Những ngày qua, người dân sống gần kênh B3 đoạn qua xã Bình Chương (tỉnh Quảng Ngãi) liên tục phát hiện xác lợn chết đang trong quá trình phân hủy, bốc mùi hôi thối nồng nặc, trôi nổi trên tuyến kênh này.
Kênh B3 là kênh dẫn nước chính từ Thạch Nham. Việc người dân thiếu ý thức thả lợn chết ra kênh đã ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng nguồn nước phục vụ tưới tiêu, đồng thời tiềm ẩn nguy cơ làm bùng phát bệnh dịch tả lợn Châu Phi.

Xác lợn vứt trôi nổi trên kênh. Ảnh: UBND xã Bình Chương.
Sau khi phát hiện, lực lượng chức năng đã tiến hành trục vớt và tiêu hủy. Tuy nhiên, tình trạng vứt lợn chết vẫn tái diễn trên tuyến kênh B3.
Theo Chủ tịch UBND xã Bình Chương Võ Văn Tâm, số lợn chết này là từ đầu nguồn trôi xuống. Tính đến ngày 1/8, địa phương đã phát hiện và xử lý 14 con lợn chết thả trôi dọc kênh B3.
“Tình trạng người dân ở các xã đầu nguồn vứt xác lợn thả trôi dọc kênh B3 đang gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, bốc mùi hôi nồng nặc, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân”, ông Tâm nói.
Trước tình hình này, UBND xã Bình Chương đã kiến nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT), UBND tỉnh Quảng Ngãi chỉ đạo khẩn việc tăng cường tuần tra, kiểm tra, tạo chốt kiểm soát dịch bệnh tại các xã đầu nguồn kênh B3, chấn chỉnh nghiêm tình trạng vứt lợn chết do dịch bệnh ra kênh. Đồng thời đề nghị hỗ trợ kinh phí cho UBND xã xử lý xác lợn, khắc phục môi trường kênh B3.
Trước tình trạng vứt xác lợn chết ra môi trường ở một số địa phương, Sở NN-MT tỉnh Quảng Ngãi ghi nhận đây là một phần nguyên nhân làm lây lan dịch bệnh, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng và ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân.
Cụ thể, một số địa phương có hệ thống sông, ngòi, kênh, mương chảy qua khi có lợn bị chết do mắc bệnh, người chăn nuôi không báo với chính quyền để tiêu hủy theo quy định mà vứt xác ra sông, kênh, mương, ao, hồ…

Khoanh vùng và tổ chức tiêu hủy ổ dịch ngay khi phát hiện là một trong những giải pháp ngăn dịch lây lan. Ảnh: Võ Hà.
Ở một số nơi khác người dân đưa xác lợn ra hố tiêu hủy nhưng không chôn lấp ngay theo quy định mà dồn 2 đến 3 ngày mới chôn, hố tiêu hủy có hiện tượng sụt lún, bốc mùi hôi thối...
Để tăng cường quản lý việc tiêu hủy động vật chết, chấm dứt tình trạng vứt xác động vật (đặc biệt là lợn) ra môi trường, Sở NN-MT đề nghị UBND các xã, phường, đặc khu, Chi cục Chăn nuôi và Thú y khẩn trương vận động người chăn nuôi ký cam kết chấp hành các biện pháp phòng, chống dịch; không bán chạy, giết mổ hay vứt xác động vật mắc bệnh, chết ra môi trường...
Khi phát hiện vật nuôi chết không rõ nguyên nhân, có biểu hiện nghi mắc bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, người dân cần kịp thời báo với chính quyền địa phương và cơ quan thú y cấp xã để được hướng dẫn xử lý, không tự ý xử lý hoặc vứt xác ra môi trường.
Khi phát hiện xác động vật bị vứt ngoài môi trường (sông, kênh, mương...), các địa phương phải kịp thời huy động lực lượng tổ chức trục vớt, thu gom để tiêu hủy, đồng thời vệ sinh, khử trùng, tiêu độc môi trường theo đúng quy định.

Hành vi vứt xác động vật chết ra môi trường, đặc biệt là gia súc, gia cầm mắc bệnh có thể bị phạt tiền. Ảnh: Võ Hà.
Phó Giám đốc Sở NN-MT tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Quang Trung cho biết, dự báo dịch bệnh trên đàn vật nuôi còn diễn biến phức tạp, đặc biệt là dịch tả lợn Châu Phi. Vì vậy, cần huy động cả hệ thống chính trị và người chăn nuôi vào cuộc, triển khai quyết liệt, đồng bộ các biện pháp phòng, chống dịch; tăng cường giám sát, phát hiện sớm và xử lý triệt để các ổ dịch mới.
“Khi phát hiện ổ dịch cần khoanh vùng và tổ chức tiêu hủy ngay. Lực lượng chức năng phải tăng cường tuần tra, kiểm soát và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong tiêu hủy lợn mắc bệnh. Cần phân công cán bộ phụ trách từng thôn để hỗ trợ người dân kịp thời, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về nguy cơ và biện pháp phòng, chống dịch. Mọi diễn biến dịch bệnh cần được báo cáo kịp thời về Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh để có hướng xử lý phù hợp”, ông Trung nhấn mạnh.
Theo Nghị định 90/2017/NĐ-CP, hành vi vứt xác động vật chết ra môi trường, đặc biệt là gia súc, gia cầm mắc bệnh có thể bị phạt tiền từ 5 đến 6 triệu đồng (điểm a khoản 6 điều 5).
Người vi phạm còn có thể bị buộc tiêu hủy động vật, sản phẩm động vật, xác động vật và các sản phẩm liên quan (điều 5, Nghị định 90/2017/NĐ-CP). Việc vứt xác động vật chết bừa bãi gây ô nhiễm môi trường và có thể làm lây lan dịch bệnh, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng (điều 241, Bộ luật Hình sự 2015).