Ngày 5/8, Công an xã Bình Hải (huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) cho biết, trong quá trình xây dựng đê chắn sóng, nhóm thợ nề của anh Tùng đã phát hiện khẩu thần công có chiều dài 70 cm, đường kính lớn nhất của đế súng 15 cm, chất liệu bằng đồng, nặng 35 kg.
Trước đó, ngày 28/7, trong quá trình xây dựng đê chắn sóng tại thôn An Cường, xã Bình Hải (huyện Bình Sơn), nhóm thợ nề gồm 10 người của anh Nguyễn Thanh Tùng (SN 1979) ở Lộc Tự, xã Bình Hòa (huyện Bình Sơn) đã phát hiện khẩu thần công có chiều dài 70 cm, đường kính lớn nhất đế súng 15 cm, đường kính nòng súng 6cm, chất liệu bằng đồng, nặng 35 kg, mặt trên của đế súng có 6 chữ Hán.
Nhóm thợ này đã bán phế liệu cho anh Hồ Văn Trúc (SN 1962) ở đội 9, thôn Tịnh Ấn Tây, huyện Sơn Tịnh. Ngày 3/8, ngành chức năng và chính quyền địa phương xã Bình Hải đã thuyết phục anh Trúc giao nộp khẩu thần công nói trên lại cho ngành chức năng. Hiện khẩu thần công quí hiếm này đang lưu giữ tại UBND xã Bình Hải và dự kiến sẽ bàn giao cho Bảo tàng tổng hợp tỉnh Quảng Ngãi.
Khẩu thần công quí hiếm thời Nguyễn, có niên đại gần 200 năm
Ông Lâm Dũ Xênh-nhà nghiên cứu, sưu tầm bảo tồn cổ vật, Hội viên CLB UNESCO Việt Nam, cho biết khẩu thần công có thể xuất hiện từ thời “Minh Mạng thập ngủ niên thù”, tức là đúc vào thời Minh Mạng thứ 15 (1834).
Hai bên đai súng đều có các dòng cũng bằng chữ Hán. Dòng chữ bên đai phải tạm dịch là: “Nhị hạn đệ, cửu ngũ thập nhũ, cân thất lạng” (loại súng hạng nhì, trọng lượng 95 cân 7 lạng). Trên đai phải còn có chữ “Thượng” (nghĩa là mặt này xoay lên phía trên); dòng chữ bên đai trái ghi thông số cỡ đạn.
TS Đoàn Ngọc Khôi, Phó Giám đốc Bảo tàng Quảng Ngãi nhận định: Đây là một vật chứng quí hiếm minh chứng cho thời kỳ lịch sử chống ngoại xâm thời Nguyễn, dọc vùng biển Quảng Ngãi. Loại súng này thường được các đội thủy quân triều đình sử dụng trên các tàu chiến tuần tra trên biển có niên đại cách nay khoảng 200 năm.
Trước đây thường chỉ phát hiện loại súng thần công cỡ lớn phòng thủ nằm trên bờ gần cửa biển. Điều đó chứng tỏ từ thời Minh Mạng, triều đình Nguyễn đã sớm chú trọng vai trò kinh tế biển đảo, lập những đội thủy quân hùng mạnh trang bị đầy đủ vũ khí để thường xuyên tuần tra những vùng biển trọng yếu, nhằm ngăn chặn giặc ngoại xâm.
Theo TS Khôi, hiện Bảo tàng Tổng hợp Quảng Ngãi đang tiếp tục tìm hiểu, nghiên cứu bộ hài cốt cổ phát hiện gần vị trí súng thần công có phải là thủy thủ đoàn thuộc triều đình Nguyễn năm xưa hay không.
Một số người dân nơi đây cho biết, trong những ngày qua, khi anh Trúc đưa khẩu thần công về cất giấu ở nhà riêng, thì đã có tin đồn là anh Trúc đào trúng hàng chục cây vàng tại khu kinh tế Dung Quất. Một số đối tượng tưởng anh Trúc trúng vàng thật đã đến “xin đểu” gây lo lắng, hoang mang cho gia đình anh Trúc.
