Mường Luân đa dạng hóa sản xuất nông nghiệp

Xã Mường Luân, tỉnh Điện Biên nhiều năm liền phải đối mặt với những đợt mưa lớn kéo dài khiến sản xuất nông nghiệp bị gián đoạn. Người dân quen với cảnh “trông trời” khi canh tác trên đất dốc, nhưng vài năm gần đây, tình trạng mất mùa do thiên tai xuất hiện dồn dập hơn. Trước thực tế đó, bà con và chính quyền xã đã chủ động tìm cách giảm rủi ro, trong đó nổi bật nhất là việc đa dạng hóa cây trồng để tăng cơ hội thu nhập.

Trong nhóm cây trồng quen thuộc, cây sắn vẫn chiếm diện tích lớn nhất. Năm nay, toàn xã gieo trồng 1.073 ha sắn, giảm 354 ha so với cùng kỳ năm trước nhưng vẫn vượt xa kế hoạch được giao. Do mưa lớn khiến một phần diện tích sắn bị cuốn trôi hoặc ngập úng, song phần còn lại vẫn cho thu hoạch khá ổn định: 1.024 ha, năng suất 88 tạ/ha, sản lượng hơn 9.011 tấn. Đến nay, người dân mới thu được khoảng 40% diện tích. Với nhiều hộ sống ở khu vực đồi dốc, sắn vẫn là nguồn thu chính nhờ chịu hạn tốt và dễ chăm sóc.

Bên cạnh đó, cây lạc vụ xuân - hè được duy trì đều qua các năm với 37,5 ha gieo trồng, đạt đúng kế hoạch. Lạc được đánh giá là loại cây trồng đơn giản, ít chi phí đầu tư, sản lượng năm nay đạt 59,7 tấn, giúp nhiều hộ có thêm khoản thu phụ trong thời gian nông nhàn. Đây cũng là loại cây phù hợp với chân đất cát pha và các vùng bãi ven suối - những khu đất vốn không trồng được cây lâu năm.

Khoai sọ, loại cây đang được người dân Mường Luân lựa chọn nhiều hơn nhờ đầu ra ổn định, tiếp tục mở rộng diện tích với 105 ha, vượt 5% kế hoạch. Trong đó, 47,6 ha được hỗ trợ từ Chương trình Mục tiêu quốc gia, giúp bà con có điều kiện mua giống và vật tư ban đầu. Một số diện tích bị thiệt hại do mưa lũ, nhưng tổng diện tích thu hoạch vẫn đạt 84 ha, cho sản lượng 1.260 tấn. Tại chợ trung tâm, khoai sọ Mường Luân luôn được thương lái tìm mua vì chất lượng tốt, củ to và dẻo.

Ông Nguyễn Trọng Huế, Chủ tịch UBND xã Mường Luân, cho biết: Việc lựa chọn cây trồng hoàn toàn dựa trên sự chủ động của người dân. Xã chỉ đóng vai trò cung cấp thông tin, hướng dẫn kỹ thuật và hỗ trợ kết nối tiêu thụ. Bà con cân nhắc theo điều kiện đất đai và khả năng chăm sóc của gia đình. Nhờ vậy, việc chuyển đổi diễn ra tự nhiên nhưng đạt hiệu quả cao.

Ở các bản, nhiều hộ cũng đang thay đổi cách làm nông. Bà Lò Thị Si cho biết mấy năm trước gia đình bà gần như mất trắng lúa nương do mưa lũ: “Giờ tôi trồng khoai sọ và một ít sắn để có nguồn thu chắc chắn hơn. Mỗi vụ thu khoảng 20-30 triệu đồng, không nhiều nhưng đủ sống, đỡ bấp bênh như trước”, bà Si chia sẻ.

Bên cạnh mở rộng cây trồng, xã Mường Luân còn tổ chức các lớp tập huấn nhỏ lẻ ngay tại bản, giúp bà con nắm được kỹ thuật bón phân hợp lý, cách xử lý đất bị xói mòn và phòng trừ sâu bệnh. Một số mô hình như trồng xen lạc, khoai sọ trên đất dốc đã cho thấy hiệu quả trong việc giữ ẩm và hạn chế rửa trôi.

Dù vẫn còn nhiều khó khăn do thời tiết ngày càng cực đoan, việc đa dạng hóa sinh kế đang mở ra hướng đi bền vững hơn cho người dân Mường Luân. Khi mỗi hộ có từ hai đến ba nguồn thu thay vì phụ thuộc vào một loại cây trồng duy nhất, khả năng chống chịu trước thiên tai được nâng lên rõ rệt. Đây cũng là nền tảng quan trọng để xã giảm nghèo theo hướng ổn định và lâu dài.