Tại cuộc họp không chính thức ở Nairobi (Kenya), Chính phủ Mỹ bày tỏ quan điểm phản đối việc giới hạn sản xuất nhựa trong khuôn khổ một hiệp ước toàn cầu về ô nhiễm nhựa.
Theo một tuyên bố, Mỹ khẳng định không ủng hộ các điều khoản kiểm soát nguồn cung nhựa hoặc nguyên liệu đầu vào trong quá trình sản xuất. Đối với những nội dung chưa đồng thuận, Mỹ cho rằng cần để các quốc gia tự quyết theo điều kiện và ưu tiên riêng.
Trung Quốc và Mỹ là hai nhà sản xuất nhựa lớn trên thế giới. Ảnh: CFOTO.
Điều này hoàn toàn khác dưới thời Tổng thống Biden, Washington DC từng thể hiện ủng hộ đối với các đề xuất hạn chế sản xuất nhựa. Tuy nhiên, sau khi ông Donald Trump tái đắc cử, phía Mỹ gần như không thể hiện quan điểm rõ ràng trong các cuộc đàm phán quan trọng, trong đó có cuộc họp tại Busan (Hàn Quốc) vào cuối năm 2024.
Với vị thế là nhà sản xuất polyme nhựa lớn thứ hai thế giới (sau Trung Quốc), lập trường mới của Mỹ đang làm dấy lên lo ngại sâu sắc. Một lần nữa, Mỹ tỏ rõ mong muốn liên kết với các quốc gia sản xuất nhiên liệu hóa thạch lớn như Ả Rập Saudi và Nga, từ lâu đã luôn phản đối việc cắt giảm nhựa.
Tuyên bố của Mỹ tại Nairobi nhấn mạnh rằng các biện pháp ứng phó với ô nhiễm nhựa cần thiết thực và hiệu quả về chi phí, đồng thời nhấn mạnh mục tiêu phát triển kinh tế, duy trì việc làm cho người dân.
Hiện nay, hai phe quan điểm vẫn duy trì thế đối đầu rõ rệt. Một bên là liên minh gần 100 quốc gia, bao gồm cả nước phát triển và đang phát triển, kêu gọi một hiệp ước tham vọng với mục tiêu toàn cầu cắt giảm sản xuất và tiêu thụ nhựa xuống mức bền vững. Bên còn lại gồm nhóm các quốc gia sản xuất dầu mỏ và hóa dầu như Nga, Iran, Ấn Độ, Ả Rập Saudi… chỉ muốn tập trung vào xử lý và tái chế, mà không giảm đầu vào.
Ông David Azoulay, Giám đốc Chương trình Sức khỏe Môi trường tại Trung tâm Luật Quốc tế về Môi trường (CIEL), nhận định: "Thật đáng lo ngại, nhưng không bất ngờ, khi hội nghị không tạo ra được bước đột phá nào hay sự thay đổi trong cách tiếp cận có thể giúp tháo gỡ thế bế tắc trước vòng đàm phán tại Geneva".
Ông cho biết thêm, "chúng tôi thấy các quốc gia cản trở áp dụng những chiến lược trì hoãn đã quá quen thuộc, né tránh cách tiếp cận mang tính xây dựng. Trong khi đó, các nước đang phát triển có quan điểm tiến bộ vẫn giữ vững lập trường, còn nhiều nước phát triển lại im lặng, không lên tiếng bảo vệ một hiệp ước một cách tham vọng hơn".
Nếu đạt được, hiệp ước toàn cầu về nhựa sẽ là công cụ pháp lý quốc tế đầu tiên điều chỉnh toàn bộ vòng đời của nhựa, từ sản xuất, tiêu dùng đến xử lý. Tuy nhiên, với tình hình hiện tại, cơ hội để đạt được đồng thuận tại Geneva vẫn chưa rõ ràng.
