Nông nghiệp bền vững hướng đến giảm nghèo: [Bài 2] Dấu ấn khuyến nông

Cây trồng “cầu cao hơn cung”

Chuyện nông dân xã Hòa Hội (tỉnh Gia Lai) giảm nghèo nhờ trồng đậu phộng (lạc) nhờ cây trồng này phù hợp với đất cát có lẽ nhiều người biết; bởi đậu phộng trồng ở đây cho năng suất bình quân đến 44-45 tạ/ha, cá biệt có vùng năng suất đạt đến 50-60 tạ/ha. Thế nhưng vì sao cây đậu phộng ở Hòa Hội cho năng suất cao đến vậy chắc chưa mấy ai biết.

Ấy là nhờ nông dân Hòa Hội được ngành khuyến nông các cấp hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc để cây đậu phộng cho năng suất cao nhất. Theo nông dân Nguyễn Đình Phi (49 tuổi) ở thôn Hội Vân (xã Hòa Hội), trước đây, nông dân địa phương cố cho nhiều phân để cây đậu phộng phát triển thật tốt, cứ nghĩ cây đậu phộng tốt mới cho nhiều trái. Thế nhưng cán bộ khuyến nông khuyến cáo khi cây đậu tốt chỉ phát triển dây với lá, chứ ít cho trái, từ đó nông dân thay đổi cách chăm sóc, cho cây đậu xấu đi đúng thời điểm nên đậu phộng cho năng suất cao.

Cũng theo anh Phi, làm đậu phộng bây giờ nông dân chủ yếu dùng vôi, lân và phân hữu cơ, chứ ít sử dụng phân hóa học như trước đây. Thời gian sinh trưởng của cây đậu phộng từ 90-100 ngày. Trước khi xuống giống ít nhất 20 ngày, bà con bón lót chủ yếu bằng phân hữu cơ, sau đó rắc vôi, để độ pH trong vôi giúp phân hữu cơ phân hủy nhanh, đồng thời cải tạo đất, sau đó cày ải phơi đất.

“Sau khi xuống giống, bụi đậu phát triển, lá đậu hấp thụ phân nên phát triển xanh tốt ngay trong tháng đầu và tập trung phân cành, ra hoa. Từ tháng thứ 2, bà con khống chế không cho bụi đậu ra dây và lá bằng cách không bón phân nữa, chỉ dùng chế phẩm sinh học khích thích cây đậu ra hoa. Nếu hoa không ra tập trung thì tỷ lệ trái chắc sẽ đạt thấp, chỉ khoảng 30%, còn lại 70% là trái non. Nhờ cán bộ khuyến nông hướng dẫn cách cải tiến phương thức sản xuất nên đậu phộng ở địa phương cho năng suất rất cao”, anh Phi chia sẻ.

Theo ông Đinh Thành Tiến, Chủ tịch UBND xã Hòa Hội, hiện tổng diện tích đậu phộng ở xã này khoảng 1.300 ha. “Chúng tôi xác định cây đậu phộng là cây giảm nghèo của nông dân địa phương, là cây trồng chủ lực trong công cuộc chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa kém hiệu quả của xã”, ông Tiến cho hay.

Theo ông Huỳnh Việt Hùng, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Gia Lai, ngành chức năng khuyến cáo nông dân sản xuất các loại cây trồng “cầu cao hơn cung” để ổn định giá bán, không lo về đầu ra.

Những mô hình khuyến nông hiệu quả

Nông dân Nguyễn Văn Cầm ở xã Phù Cát (Gia Lai) thì cho hay: “Tôi trồng 1 ha đậu phộng, năng suất đạt từ 45-50 tạ, lợi nhuận tăng gấp 6 lần so với trồng lúa. Nhờ tiếp cận kỹ thuật canh tác mới, giống mới, nên năm nào đậu phộng cũng được mùa, cho quả to, vỏ cứng, hạt chắc nhiều”.

Những chia sẻ của ông Cầm cũng là đúc kết của nhiều nông dân ở Phù Cát. Kết quả trên một phần là nhờ nông dân tích cực đầu tư thâm canh, áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật và sử dụng giống mới. Việc áp dụng biện pháp bón vôi hạt, giúp quả chắc, đều, đạt năng suất cao.

“Cây đậu phộng góp phần cải tạo đất tốt nhờ trong rễ đậu có nhiều nốt sần chứa đạm tự nhiên, nên cây trồng ở vụ kế tiếp vụ động phộng được hưởng lợi về dinh dưỡngkhá nhiều, nông dân tiết kiệm một phần chi phí phân bón”, ông Lương Văn Khoa, nguyên Phó Phòng NN-PTNT huyện Phù Cát (cũ) cho biết.

Những mô hình của ngành khuyến nông Gia Lai triển khai trong thời  gian qua, cho thấy hiệu quả hiển hiện. Nổi bật là công tác hướng dẫn, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, khuyến cáo người dân tăng cường đầu tư thâm canh, chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất; nhờ đó, nông dân có nhiều đổi mới trong sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh tế.

Ngoài những mô hình trồng cây đậu phộng áp dụng tiến bộ kỹ thuật và tưới tiết kiệm được triển khai tại nhều địa phương, trong thời gian qua, Trung tâm Khuyến nông Gia Lai còn triển khai 2 mô hình trồng thâm canh cây rau má theo hướng an toàn gắn liên kết tiêu thụ sản phẩm tại xã Phù Mỹ, lợi nhuận trung bình 77,5 triệu đồng/ha. Hoặc như mô hình thâm canh cây ớt đạt tiêu chuẩn VietGAP tại xã Đề Gi đạt năng suất 220 tạ/ha; lợi nhuận hơn 522 triệu đồng/tạ/ha, cao hơn trên 81 triệu đồng/ha so với ruộng đối chứng. Hay mô hình sản xuất lúa chất lượng đạt tiêu chuẩn hữu cơ gắn liên kết tiêu thụ sản phẩm tại phường Hoài Nhơn Đông và các xã Ân Hảo, Tuy Phước Đông và Vạn Đức (Gia Lai), lợi nhuận đạt từ 9,6-17,6 triệu đồng/ha. Mô hình thâm canh lúa lai vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại xã Vĩnh Thịnh năng suất đạt hơn 70 tạ/ha, lợi nhuận hơn 22,7 triệu đồng/ha, cao hơn ngoài mô hình hơn 2,8 triệu đồng/ha.

“Hoạt động khuyến nông đã góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp, hỗ trợ bà con nông dân nâng cao hiệu quả sản xuất; góp phần đảm bảo an ninh lương thực, ổn định đời sống, nhiều mô hình giúp nông dân giảm nghèo, vươn lên làm giàu ở vùng nông thôn”, ông Huỳnh Việt Hùng, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Gia Lai khẳng định.