Cụ thể, năm 2022, chỉ 11% tổng tài chính khí hậu ở châu Phi được phân bổ cho 10 quốc gia dễ tổn thương nhất, trong khi LDC chỉ nhận được 1% nguồn vốn toàn cầu cho giảm phát thải.
Nguyên nhân chủ yếu đến từ tình trạng bất ổn kinh tế vĩ mô, hạn chế tài khóa và môi trường chính sách chưa hoàn thiện khiến các LDC khó thu hút đầu tư vào lĩnh vực khí hậu. Vì vậy, để đạt hiệu quả, tài chính khí hậu dành cho nhóm nước này cần được thiết kế phù hợp hơn, thông qua các công cụ đổi mới mang tính hỗ trợ cao.
Các quốc gia kém phát triển nhất đang là nhóm dễ tổn thương nhất trước biến đổi khí hậu. Ảnh: Climate Policy Initiative.
Một ví dụ tiêu biểu là bảo hiểm tham số do Nhóm Năng lực ứng phó rủi ro châu Phi (ARC) triển khai. Khi thời tiết diễn ra đúng như kịch bản rủi ro đã dự báo từ trước (như hạn hán kéo dài), ARC sẽ tự động giải ngân hỗ trợ nhanh cho quốc gia bị ảnh hưởng. Năm 2022, Zambia đã nhận 5,37 triệu USD từ ARC để hỗ trợ người dân sau đợt hạn hán nghiêm trọng. Các nguồn tài trợ từ Vương quốc Anh và Đức đã giúp ARC duy trì khả năng tài chính, giữ mức phí phải chăng và mở rộng phạm vi hỗ trợ.
Một mô hình khác là Cơ chế Tổng hợp chứng chỉ năng lượng tái tạo vì hòa bình (P-REC), nhằm hỗ trợ tài chính cho các dự án năng lượng sạch tại những khu vực xung đột. Mỗi P-REC tương đương 1 MWh điện sạch từ dự án cấp điện lần đầu, được bán cho các doanh nghiệp muốn bù đắp khí thải carbon. Nguồn thu này được tái đầu tư vào cộng đồng như lắp đèn đường, cải thiện dịch vụ y tế, giáo dục và tạo việc làm. Các tổ chức từ thiện đóng vai trò quan trọng trong việc giảm rủi ro ban đầu, giúp các dự án P-REC tiếp cận thị trường và thu hút các đối tác như Google, Microsoft, Coca-Cola.
Hai sáng kiến trên cho thấy nếu được thiết kế phù hợp với bối cảnh thực tế, tài chính khí hậu có thể đóng vai trò then chốt trong việc củng cố khả năng chống chịu và phát triển bền vững tại các quốc gia dễ bị tổn thương nhất.
