Mường Luân (Điện Biên) chuyển đổi cây trồng, mở rộng sinh kế để giảm nghèo

Thiên tai xuất hiện dồn dập gây nhiều thiệt hại cho sản xuất nông nghiệp của xã Mường Luân, tỉnh Điện Biên. Tuy nhiên, thay vì chỉ tập trung khắc phục hậu quả, người dân và chính quyền địa phương đang hướng đến cách làm bền vững hơn: chuyển đổi cây trồng, ứng dụng kỹ thuật mới và mở rộng sinh kế phù hợp với điều kiện vùng cao.

Tổng diện tích gieo trồng cây lương thực có hạt đạt 2.057,5 ha, hoàn thành 86,67% kế hoạch. Mưa lớn và lũ quét đã làm một phần diện tích mất trắng, nhưng diện tích thu hoạch vẫn đạt 1.749 ha, sản lượng 6.763 tấn. Đây là kết quả của việc bố trí mùa vụ hợp lý và chủ động mở rộng những cây trồng có khả năng chống chịu tốt hơn trong điều kiện khắc nghiệt.

Ở nhóm cây trồng chủ lực, lúa nước vẫn là nền tảng đảm bảo an ninh lương thực tại địa phương. Vụ Đông Xuân gieo cấy 463,5 ha, đạt 100% kế hoạch, sản lượng 2.341 tấn. Vụ Mùa năm nay gieo cấy 855 ha, nhưng mưa lũ khiến diện tích thu hoạch giảm còn 576 ha, sản lượng 2.650 tấn. Dù khó khăn, người dân vẫn kịp thu hoạch phần lớn diện tích còn lại trước khi mưa lớn tiếp tục kéo dài.

Lúa nương, cây trồng truyền thống lâu đời - đang giảm nhanh về diện tích. Năm nay, xã Mường Luân chỉ còn 398 ha lúa nương, giảm 138ha so với năm trước. Nguyên nhân chủ yếu do người dân chuyển sang trồng cây có giá trị cao hơn như cà phê, cây ăn quả và dược liệu. Diện tích thu hoạch đạt 390,8 ha, sản lượng 625 tấn. Sự chuyển dịch này được đánh giá là phù hợp khi lúa nương vừa cho năng suất thấp, vừa dễ bị thiệt hại khi thời tiết xấu.

Song song với lúa, cây ngô có mức tăng mạnh với 341 ha, tăng 148 ha so với năm 2024. Trong số này, diện tích thiệt hại do thiên tai không lớn, nên diện tích thu hoạch đạt 318,3 ha, sản lượng 1.148 tấn. Người dân cho biết ngô có khả năng chịu hạn tốt, phù hợp với địa hình dốc và cho nguồn thu ổn định hơn.

Ông Nguyễn Trọng Huế, Chủ tịch UBND xã Mường Luân, tỉnh Điện Biên, chia sẻ: “Những diện tích đồi dốc trước đây chỉ trồng lúa nương nhưng giá trị thấp. Nay bà con chuyển sang trồng cà phê, xoài, dược liệu… hiệu quả tốt hơn. Xã chỉ đóng vai trò hướng dẫn kỹ thuật và kết nối tiêu thụ; còn quyết định cuối cùng vẫn do người dân.”

Nhiều hộ gia đình cũng đang nhìn thấy cơ hội mới từ chuyển đổi cây trồng. Bà Lò Thị Dính, bản Mường Luân, kể: “Mấy năm mưa lũ liên tiếp, lúa nương hỏng nhiều, nhà tôi gần như mất trắng. Giờ tôi trồng thêm ngô và hơn 300 gốc cà phê. Làm vất vả hơn nhưng thu nhập đều, không lo mất mùa như trước.”

Mường Luân cũng đang tìm kiếm thêm đối tác tiêu thụ nông sản để đảm bảo đầu ra ổn định. Nhiều nhóm hộ đang được khuyến khích liên kết thành tổ hợp tác nhỏ nhằm nâng chất lượng sản phẩm và tiếp cận thị trường tốt hơn.

Dù vẫn còn đối mặt với nhiều khó khăn do thiên tai, sự thay đổi trong tư duy sản xuất của người dân cho thấy Mường Luân đang chuyển mình theo hướng tích cực. Khi cơ cấu cây trồng tiếp tục được hoàn thiện và các mô hình sinh kế mới chứng minh hiệu quả, địa phương có cơ sở để tiến tới mục tiêu giảm nghèo một cách bền vững hơn trong những năm tới.