhân Ngày quốc tế bảo vệ tầng ô-dôn năm 2025 - 40 năm Công ước Vienna, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu Tăng Thế Cường đã chia sẻ với Báo NN&MT về những kết quả Việt Nam đã đạt được trong công tác bảo vệ tầng ô-dôn, hướng tới chuyển đổi xanh, thúc đẩy hợp tác liên chính phủ và hợp tác công tư.
TS Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường). Ảnh: TN.
Năm 2025, thế giới kỷ niệm 40 năm Công ước Vienna về bảo vệ tầng ô-dôn - một trong những điều ước quốc tế về môi trường thành công nhất trong lịch sử nhân loại. Bốn thập kỷ trước, trước nguy cơ lỗ thủng tầng ô-dôn đe dọa sự sống, các quốc gia đã đồng lòng ký kết Công ước Vienna và sau đó là Nghị định thư Montreal về các chất làm suy giảm tầng ô-dôn. Đây là minh chứng điển hình cho sức mạnh của khoa học và tinh thần thống nhất toàn cầu, khẳng định khi nhân loại cùng chung tay, những thách thức tưởng chừng không thể vượt qua hoàn toàn có thể giải quyết.
Trong 40 năm qua, nhờ có sự chung tay hợp tác toàn cầu, đến nay nhân loại đã loại trừ được 99% các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, giúp tầng ô-dôn từng bước phục hồi và dự kiến trở lại trạng thái bình thường vào giữa thế kỷ. Thành công này không chỉ bảo vệ sức khỏe con người trước tác hại của tia cực tím, mà còn góp phần hạn chế xu thế nóng lên toàn cầu, bởi cả các chất làm suy giảm tầng ô-dôn lẫn nhiều chất thay thế chúng đều là những khí nhà kính có tiềm năng gây nóng lên rất cao. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, nếu không có Nghị định thư Montreal, đến cuối thế kỷ này nhiệt độ trung bình toàn cầu có thể tăng cao hơn khoảng 0,5°C so với kịch bản hiện nay.
Bảo vệ tầng ô-dôn chính là bảo vệ con người trước các tác hại của tia cực tím. Ảnh: NASA.
Là một quốc gia đang phát triển, Việt Nam đã sớm tham gia và thực hiện nghiêm túc các cam kết quốc tế, đã loại trừ hoàn toàn CFC, Halon, CTC từ năm 2010; loại trừ HCFC-141b nguyên chất trong sản xuất xốp từ năm 2015; chỉ cho phép sử dụng methyl bromide cho mục đích kiểm dịch nông nghiệp. Nội dung bảo vệ tầng ô-dôn đã được nội luật hóa trong Luật Bảo vệ môi trường 2020 và các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật như Nghị định số 06/2022/NĐ-CP về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn, được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 119/2025/NĐ-CP, các thông tư và quy chuẩn kỹ thuật liên quan.
Theo thống kê của Ban Thư ký Ô-dôn quốc tế, từ khi Việt Nam tham gia Công ước Vienna và Nghị định thư Montreal đến tháng 8/2025 đã đóng góp ngăn ngừa phát thải 240 triệu tấn CO₂ tương đương, đây là kết quả ấn tượng không chỉ đối với công tác bảo vệ tầng ô-dôn mà còn góp phần thiết thực vào mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính toàn cầu. Trong giai đoạn tới, thực hiện Kế hoạch quốc gia về quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn và các chất gây hiệu ứng nhà kính được kiểm soát, Việt Nam sẽ đóng góp giảm tiêu thụ khoảng 11,2 triệu tấn CO₂ tương đương đến năm 2045, góp phần thực hiện mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Các hoạt động bảo vệ tầng ô-dôn của Việt Nam có mối liên hệ chặt chẽ với nhiều ưu tiên quốc gia khác, từ quản lý phát thải khí nhà kính, thúc đẩy làm mát bền vững, nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng đến phát triển kinh tế xanh và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Việc kiểm soát và loại trừ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, chất gây hiệu ứng nhà kính không chỉ mang lại lợi ích môi trường mà còn tạo cơ hội tiếp cận cơ chế tài chính carbon, huy động nguồn lực đổi mới công nghệ và thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh toàn diện hơn.
Việt Nam cùng các quốc gia tham gia Cam kết Làm mát toàn cầu (Global Cooling Pledge), đặt mục tiêu giảm 68% phát thải từ hệ thống làm mát vào năm 2050 và bảo vệ tầng ô-dôn. Ảnh: Coolcoalition.
Thành công của Công ước Vienna và Nghị định thư Montreal là minh chứng rõ ràng rằng khoa học, hợp tác và đoàn kết quốc tế có thể mang lại những kết quả vượt bậc. Tôi tin tưởng rằng Việt Nam sẽ tiếp tục đồng hành cùng cộng đồng quốc tế để thực hiện đầy đủ các cam kết, thúc đẩy công nghệ sạch, tăng cường hợp tác công – tư và lan tỏa nhận thức cộng đồng.
Kỷ niệm 40 năm Công ước Vienna là dịp để chúng ta nhìn lại những thành quả đã đạt được, đồng thời cũng là lời nhắc nhở về trách nhiệm với thế hệ tương lai. Với quyết tâm chính trị cao, sự đồng lòng của toàn xã hội và sự hợp tác quốc tế chặt chẽ, tôi tin rằng công tác bảo vệ tầng ô-dôn sẽ tiếp tục thành công, đóng góp quan trọng vào mục tiêu bảo vệ khí hậu và phát triển bền vững của đất nước cũng như toàn cầu.
