Nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp: [Bài 2] Mở cơ hội cho người mua nhà

Nới rộng điều kiện

Nhiều người cho rằng, việc mua nhà ở xã hội (NOXH) khó như chơi trò may rủi, bởi nguồn cung hiện vẫn chưa thể đáp ứng được nhu cầu của người dân, đặc biệt là tại thành phố lớn như TP.HCM. Chính sự thiếu hụt nguồn cung đã khiến nhiều người phải trông chờ vào “vận may” khi bốc thăm suất mua, thuê NOXH.

Tuy nhiên, cơ hội đang đến gần hơn với người lao động, người thu nhập thấp có nhu cầu thuê NOXH. Theo đó, UBND TP.HCM vừa có quyết định quy định việc ưu tiên đối tượng được thuê NOXH do nhà nước đầu tư xây dựng bằng vốn đầu tư công và các tiêu chuẩn, đối tượng, điều kiện được mua, thuê mua, thuê NOXH trên địa bàn.

Sở Xây dựng TP.HCM sẽ lựa chọn, lập danh sách thứ tự ưu tiên để bố trí cho thuê NOXH, không thông qua hình thức bốc thăm, cho đến hết số lượng. Thứ tự ưu tiên được thuê NOXH do nhà nước đầu tư xây dựng bằng vốn đầu tư công: người có công với cách mạng; thân nhân liệt sĩ; người khuyết tật; người được bố trí tái định cư theo hình thức mua, thuê mua NOXH. Tiếp đến là hộ gia đình nghèo, cận nghèo tại khu vực nông thôn; hộ gia đình nghèo, cận nghèo tại khu vực nông thôn thuộc vùng thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu; hộ gia đình nghèo, cận nghèo tại khu vực đô thị.

Bà Phạm Thị Miền - Phó trưởng ban Nghiên cứu thị trường và Tư vấn, xúc tiến đầu tư - Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) nhận định, hiện các chính sách về NOXH đã trở nên thông thoáng hơn rất nhiều đối với cả chủ đầu tư và người mua nhà. Còn ở góc độ người mua, Luật Nhà ở 2023 đã bỏ điều kiện về nơi cư trú khi mua NOXH.  Ngoài ra, tiêu chí về mức thu nhập tối đa cũng đã được nới rộng, từ 11 triệu đồng/tháng lên thành 15 triệu đồng/tháng.

“Trong gia đình, nếu một trong hai vợ hoặc chồng làm nội trợ, thì người còn lại chỉ cần có thu nhập tối đa 30 triệu đồng/tháng vẫn đủ điều kiện mua NOXH. Đồng thời, Luật Nhà ở 2023 đã bổ sung thêm các nhóm đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về NOXH. Những quy định trên giúp người dân tiến gần hơn đến mục tiêu sở hữu nhà ở”, bà Miền cho hay.

Ngoài việc nới rộng các điều kiện thuê, mua NOXH, trong thời gian tới phân khúc này hứa hẹn sẽ cải thiện nguồn cung khi có sự tham gia của nhiều “ông lớn” trong ngành bất động sản như: Vingroup, Sungroup, Novaland, Hưng Thịnh Land… Bên cạnh đó, việc Thủ tướng Chính phủ giao chỉ tiêu hoàn thành NOXH cho các địa phương cũng sẽ là “liều doping” giúp cả nước tiến gần hơn tới mục tiêu 1 triệu căn NOXH vào năm 2030.

Thúc đẩy phát triển nguồn cung

Nhiều chuyên gia cho rằng, để thúc đẩy phát triển NOXH, cần tập trung vào các yếu tố cốt lõi như quỹ đất, hỗ trợ tín dụng và đơn giản hóa thủ tục đầu tư; chi phí mua đất cần được tính toán đúng và đủ, đồng thời lãi suất cho vay nên được giảm để tạo điều kiện thuận lợi hơn...

Theo ông Nguyễn Thanh Bình - Trưởng phòng Quản lý Quy hoạch và Xây dựng, Ban Quản lý các khu chế xuất và công nghiệp TPHCM (Hepza), để phát triển NOXH hiệu quả, cần đặt mục tiêu chính là đảm bảo cho công nhân và người lao động có nơi ở và sinh hoạt chất lượng, từ đó nâng cao năng suất lao động và chất lượng cuộc sống. Do đó, Nhà nước cần hoàn thiện các chính sách hỗ trợ, chẳng hạn như cung cấp các gói tín dụng ưu đãi cho nhà đầu tư và người thuê, mua nhà, đồng thời đơn giản hóa quy trình phê duyệt và rút ngắn thời gian triển khai dự án. Doanh nghiệp cần nhận thức rõ trách nhiệm cộng đồng của mình trong việc tạo điều kiện cho người lao động có nơi ở ổn định.

Bà Giang Đỗ - Giám đốc Bộ phận Tư vấn và Định giá, Savills Việt Nam cho rằng, việc phát triển NOXH để lo chỗ ở cho người thu nhập trung bình và thu nhập thấp nếu không được tính toán kỹ sẽ dẫn đến tình trạng vừa thừa vừa thiếu, không giải được bài toán mất cân đối cung cầu nhà ở hiện nay. Do đó, Ngân hàng chính sách cũng như các ngân hàng lớn tham gia vào chương trình tài trợ cho NOXH, cần có những gói tín dụng hợp lý, để đáp ứng nhiều hơn nguồn cung và nhu cầu nhà ở của người lao động, đồng thời “đuổi kịp” tiến độ xây dựng 1 triệu căn NOXH đến năm 2030.

Liên quan đến Đề án của Chính phủ về Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn NOXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp, giai đoạn 2021 – 2030, TP.HCM đã đăng ký chỉ tiêu phát triển NOXH năm 2025 như sau: 3 dự án dự kiến hoàn thành với quy mô 2.316 căn hộ, 8 dự án dự kiến khởi công với quy mô khoảng 8.000 căn hộ, 5 dự án dự kiến được chấp thuận chủ trương đầu tư với quy mô khoảng 20.000 căn hộ.

Về các dự án cụ thể, trong năm 2025, thành phố sẽ tập trung tháo gỡ vướng mắc và đẩy nhanh tiến độ thực hiện thủ tục pháp lý đối với các dự án NOXH đảm bảo theo chỉ tiêu mà Chính phủ giao và chỉ tiêu được nêu tại chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương. 

Trong đó, ưu tiên các dự án có quy mô lớn trên 1.000 căn để sớm triển khai đầu tư xây dựng đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội (dự kiến chấp thuận chủ trương đầu tư đối với 5 dự án với quy mô khoảng 20.000 căn hộ). Thành phố tổ chức đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư dự án NOXH tại 8 khu đất do Nhà nước trực tiếp quản lý với tổng quy mô khoảng 10.000 căn hộ; thúc đẩy đầu tư công 3 dự án NOXH với quy mô khoảng 4.500 căn hộ), khởi công 8 dự án với quy mô 8.000 căn hộ.